Αγιολογικές, Ιστορικές και Λογοτεχνικές συνιστώσες
Το επετειακό έτος που πέρασε (2024), διακόσια χρόνια από το Μαρτύριο των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων του Ρεθύμνου, πραγματοποιήθηκαν από την Ι. Μητρόπολή μας δεκάδες τιμητικές εκδηλώσεις, αντάξιες του ονόματος και της μαρτυρικής τους θυσίας, για να τιμηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι Άγιοί μας. Μια από αυτές υπήρξε και η έκδοση βιβλίου σχετικού με τον βίο και το Μαρτύριο των Αγίων από τον υποφαινόμενο (Κωστή Ηλ. Παπαδάκη, Οι Άγιοι Τέσσερις Μάρτυρες του Ρεθύμνου, Συναξαριακά και Βιογραφικά στοιχεία αυτών- Έλεγχος «ημαρτημένων», Ρέθυμνο 2024, σελ. 272). Και το ευχάριστο στην περίπτωση αυτήν είναι ότι με αφορμή τις εκδηλώσεις αυτές και το ως άνω βιβλίο μας προέκυψε άλλο ένα βιβλίο, με τον τίτλο: Οι άγιοι Τέσσερις Νεομάρτυρες του Ρεθύμνου και με αναφορά – όπως φαίνεται από τον υπότιτλο – σε αγιολογικές, ιστορικές και λογοτεχνικές συνιστώσες. Το βιβλίο αυτό- και την προσθήκη του στην ελάχιστη περί τους Αγίους Μάρτυρες υπάρχουσα βιβλιογραφία – χαιρετίζουμε με το σημείωμά μας αυτό.
Ο λόγος για μιαν εξαίρετη μελέτη τού κ. Εμμανουήλ Κ. Δουνδουλάκη, αναπληρωτή καθηγητή της ΠΑΕΑΚ (Πατριαρχικής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης), ο οποίος, με αφορμή τις ως άνω επετειακές εκδηλώσεις, ενεπλάκη σε αυτές με διάφορες ιδιότητές του, ως ακαδημαϊκού, δηλαδή, διδασκάλου, αλλά και λόγω γνωστικού αντικειμένου, ως καθηγητή της Αγιολογίας στην παραπάνω Ανώτατη Σχολή. Στο εν λόγω βιβλίο καταχωρίζονται τέσσερις αξιόλογες μελέτες, όπως επίσης και ένα δείγμα του αδημοσίευτου για τους Αγίους Τέσσερις Νεομάρτυρες ποιήματος του συγγραφέα, που μελοποιήθηκε από τον Δρα Μουσικολογίας κ. Ανδρέα Γιακουμάκη (2024) και το βιβλίο ολοκληρώνεται με ενδιαφέροντα συμπεράσματα και ενδεικτική βιβλιογραφία.
Η πρώτη, ειδικότερα, μελέτη του βιβλίου αφορά σε ανέκδοτο συναξάριο των Αγίων από το Αρχείο του Ρεθυμνιώτη Παύλου Βλαστού (1836- 1926), που καταχωρίζεται στον 65ο τόμο, σελίδες 1746- 1750 και αριθμεί 138 σειρές. Η δεύτερη αναφέρεται σε ένα «ιστορικόν ανέκδοτον» από το Αρχείο τού ως άνω πολυπράγμονος καταγραφέα, Παύλου Βλαστού, για τους Τέσσερις Νεομάρτυρες του Ρεθύμνου, που καταχωρίζεται στον 55ο τόμο. Μέσα από αυτό μάς δίδονται πλείστες όσες πληροφορίες για τον βίο, τη μαρτυρική τελείωση και την κατάληξη των ιερών τους λειψάνων, πληροφορίες που όλες σχεδόν συμφωνούν με τις επικρατούσες στον τόπο μας παραδόσεις. Πρόκειται για μιαν, όντως, ενδιαφέρουσα ιστορική μαρτυρία- συνέντευξη, που πήρε ο Π. Βλαστός το έτος 1872 από τον Ρεθύμνιο Ιωάννη Πανταλάκη, αυτόπτη μάρτυρα της σφαγής των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων, κατά το έτος 1824, ηλικίας, τότε, 19 ετών. Από το εν λόγω «ιστορικόν ανέκδοτον» ο Εμμανουήλ Κ. Δουνδουλάκης εμπνεύστηκε το «Ποίημα για τους Τέσσερις Νεομάρτυρες του Ρεθύμνου». Το ποίημα κατατάσσεται από τον Ποιητή στην κατηγορία των επικών ποιημάτων και φέρεται σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο, με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία. Αριθμεί 112 στίχους και αναφέρεται σε ενδιαφέροντα βιογραφικά- συναξαριακά των αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων στοιχεία, καθώς και στις επαναστάσεις των Κρητών εναντίον των Τούρκων με αφετηρία το 1821.
Το ποιητικό αυτό αριστούργημα μελοποιήθηκε, στη συνέχεια, όπως έχουμε ήδη σημειώσει, από τον Δρα Ανδρέα Αθ. Γιακουμάκη, καθηγητή, επίσης, στην Πατριαρχική Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Κρήτης, κατά τα πρότυπα του Βυζαντινού Ορατορίου και παρουσιάσθηκε υπό τον τίτλο: «Ενδόξως άσωμεν… Γεωργίω, Αγγελή, Μανουήλ και Νικολάω», το Σάββατο 28 Δεκεμβρίου 2024, από την αίθουσα «Παντελής Πρεβελάκης» της πόλεως μας, ενώπιον πολυπληθούς ακροατηρίου, ως καταληκτήρια εκδήλωση του επετειακού έτους των 200 χρόνων από το μαρτύριο των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων.
Η τελευταία μελέτη του βιβλίου αφορά στη θαυμάσια και άκρως εμπεριστατωμένη παρουσίαση που ο κ. Δουνδουλάκης έκανε στο προαναφερθέν επετειακό βιβλίο μας περί τους Αγίους Τέσσερις Νεομάρτυρες, στην αίθουσα εκδηλώσεων του ι. Ναού των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων της πόλεώς μας, στις 2 Οκτωβρίου 2024, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για την επέτειο των 200 χρόνων από το μαρτύριό τους. Το δημοσιευόμενο στο παρουσιαζόμενο βιβλίο κείμενο αποτελεί, να σημειωθεί, απόσπασμα του αρχικού, αναθεωρημένο και εμπλουτισμένο σε επί μέρους τμήματά του.
Και για τη νέα του αυτήν προσφορά στην Τοπική μας εκκλησιαστική και αγιολογική ιστορία ευχαριστούμε και, για άλλη μια φορά, συγχαίρουμε θερμά τον εκλεκτό φίλο κ. Εμμανουήλ Κ. Δουνδουλάκη, που με πραγματικά αξιοθαύμαστη προθυμία, ζήλο και μεράκι ανέλαβε να συνενώσει σε μιαν άκρως ενδιαφέρουσα μελέτη τα προαναφερθέντα τέσσερα – πάντως περί το αυτό – ετερόκλητα θέματα.
https://ret-anadromes.blogspot.com/
