Δεν απόρησα καθόλου. Προχτές, όταν ξαναδιάβαζα Πλάτωνα. Και βρήκα κάποια αποσπάσματα από το έργο του. Που μοιάζουν λες και γράφηκαν (και) για ανθρώπους της εποχής μας.
Ας ξεκινήσω, χωρίς άργητα, με τις «Επιστολές» του Πλάτωνα. Εκεί, διαβάζω: «Και τότε λοιπόν, καθώς ήταν ταραγμένα τα πράγματα, γίνονταν πολλά που θα μπορούσαν να σε κάνουν ν’ αγανακτήσεις, και δεν είναι καθόλου παράξενο σε πολιτικές μεταβολές, οι εκδικήσεις κάποιων εναντίον μερικών εχθρών τους να ξεπερνούν τα όρια»…
Στη συνέχεια, πετάχτηκα στον «Θεαίτητο», όπου ο Πλάτων, μεταξύ άλλων, έγραφε: «Αυτοί λένε πως πρέπει κανείς το ένα να το κάνη και το άλλο να το αποφεύγη, για να μην τον έχη ο κόσμος για κακόν αλλά για καλόν άνθρωπο. Αυτά για μένα είναι, όπως λέει ο λόγος, φλυαρία για γραΐδια. Αντίθετα η αλήθεια είναι αυτή εδώ: ο θεός δεν είναι με κανένα τρόπο άδικος, αλλά τόσο δίκαιος όσο γίνεται, και τίποτα δεν είναι πιο όμοιο μ’ αυτόν παρά όποιος από μας γίνει όσο μπορεί πιο δίκαιος».
Και κλείνω με δύο αποσπάσματα από τους «Νόμους» του Πλάτωνος, τα οποία σάς συνιστώ να μελετήσετε ιδιαίτερα. Ιδού το πρώτο, «σώμα που να του αξίζει απονομή τιμών δεν είναι ούτε το ωραίο, ούτε το δυνατό, ούτε το γρήγορο, ούτε το μεγάλο, ούτε αυτό που έχει καλή υγεία -μολονότι πολλοί έχουν αυτή τη γνώμη» και βέβαια ούτε τα αντίθετά τους, αλλά τα σώματα που κατέχουν στο σωστό μέτρο όλες αυτές τις ιδιότητες, αυτά είναι τα σωφρονέστερα και συγχρόνως τα πιο ασφαλή σχετικά με τη μακροβιότητα». Και το δεύτερο: «Κι όμως ο σώφρων νομοθέτης, στους ηλικιωμένους θα έπρεπε μάλλον να κάμει συστάσεις να ντρέπονται τους νέους και προ πάντων να προσέχουν μήπως τυχόν κανείς απ’ αυτούς δει ή ακούσει κάποιο γέρο να κάνει ή να λέει τίποτε αισχρό, γιατί όπου οι γέροι είναι αναίσχυντοι, είναι αναγκαίο κι οι νέοι να φέρονται εκεί με πολύ μεγαλύτερη αναίδεια. Γιατί το καλύτερο είδος διαπαιδαγωγήσεως των νέων αλλά και των ίδιων των ηλικιωμένων δεν είναι το να δίνει κανείς συμβουλές, αλλά να φαίνεται πως σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του κάμνει πράξη, όσα ακριβώς λέει νουθετώντας τους άλλους».
Και με ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου, λοιπόν, έχοντας το βίο των γονέων μου, ο οποίος με διδάσκει ως φιλομαθή μέλισσα ν’ αντλώ από καθετί που με περιβάλλει όσα θα με έκαναν καλύτερο άνθρωπο και θα εφοδίαζαν, συνάμα, το πνευματικό μου «οπλοστάσιο» για τους καθημερινούς μας αγώνες στο κοινωνικό μας περίγυρο, ολοκληρώνω το παρόν σημείωμα. Και σας παρακαλώ και σας ενθαρρύνω να ψάξουμε όλοι μαζί να βρούμε τρόπους να διδάσκουμε και έμπρακτα τις, χωρίς μικροπολιτική αντιπαλότητα να μας διχάζει, αρχές της δικαιοσύνης, της ομόνοιας και της ανθρωπιάς στα παιδιά της εποχής μας…
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ., φιλόλογος
