Το «Κοινωνικό Σχολείο» ενεργοποιεί μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς

Καθημερινά ζητήματα που απασχολούν την σχολική κοινότητα και έχουν να κάνουν τόσο με τη διατροφή, την άθληση, την ψυχική υγεία αλλά και προβλήματα όπως αυτό της σχολικής βίας, των εθισμών από ουσίες όπως κάπνισμα, αλκοόλ και ναρκωτικά, την πρόληψη για τα ατυχήματα, τη σεξουαλική αγωγή διαπραγματεύεται το «Κοινωνικό Σχολείο». Ένα πρόγραμμα που υλοποιεί τα δυο τελευταία χρόνια το υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας και το υπουργείο Δημόσιας Τάξης σε μια προσπάθεια να ενεργοποιήσει, να ευαισθητοποιήσει και να επιμορφώσει την εκπαιδευτική κοινότητα μέσα από σειρά δράσεων και δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται στα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

 

Το Κοινωνικό Σχολείο είναι ένα σχολείο που δημιουργεί και ταυτόχρονα προλαμβάνει μέσα από την ενημέρωση και την επιμόρφωση. Είναι μια διέξοδος, μια διαφορετική μορφή στη μέχρι σήμερα εκπαιδευτική διαδικασία, που δίδει βήμα στους μαθητές, εφόδια και κίνητρα για να μπορούν αφενός να συμμετέχουν σε δράσεις, να συνεργάζονται, να δημιουργούν και αφετέρου να ενημερώνονται από ειδικούς επιστήμονες και μέσα από αυτές τις δραστηριότητες να μπορούν να ενισχύσουν και να διαμορφώσουν την προσωπικότητά τους.

 

Στο πλαίσιο του παραπάνω προγράμματος πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τρίτης στο πολιτιστικό Κέντρο Ξενία εσπερίδα με θέμα «Καλές πρακτικές για την προαγωγή της σωματικής και ψυχικής υγείας στο σχολείο και την οικογένεια» που απευθυνόταν σε εκπαιδευτικούς και γονείς. Ειδικοί ανέπτυξαν ζητήματα που έχουν να κάνουν με τον εθισμό, την αξία της σωστής διατροφής, αλλά και τη σημασία της καλής ψυχολογίας των μαθητών, των γονιών και των εκπαιδευτικών.

 

Η κυρία Λήδα Ζαμπετάκη, συντονίστρια Περιφέρειας Κρήτης του προγράμματος «Κοινωνικό Σχολείο» και σχολική σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Ν. Ηρακλείου μιλώντας στα «Ρ.Ν.» για το πρόγραμμα τόνισε: «Το πρόγραμμα εφαρμόζεται εδώ και δυο χρόνια. Σε κάθε νομό υπάρχει ένας συντονιστής για την Πρωτοβάθμια και την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αντίστοιχα. Κάνουμε μια δέσμη δράσεων, η οποία στηρίζεται στη συνεργασία με διαπιστευμένους φορείς της ιατρικής, της πανεπιστημιακής και κοινωνικής ζωής του τόπου. Ο στόχος είναι σε συνεργασία με τις σχολικές μονάδες να γίνουν δράσεις στη σχολική κοινότητα».

 

Η Αγγελική Καψάσκη, σχολική σύμβουλος φιλολόγων Ν. Ρεθύμνης και υπεύθυνη του προγράμματος για τα σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού, μίλησε για τους στόχους του προγράμματος τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Το Κοινωνικό Σχολείο» σκοπό έχει να προάγει την υγεία των μαθητών και να βοηθήσει στην ενσωμάτωση των μαθητών, αλλά κυρίως στην ψυχική τους υγείας. Τα θέματα σχολικής βίας, θέματα εθισμών, θέματα που αφορούν τη διατροφή, την άθληση και οτιδήποτε προάγει τη υγεία των μαθητών. Για αυτό το λόγο συνεργαζόμαστε με διάφορους επιστημονικούς φορείς, ώστε να γίνονται σεμινάρια και δραστηριότητες στα σχολεία σε μαθητές και εκπαιδευτικούς, ώστε όλοι μαζί να μπορέσουμε να συμβάλλουμε στην βελτίωση και την προαγωγή της υγείας των μαθητών».

 

Ο κ. Μιχάλης Κολιοραδάκης, σχολικός σύμβουλος 1ης Περιφέρειας και υπεύθυνος του προγράμματος για τα Νηπιαγωγεία και τα Δημοτικά ανέφερε: «Το πρόγραμμα εφαρμόζεται εδώ και δυο χρόνια. Το υπουργείο Παιδείας προκειμένου να βοηθήσει στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων, την προαγωγή της υγείας των μαθητών και γενικότερα της σχολικής κοινότητας, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και γενικότερα την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής των μαθητών προχώρησε στην υλοποίηση του προγράμματος αυτού που αφορά γονείς, εκπαιδευτικούς και μαθητές όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης. Υλοποιούνται λοιπόν δραστηριότητες που βασίζονται σε 14 άξονες, οι οποίοι αφορούν τη διατροφή, την άθληση, το αλκοόλ – κάπνισμα – ναρκωτικά, τη σεξουαλική αγωγή, πρόληψη ατυχημάτων, αισθητική αγωγή, ασθένειες και γενικότερα άξονες που προάγουν την ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών και της οικογένειας».

 

Ο ίδιος ερωτώμενος σχετικά υποστήριξε ότι τα αποτελέσματα του συγκεκριμένου προγράμματος γίνονται αμέσως αντιληπτά από τη συμπεριφορά των μαθητών τόσο εντός της σχολικής αίθουσας όσο και γενικότερα στην καθημερινότητά τους. Ειδικότερα, ανέφερε: «Υλοποιήθηκαν πάρα πολλές δράσεις στο πλαίσιο του προγράμματος και είδαμε με πόση ευαισθησία και πόση χαρά οι μαθητές μας ανταποκριθήκαν σε αυτές, με αποτέλεσμα να κατανοήσουν βαθύτατα τις έννοιες αυτές και να βιώσουν τι σημαίνει ενεργός πολίτης, τι σημαίνει υγεία, τι σημαίνει κοινωνικές δεξιότητες και τι σημαίνει μια βελτίωση της προσωπικότητάς τους. Αυτό λοιπόν μέσα από το βίωμα, το έκαναν κτήμα τους, το υιοθέτησαν, το εφαρμόζουν και αυτό φαίνεται και στην σχολική τάξη κατά τη διάρκεια της καθημερινής εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά και στο διάλειμμα και στις στάσεις και συμπεριφορές και άξιες που υιοθετούν οι μαθητές μέσα από αυτές τις δράσεις, οι οποίες εφαρμόζονται καθ’ όλη την εκπαιδευτική διαδικασία μέσα στη καθημερινότητά τους».

 

 

 

Στο μεγάλο πρόβλημα που απασχολεί την σχολική κοινότητα, που έχει να κάνει με τη χρήση ουσιών από εφήβους και τις καταχρήσεις, αναφέρθηκε ο Γιώργος Παναγής, καθηγητής Βιοψυχολογίας τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η εισήγησή του είχε στόχο να ευαισθητοποιήσει την εκπαιδευτική κοινότητα σε σχέση με τους κινδύνους του εθισμού των εφήβων και πως οι ουσίες αυτές επιδρούν καταλυτικά στον εγκέφαλό τους, αλλά και στη μετέπειτα συμπεριφορά τους. «Η εθιστική συμπεριφορά ξεκινά νωρίς στη ζωή και ιδιαίτερα στην προεφηβεία, δηλαδή κυρίως παιδιά που βρίσκονται στο Γυμνάσιο ή στις πρώτες τάξεις του Λυκείου και αφορά και νόμιμες και παράνομες ουσίες. Τόσο την νικοτίνη, το κάπνισμα και το αλκοόλ όσο και τη χρήση της κάνναβης ειδικότερα. Γνωρίζουμε ότι αυτές οι ουσίες επιδρούν στον εγκέφαλο με ένα καταλυτικό τρόπο, καθώς ο εγκέφαλος των προεφήβων και εφήβων δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως και άρα είναι αρκετά ευαίσθητος, με αποτέλεσμα οι εθιστικές ουσίες ασκούν πολύ σημαντικές επιδράσεις στον εγκέφαλο αυτών. Ο εγκέφαλος των παιδιών που χαρακτηρίζεται από μια μεγάλη ευπλαστότητα, επηρεάζεται καταλυτικά, καθώς αλλάζει τον τρόπο λειτουργίας του και αυτό παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και στον εθισμό που ακολουθεί στη συνέχεια. Επιπλέον, λόγω του ότι δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως ο εγκέφαλος και ειδικότερα οι περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν την κρίση, το συλλογισμό και την αναστολή της συμπεριφοράς και ειδικότερα της συμπεριφοράς που είναι βλαβερή προς το άτομο, οι έφηβοι και οι προέφηβοι – τα παιδιά στο σχολείο, δεν είναι σε θέση να αντιληφτούν τα προβλήματα τα οποία δημιουργεί η κατάχρηση αυτών των ουσιών, τους κινδύνους τους οποίους μπαίνουν και το τι θα ακολουθήσει, οπότε δεν μπορούν να ελέγξουν αυτή τους την συμπεριφορά, ούτε μπορούν να την αναστείλουν. Αυτό είναι ένα πρόβλημα και είναι πολύ σημαντικά όλα αυτά αναφορικά με ζητήματα πρόληψης, διότι οι εκπαιδευτικοί μπορούν ευαισθητοποιήσουν τα παιδιά στο σχολείο και να τα κινητοποιήσουν κατά κάποιο τρόπο για τις επιπτώσεις που θα έχει αυτή η συμπεριφορά τους στο μέλλον και τις βλαβερές συνέπειες» είπε.

 

Ο κ. Παναγής ήταν σαφής υποστηρίζοντας ότι οι εθιστικές ουσίες που χρησιμοποιούν οι μαθητές, όπως η νικοτίνη, το αλκοόλ και η κάνναβη, της οποίας η χρήση, όπως είπε, έχει επεκταθεί στον μαθητικό πληθυσμό και φυσικά και το αλκοόλ «φυλακίζουν» τον εγκέφαλο, ειδικά στην εφηβική ηλικία και η όποια ευχαρίστηση θεωρητικά δίδεται από τη χρήση ουσιών, πριν καν το καταλάβουν οι μαθητές οδηγούνται στην εξάρτηση: «Ουσιαστικά οι εθιστικές ουσίες αποτελούν «χειροπέδες» για τον εγκέφαλο. Ξεκινά να έχει κάποιος μια ευχαρίστηση αλλά τελικά αυτή η ευχαρίστηση χάνεται, το άτομο χάνει τον έλεγχο και ακολουθεί μια ζωή, η οποία έχει μόνο ένα καταναγκασμό: να πάρει κάποιος την εθιστική ουσία, χωρίς να αντλεί κάποια ευχαρίστηση από αυτή που αντλούσε αρχικά. Και το χειρότερο είναι ότι πλέον δεν μπορεί να την σταματήσει. Είναι εξαιρετικά δύσκολο από την στιγμή που εθιστεί κάποιος, μετά να σταματήσει αυτή την κατάσταση. Για το λόγο αυτό και η πρόληψη είναι σημαντική για να προλάβουμε τον εθισμό, να προλάβουμε αυτές τις συμπεριφορές να μην εμπλακούν τα παιδιά αυτά από νωρίς στη δραστηριότητα της χρήσης και της κατάχρησης εθιστικών ουσιών. Είναι προτιμότερο να προλάβουμε κάτι από το να φτάσουμε στο σημείο να έχουμε το πρόβλημα και να το αντιμετωπίσουμε μετά, οπότε και θα είναι πολύ πιο δύσκολο».

 

 

 

Στον καθοριστικό ρόλο της οικογένειας σε πρώτη φάση και του σχολείου στη συνέχεια σε ό,τι έχει να κάνει με τις διατροφικές συνήθειες επεσήμανε στην εισήγησή της η κυρία Αναστασία Φινδριλή, διαιτολόγος απόφοιτος Πανεπιστημίου M.c Gill/Καναδά: «Οι συνήθειες διατροφής και σωματικής δραστηριότητας κατά την παιδική ηλικία κι εφηβεία μπορούν να διαμορφώσουν τη διαφορά μεταξύ υγείας και κινδύνου για ασθένειες στα επόμενα χρόνια. Η διατροφή είναι ένας πάρα πολύ σημαντικός παράγοντας που πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας από την παιδική ηλικία. Αυτή μεταδίδεται κατά κύριο λόγο από την οικογένεια και στην συνέχεια από το σχολείο. Υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα για τα γεύματα των παιδιών και των εφήβων, τα οποία πρέπει να τηρούνται σε συνδυασμό με την άσκηση. Η οικογένεια είναι το παν. Γι’ αυτό και πάντα λέμε ότι φυσική άσκηση και διατροφή είναι παράγοντες που πρέπει να καλλιεργούνται σε καθημερινή βάση».

 

 

 

Για τη σημασία των θετικών συναισθημάτων σε μαθητές και εκπαιδευτικούς αναφέρθηκε στην εισήγησή της η κ. Αργυρούλα Καλαϊτζάκη, επίκουρη καθηγήτρια κλινικής ψυχολογίας του ΤΕΙ Κρήτης. Η ίδια μίλησε για ένα καινούριο τομέα ψυχολογίας, την θετική ψυχολογία όπως ονομάζεται, παρουσιάζοντας μικρά μυστικά σε μορφή – ασκήσεων, τις οποίες μπορούν να κάνουν τα παιδιά ήδη από την νηπιακή ηλικία αλλά και οι εκπαιδευτικοί. Σύμφωνα με την κυρία Καλαϊτζάκη, η μέθοδος αυτή, που εφαρμόζεται ήδη μέσω χρηματοδοτούμενου προγράμματος που υλοποιεί το ΤΕΙ Κρήτης, έχει αποτελέσματα στη σχολική κοινότητα, δημιουργώντας όλες τις προϋποθέσεις για τη θετική αντιμετώπιση της καθημερινότητας, καλλιεργώντας θετικά συναισθήματα που σταδιακά οδηγούν στην ευτυχία. Το θέμα της εισήγησής της άλλωστε ήταν «Πώς να γίνουμε εμείς και τα παιδιά μας πιο ευτυχισμένοι στο σχολείο και στην οικογένεια». Μιλώντας στα «Ρ.Ν.» η κυρία Καλαϊτζάκη ανέφερε χαρακτηριστικά: «Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ασκήσεων αυτοβελτίωσης, τις οποίες μπορεί να τις κάνει κάθε ένας μας μόνος του. Για παράδειγμα να μάθουμε να απολαμβάνουμε τις μικρές καθημερινές στιγμές της ζωής μας, να μάθουμε να κάνουμε θετικά σχόλια στους άλλους, να μάθουμε να έχουμε ευγνωμοσύνη, να είμαστε αισιόδοξοι, να ελπίζουμε για το μέλλον. Βασικά μικρά πράγματα που μπορεί να κάνει ο κάθε ένας για να γίνει ευτυχισμένος. Βασίζονται στις αρχές της θετικής ψυχολογίας, ο οποίος είναι ένας πολύ καινούριος κλάδος της ψυχολογίας, που στηρίζεται στο πώς να προάγουμε τις θετικές αξίες μας, τις αρετές, τα ταλέντα μας, την ευτυχία μας, ενώ η παραδοσιακή ψυχολογία βασίζεται στο να εντοπίσουμε τα προβλήματα, την ψυχοπαθολογία και να τα βελτιώσουμε. Τις ασκήσεις αυτές μπορούν να τις κάνουν τα παιδιά ήδη από το Νηπιαγωγείο, όπου το έχω εφαρμόσει με τις πράξεις καλοσύνης. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει εφαρμοστεί, το έχω δουλέψει, έχει πάρει χρηματοδότηση το ΤΕΙ Κρήτης από τον ΕΛΚΕ προκειμένου να συνεχιστεί, με σκοπό να αυξήσουμε την ευτυχία όσο το δυνατόν περισσότερων ανθρώπων».