Τον κίνδυνο αύξησης των ρατσιστικών επιθέσεων κατά προσφύγων και αιτούντων άσυλο, την δυσλειτουργία της υπηρεσίας καταγγελίας ρατσιστικών κρουσμάτων αλλά και γενικότερα τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα, υπογραμμίζουν στην συνέντευξή τους οι εκπρόσωποι του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες. Περιγράφουν τις ενέργειες στήριξης της μεγάλης αυτής κοινωνικής ομάδας, εντοπίζοντας παράλληλα ατιμωρησία των δραστών ρατσιστικών επιθέσεων.
Η Αθηνά Κωνσταντίνου, απαντά σε σχετικά ερωτήματα:
– Έχουν αυξηθεί οι ρατσιστικές επιθέσεις στην Ελλάδα κατά των προσφύγων και των μεταναστών;
Α.Κ. – Ναι, σίγουρα έχουν αυξηθεί, τουλάχιστον βάσει αυτών που βλέπουμε και ακούμε. Εμείς, που αναλαμβάνουμε περιπτώσεις ανθρώπων που καταγγέλλουν επίσημα τέτοιες επιθέσεις, έχουμε ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό μεταξύ των εξυπηρετουμένων.
– Υπάρχει καταγεγραμμένος αριθμός; Καταγγέλλουν τις επιθέσεις αυτές πάντα οι πρόσφυγες;
Α.Κ – Δεν υπάρχει επίσημος αριθμός. Κύρια αιτία, ο φόβος καταγγελίας παρόμοιων περιστατικών. Αυτό που θέλω να πω πάντως είναι ότι έχουμε πολύ περισσότερες αντιδράσεις από τις κοινότητες μειονοτήτων που προσπαθούν να αντιδράσουν στις επιθέσεις που δέχονται. Αυτό θα βοηθήσει και άλλους ανθρώπους να καταγγείλουν παρόμοια γεγονότα.
– Είναι επαρκή τα μέτρα του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη εις ότι αφορά τις επιθέσεις αυτές;
Α.Κ – Θεωρητικά ναι. Πρέπει όμως να εφαρμοστούν στην πράξη για να δούμε τι αποτέλεσμα θα έχουν.
Ο Βασίλης Κερασιώτης, επισημαίνει: Η υπηρεσία καταγγελίας ρατσιστικών επιθέσεων που συστάθηκε πρόσφατα είναι σε πολύ πρώιμη φάση, οι ίδιοι οι άνθρωποι που ασχολούνται δεν έχουν καταλάβει επακριβώς περί τίνος πρόκειται. Συνεχώς μου λένε «δεν μπορώ να ανιχνεύσω ρατσιστικό κίνητρο» στην επίθεση. Βασική αιτία βέβαια για αυτό είναι το παρωχημένο νομικό πλαίσιο, όπου το ρατσιστικό κίνητρο ανιχνεύεται όταν η υπόθεση έχει πάει στο ακροατήριο. Αφού καταγνωστεί η ποινή, τότε εξετάζεται το ρατσιστικό κίνητρο. Έχουμε λοιπόν ένα παρωχημένο νομικό πλαίσιο που δεν τυποποιεί το ρατσιστικό έγκλημα σαν ιδιώνυμο και μια αστυνομία απροετοίμαστη. Η υπηρεσία είναι σε πολύ πρώιμο στάδιο. Δεν είναι μια υπηρεσία που λύνει το πρόβλημα. Μάλλον πιο πολύ είναι για τα μάτια του κόσμου. Ήδη από την πληροφόρηση που έχω από την ίδια την υπηρεσία, προκύπτει ότι οι καταγγελίες έχουν μειωθεί θεαματικά. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι ρατσιστικές επιθέσεις μειώνονται.
– Οι καταγγελίες λοιπόν πάνε στα αζήτητα;
Β.Κ – Ναι, στα αζήτητα. Ή δεν θα ανιχνευθεί ρατσιστικό κίνητρο και αυτό θα γραφτεί εκείνη την στιγμή ή δεν υπάρχουν δράστες κλπ.
– Ποιες οι παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες του Ελληνικού Συμβουλίου για τους πρόσφυγες για το θέμα;
Α.Κ – Εμείς καταρχάς βλέπουμε πολύ κόσμο καθημερινά που μέσω των υπηρεσιών μας (κοινωνική – νομική) έρχονται να κάνουν κάποιο αίτημα που έχει να κάνει με το άσυλο κλπ. Τα άτομα αυτά περνάνε από κάποιας μορφής συνέντευξη από τους δικηγόρους και το εξειδικευμένο προσωπικό. Από τη διαδικασία αυτή μπορούμε να δούμε αν τα άτομα αυτά έχουν υποστεί κάποιας μορφής βία. Υπάρχει μια πρώτη εικόνα, καθώς συμμετέχουμε στο δίκτυο καταγραφής φαινομένων ρατσιστικής βίας, και τώρα θα ξεκινήσουμε να δουλεύουμε ένα πρόγραμμα που αφορά ρατσιστική βία και επιθέσεις, συλλέγοντας συγκεκριμένες πληροφορίες, καταγράφοντας περιστατικά έτσι ώστε να προχωρήσουμε και σε καταγγελίες.
– Ποια η μεταχείριση των αιτούντων άσυλο από τις ελληνικές αρχές;
Α.Κ – Η πρόσβαση στη διαδικασία του ασύλου είναι εξαιρετικά μειωμένη. Οι αρχές παραλαμβάνουν 20 αιτήματα την εβδομάδα, οι αιτούντες άσυλο στοιβάζονται σε άθλιες συνθήκες στην Πέτρου Ράλλη. Υπάρχουν άνθρωποι που στήνονται στην ουρά για μήνες μέχρι να καταφέρουν να έλθουν στους είκοσι πρώτους και οι οποίοι αντιμετωπίζουν επιθετική συμπεριφορά, καθώς ο αρμόδιος αστυνομικός παίρνει τους είκοσι πρώτους και διώχνει με κάθε τρόπο μαζί με αλυσίδα αστυνομικών όλους τους υπόλοιπους.
– Από ποια χρονιά και μετά παρουσιάζεται αύξηση των ρατσιστικών επιθέσεων;
Α.Κ – Είναι σχετικό. Πάντως θα λέγαμε πως αυτό συμβαίνει κυρίως τον τελευταίο χρόνο. Σίγουρα οι επιθέσεις αυτές δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά με την άνοδο της Χρυσής Αυγής παρατηρείται έξαρση του φαινομένου.
– Τιμωρούνται ή όχι οι υπεύθυνοι;
Α.Κ – Αυτό είναι ένα τεράστιο ζήτημα που θέλουμε να καταπολεμήσουμε. Σαφώς υπάρχει ατιμωρησία. Υπάρχουν όμως και άνθρωποι μέσα στην αστυνομία που είναι εξαιρετικά συνεργάσιμοι και διαθέσιμοι να βοηθήσουν. Προχωρώντας με τις κατάλληλες ενέργειες όταν υπάρχει κάποιο περιστατικό αστυνομικών που ξεπερνούν τα επιτρεπτά όρια, συμβάλλουν σημαντικά στην καταπολέμηση του φαινομένου.
– Πέστε μας λίγα λόγια για τις δράσεις της οργάνωσης.
Α.Κ – Συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι λειτουργούμε με τρεις βασικές Υπηρεσίες: το Τμήμα Αρχικής Υποδοχής και Διερμηνέων, τη Νομική και την Κοινωνική Υπηρεσία. Οι άνθρωποι που έρχονται σε εμάς περνούν πρώτα από το τμήμα αρχικής υποδοχής και διερμηνέων όπου γίνεται η πρώτη επαφή. Εξετάζουμε τα αιτήματά τους, τους παραπέμπουμε ανάλογα στην νομική ή/και κοινωνική υπηρεσία και παρέχουμε νομική συνδρομή ως προς τη διαδικασία αναγνώρισης αυτών που κατά την γνώμη μας πληρούν τις προϋποθέσεις σε όλο τα φάσμα της διαδικασίας. Βοηθάμε λ.χ. στην προετοιμασία τους για συνέντευξη αναγνώρισης του προσφυγικού καθεστώτος, στην επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν κατά τη διαδικασία αναγνώρισής τους γενικότερα, και σε περιπτώσεις που υπάρχει συγκεκριμένη ανάγκη για εκπροσώπησή τους σε νομικά ζητήματα οι δικηγόροι μας παρίστανται στα δικαστήρια.
– Σε ποιά και πόσα σημεία πρέπει να αλλάξει η μεταναστευτική πολιτική στην Ελλάδα;
Α.Κ – Είναι τεράστιο το ζήτημα και όχι μόνο ελληνικό.
– Η Ελλάδα μετά τις αλλεπάλληλες καταδίκες από το ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων για βασανιστήρια και κακομεταχείριση συμμορφώνεται ή παραμένει τελικά προσκολλημένη στις αγκυλώσεις του παρελθόντος;
Β.Κ – Ναι, διότι το ευρωπαϊκό δικαστήριο που αποφασίζει να καταδικάσει την Ελλάδα, παρακολουθεί την εκτέλεση αυτής της απόφασης, και ενώ υπάρχει προεδρικό διάταγμα για την αντιμετώπιση της ρατσιστικής βίας, το θέμα είναι ότι αυτός ο ίδιος ο θεσμός δεν λειτουργεί. Είναι ανενεργός. Υπάρχουν επιπτώσεις για την χώρα από τις καταδικαστικές αποφάσεις, αλλά ο μηχανισμός συμμόρφωσης δεν είναι άμεσος. Είναι σταδιακός και η συμμόρφωση εναπόκειται στην εθνική κυριαρχία.
