Σοβαρές επιπτώσεις στους εφήβους από την κατανάλωση αλκοόλ

 

 

 

• Σαράντα περιστατικά μέθης εφήβων κάθε χρόνο καταλήγουν στο Νοσοκομείο

• Με σύνθημα «Αλκοόλ και οικογένεια: Όσο λιγότερο τόσο καλύτερα», ολοκληρώθηκε η 11η εβδομάδα πρόληψης

Ανησυχητικές διαστάσεις παίρνει το φαινόμενο κατανάλωσης αλκοόλ από ανήλικους στο Νομό Ρεθύμνου, με δεδομένο ότι το 10% των περιστατικών μέθης που κάθε χρόνο καταλήγουν στο Νοσοκομείο αφορούν εφήβους ηλικίας 14 έως 17 ετών, ενώ με βάση και τα στοιχεία της τελευταίας έρευνας του 2011, ο Νομός Ρεθύμνου βρίσκεται στην πρώτη θέση.

 

Η επιστημονική κοινότητα κρούει ‘καμπανάκι κινδύνου’ για τις επιπτώσεις του αλκοόλ στους εφήβους και εφιστά την προσοχή κατά κύριο λόγο των γονιών και στη συνέχεια των εκπαιδευτικών να αφυπνιστούν και να μπορέσουν να βοηθήσουν τα παιδιά. «Μιλάω στα παιδιά για το αλκοόλ», ήταν ο τίτλος της εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε χθες το απόγευμα στο Ωδείο Ρεθύμνου, στο πλαίσιο της 11ης εβδομάδας πρόληψης αλκοόλ που διοργανώθηκε από το Αλκοολογικό Ιατρείο του ΠΑΓΝΗ και το σύλλογο «Η επιστροφή».

 

Με βασικό σύνθημα «Αλκοόλ και Οικογένεια όσο λιγότερο τόσο καλύτερα», οι επιστήμονες επιχείρησαν να ενημερώσουν γονείς και μαθητές και κυρίως να τους ευαισθητοποιήσουν για τις σοβαρές επιδράσεις του στον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά των εφήβων.

 

 

 

Στα περιστατικά μέθης που κάθε χρόνο προσκομίζονται στο ΤΕΠ του Νοσοκομείου Ρεθύμνου, αναφέρθηκε στην εισήγησή της η παθολόγος του ΓΝΡ Ελένη Ιωαννίδου, τονίζοντας ότι από τους 400 ασθενείς που μεταφέρονται στο νοσηλευτικό ίδρυμα μετά από κατανάλωση αλκοόλ, οι 40 είναι ανήλικοι. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην περίοδο του καρναβαλιού, όπου υποστήριξε πως την τελευταία τριετία τα περιστατικά μέθης έχουν διπλασιαστεί. Ειδικότερα, στην εισήγησή της ανέφερε: «Κάθε χρόνο περίπου 400 ασθενείς προσκομίζονται στα ΤΕΠ του Παθολογικού με τη διάγνωση της οξείας μέθης. Σε αυτούς αν συνυπολογισθούν αυτοί που έρχονται στην παιδιατρική, στα χειρουργικά ΤΕΠ ως ατυχήματα ή νεκροί κυρίως τροχαία, λόγω μέθης ο αριθμός φτάνει τους 550-600. Υπολογίζεται ότι από τα ΤΕΠ του Ρεθύμνου πέρασαν τα τελευταία 25 χρόνια γύρω στους 12.000 σε κατάσταση οξείας μέθης εκ των οποίων το 53% άνδρες και 47% γυναίκες. Τα περισσότερα περιστατικά οξείας μέθης ειδικά σε ανήλικους έρχονται από οικογενειακές γιορτές, πανηγύρια. Γίνονται παρουσία των γονιών, ή εν γνώσει τους. Από όλους αυτούς τους γονείς και κηδεμόνες κανένας δεν έχει ποτέ διωχθεί Πρόσφατο περιστατικό ένας 16χρονος από το σχολείο, 10:00 το πρωί της Τσικνοπέμπτης, έχοντας καταναλώσει μισό μπουκάλι βότκα.

 

Χαρακτηριστικό είναι ότι από τους προσερχόμενους για μέθη το 10% είναι ανήλικοι έως 17 ετών (14-17) και το 76% μικρότεροι των 25 ετών (14-25). Τις ημέρες του καρναβαλιού η προσέλευση των μεθυσμένων αυξάνει πολύ. Ειδικά τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο έχει επιδεινωθεί πολύ. Το 2011 είχαμε 39 άτομα και 60 άτομα στις 1/3/2014» και σε σχετικές δηλώσεις της πρόσθεσε: «Δυστυχώς δεν είναι καλή η εικόνα. Γενικά η οξεία μέθη είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο, ειδικά την περίοδο των γιορτών και του καρναβαλιού  Δεν θυμάμαι κανένας γονιός να έχει διωχθεί κάποιος γονέας μετά από αυτό. Ποτέ δεν έχει γίνει. Πλέον αποτελεί τακτική του Νοσοκομείου να ενημερώνει πάντα την Αστυνομία όταν έρχεται ανήλικος. Το σύνηθες είναι να έρχονται οι έφηβοι μεθυσμένοι από τις οικογενειακές γιορτές μαζί με τους γονείς τους. Είναι εν γνώσει των γονιών όλα αυτά. Ξέρω ότι στο Ρέθυμνο λόγω καρναβαλιού και λόγω τουρισμού, έχουμε περισσότερους μεθυσμένους στα επείγοντα. Πριν άπα 5-6 χρόνια οι αριθμοί ήταν πολύ μικρότεροι».

 

 

 

Στις επιδράσεις του αλκοόλ στον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά των εφήβων, αναφέρθηκε στην εισήγησή του ο κ. Γεώργιος Παναγής, καθηγητής Βιοψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.

 

Ο ίδιος επεσήμανε την επιτακτική ανάγκη σωστής ενημέρωσης πρώτα των ενηλίκων και στη συνέχεια των παιδιών, τονίζοντας χαρακτηριστικά πως οι επιπτώσεις της χρήσης μπορεί να είναι καταστροφικές για την μετέπειτα ζωή των παιδιών, φέρνοντας ως παράδειγμα επιθετικές συμπεριφορές, αλλά και έλλειψη προσοχής και συλλογισμού, που σε κάποιες περιπτώσεις οδηγούν σε οδυνηρές καταστάσεις: «Ο εγκέφαλος των παιδιών είναι αρκετά εύπλαστος και αναπτυσσόμενος, γιατί δεν αναπτύσσεται πλήρως μέχρι τα 25. Οι επιδράσεις του αλκοόλ σχετίζονται με τη διαμόρφωση της συμπεριφοράς μας, την κρίση μας, με τον συλλογισμό και γενικά με το να βάζουμε ‘φρένο’ σε επιζήμιες συμπεριφορές για εμάς τους ίδιους όσο και για το περιβάλλον μας. Ένας έφηβος του οποίου οι περιοχές αυτές δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως, φαίνεται ότι επηρεάζονται επιπλέον από την κατανάλωση αλκοόλ, θα έχει μεγαλύτερο πρόβλημα από έναν ενήλικο που έχει αναπτύξει αυτές τις περιοχές. Ο έφηβος που δεν έχει αναπτύξει συλλογισμό, θα καταναλώσει αλκοόλ και μετά χωρίς να το σκεφτεί θα πάρει το κλειδί του Ι.Χ. και θα οδηγήσει πολύ εύκολα. Ένας ενήλικας θα το σκεφτεί πού σοβαρά αν θα οδηγήσει υπό την επήρεια αλκοόλ. Επίσης μπορεί να εμπλακεί σε καταστάσεις παραβατικές που ενέχουν επιθετικότητα. Μπορεί να πάρει εύκολα ρίσκο. Ο έφηβος και υπό την επήρεια αλκοόλ επιτίθεται εύκολα. Φυσικά το αλκοόλ είναι ουσία επικίνδυνη και για ενήλικους και για ανήλικους. Οι κίνδυνοι όμως που διατρέχει ένας έφηβος είναι πολύ μεγαλύτεροι. Όσο πιο νωρίς ξεκινήσει την κατανάλωση κάποιος, ειδικά στα 13-14-15 έτη, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να γίνει αλκοολικός στο μέλλον. Αν ξεκινήσει να καταναλώνει στα 18 ή ακόμα στα 19 και 20 μειώνεται πολύ σημαντικά η πιθανότητα να γίνει αλκοολικός στο μέλλον. Αυτό πρέπει να το γνωρίζουν οι γονείς. Οπότε το πρόβλημα είναι σοβαρό γι’ αυτή την ηλικιακή ομάδα και χρειάζεται ενημέρωση και ευαισθητοποίηση», ανέφερε.

 

Ο κ. Παναγής ήταν κατηγορηματικός τονίζοντας πως οι γονείς, αλλά και οι επαγγελματίες πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι απαγορευτική η χρήση αλκοόλ σε έφηβους κάτω των 18 ετών, ξεκαθαρίζοντας πως: «Οι γονείς πρέπει να ξέρουν ότι δεν πρέπει να καταναλώνουν οι έφηβοι κάτω των 18 αλκοόλ, σε καμία περίπτωση. Αυτό πρέπει να γίνει σαφές όπως είναι σε όλο τον κόσμο. Πρέπει να γίνει σαφές και στους επαγγελματίες εστίασης που δεν πρέπει να σερβίρουν αλκοόλ σε ανήλικους».

 

 

 

Στη σοβαρότητα του προβλήματος της κατανάλωσης αλκοόλ από εφήβους αναφέρθηκε ο καθηγητής Γαστρεντερολογίας του εργαστηρίου Αλκοολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιάννης Μουζάς. Ο ίδιος τόνισε πως πρέπει να αλλάξουν οι νοοτροπίες στις οικογένειες της Κρήτης με μικρά αλλά σταθερά βήματα, επισημαίνοντας πως ήδη από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού, οι γονείς θα πρέπει να ξεκινήσουν σταδιακά την ενημέρωση στα παιδιά τους. «Στο Πανεπιστήμιο Κρήτης υπάρχει το διεπιστημονικό αλκοολογικό εργαστήριο και στο ΠΑΓΝΗ υπάρχει το αλκοολογικό ιατρείο. Το αλκοόλ και οι συνέπειες της κατανάλωσής του δεν είναι καθαρά ιατρικό πρόβλημα, αλλά είναι ένα πολύπλευρο πρόβλημα. Εδώ στην Κρήτη είναι ένα προϊόν για το οποίο υπάρχει το εμπορικό μέρος, αλλά και η κοινωνική του διάσταση. Οι εξαρτήσεις στη διάρκεια της κρίσης οικονομικής, αλλά και γενικότερης επιδεινώνονται. Είναι ένα πρόβλημα οικογενειακό και σε αυτό εμείς επικεντρωνόμαστε. Η οικογένεια και το αλκοόλ είναι οι δυο έννοιες που επικεντρώνεται η φετινή εβδομάδα πρόληψης κατά του αλκοόλ. Λέμε λοιπόν όσο λιγότερο τόσο καλύτερα. Οι νοοτροπίες αλλάζουνε. Μπορούμε να αλλάξουμε αυτή τη νοοτροπία. Είναι θέμα της τοπικής κοινότητας να πάρει μια θέση. Μικρές αλλαγές χρειάζονται αλλά οι μεγάλες αποστάσεις ξεκινάνε από μικρά βήματα. Αυτός είναι ο στόχος: η πρωτογενής πρόβλεψη».

 

Ο κ. Μουζάς, αναφορικά με τις επιδράσεις του αλκοόλ στον εγκέφαλο, υπερτονίζοντας το ρόλο των γονιών τόνισε πως: «Μορφολογικά ο εγκέφαλος αναπτύσσεται μέχρι τα 25. Το αλκοόλ κολλάει με τέσσερις τουλάχιστον νευροϋποδοχείς και εμποδίζει την ανάπτυξη και αυτό πρέπει να το ξέρει ο νέος. Επίσης το αλκοόλ αλλάζει την πρόσληψη που έχουμε για το περιβάλλον και αυτό είναι το ελκυστικό για το νέο. Για αυτό και οι γονείς από πολύ μικρή ηλικία πρέπει να τους δίνουν τις πληροφορίες που πρέπει να ξέρουν. Το παιδί πρέπει να ξέρει να λέει όχι, να είναι αυτόνομο και να υποστηρίζει την άποψή του».

 

 

 

Στο πρόβλημα της κατανάλωσης αλκοόλ σε επίπεδο νησιού, αναφέρθηκε στην εισήγησή της η κυρία Κατερίνα Σφακιανάκη, κοινωνιολόγος, επικαλούμενη στοιχειά έρευνας που πραγματοποιήθηκε το 2011 με βάση την οποία, η Κρήτη είναι τρίτη ως προς την συχνότητα κατανάλωσης αλκοόλ από ανηλίκους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας έρευνας, το μεγαλύτερο ποσοστό των ανηλίκων καταναλώνουν αλκοόλ μια ή περισσότερες φορές μέσα στο μήνα. Ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα όμως φαίνεται να είναι η υπερβολική ποσότητα κατανάλωσης αλκοόλ από ανήλικους, καθώς φαίνεται να καταναλώνουν 5 ή περισσότερα ποτά ανά φορά. Η Κρήτη είναι δεύτερη και πρώτος είναι ο νομός Ρεθύμνου, με ποσοστό περίπου 70% στα αγόρια. Το πρόβλημα δεν είναι η κατανάλωση από ανηλίκους, αλλά η υπερβολική κατανάλωση και τα αυξημένα περιστατικά μέθης. Η χρήση του αλκοόλ φαίνεται να ξεκινάει στην ηλικία των 11 αν και αυτό ήταν το κατώτατο όριο που έθετε η έρευνα. Καταναλώνουν από τα 5-6 σε οικογενειακά τραπέζια ουσιαστικά ως ένδειξη ανδρισμού ή για να τα βάλουν στην κουλτούρα της Κρήτης.

 

 

 

Απαντώντας σχετικά με το ρόλο των γονιών και τις αντιλήψεις τους για το ζήτημα του αλκοόλ, η κυρία Σφακιανάκη, υποστήριξε πως ακόμα και αν είναι ενημερωμένοι για τους κινδύνους, εν τούτοις οι αντιδράσεις τους είναι διαφορετικές, διότι όπως εξήγησε η κοινωνιολόγος, φαίνεται να θεωρούν υπερβολικές τις απόψεις της επιστημονικής κοινότητας. Χαρακτηριστικά, υποστήριξε: «Οι γονείς και τα παιδιά δεν τρομάζουν εύκολα γιατί θεωρούν ότι δεν θα συμβεί κάτι σε αυτούς. Ακόμα και ένα ποτηράκι μπορεί να προκαλέσει αρνητικές μη εμφανείς βλάβες στο παιδί, όπως και μη αναστρέψιμες βλάβες στον εγκέφαλο. Για αυτό οι περισσότεροι γονείς ακούνε αυτό που λέμε, αλλά μας θεωρούν υπερβολικούς και επίσης θεωρούν ότι δεν θα τους συμβεί ποτέ. Χρειάζεται χρόνος για να αλλάξει αυτή η κουλτούρα, ωστόσο είναι σημαντικό να κάνουμε βήματα για να ελπίζουμε σε βελτίωση στο μέλλον. Δηλαδή θέλω να πω ότι υπάρχει αντίφαση μεταξύ αυτών που γνωρίζουν και αυτών που κάνουν οι γονείς. Ασυνείδητα πράττουν αυτό που παραδοσιακά έχουν μάθει μέσα από την οικογένειά τους. Παραδοσιακά αναπαράγουν ένα λανθασμένο πρότυπο συμπεριφοράς και αυτό είναι δύσκολο να αλλάξει. Πρώτα πρέπει να συνειδητοποιήσουν το πρόβλημα και μετά να αναλάβουν την προσωπική ευθύνη στο μέρος που τους αναλογεί. Συνήθως γίνεται μετάθεση ευθυνών μεταξύ εκπαιδευτικής κοινότητας και γονέων, με αποτέλεσμα ο εκπαιδευτικός να παίρνει μια παθητική στάση και να μην ενεργοποιείται για να βοηθήσει τους μαθητές του, οι γονείς λένε το σχολείο πρέπει να κάνει δράσεις γιατί δεν γνωρίζουμε και καταλήγουμε να παραπονιόμαστε για την κοινωνία, ενώ εμείς είμαστε η κοινωνία και πρέπει εμείς να κάνουμε κάτι και να κινητοποιήσουμε και τους άλλους».

 

 

 

Στον ουσιαστικό ρόλο των γονιών αναφέρθηκε στην εισήγησή της η κυρία Βασιλική Τσουρά, ψυχολόγος στον ΟΚΑΝΑ Ρεθύμνου. Η ίδια υποστήριξε πως πολλές φορές οι γονείς δεν αντιλαμβάνονται την σοβαρότητα του προβλήματος της κατανάλωσης αλκοόλ σε ανήλικους, γιατί προφανώς αγνοεί τους κινδύνους ή θεωρεί τις απόψεις της επιστημονικής κοινότητας υπερβολικές. Χαρακτηριστικά, είπε: «Συνήθως πρώτα απευθύνονται σε εμάς οι γονείς, επειδή ο έφηβος δεν αντιλαμβάνεται τι πρόβλημα έχει ή δεν αντιλαμβάνεται τη σοβαρότητα του προβλήματος. Ο ρόλος των γονέων είναι πολύ σημαντικός, είναι καταλυτικός στο να κινητοποιήσει τον νέο να έρθει και να παραμείνει στη θεραπεία. Πολλές φορές όμως ούτε οι γονείς δεν αντιλαμβάνονται. Είναι σημαντικό το τι πιστεύει ο γονέας για το αλκοόλ και για ποιον λόγο ο ίδιος κάνει χρήση αν το κάνει. Αν πιστεύει ότι δεν πειράζει η κατανάλωση τότε περνάει αυτές τις αξίες και στο παιδί. Είναι ρομαντικό να πιστεύουμε ότι το παιδί δεν θα πειραματιστεί, θα δοκιμάσει. Ακόμα και το άκαμπτο, δεν επιτρέπεται καθόλου αλκοόλ, είναι μεν σωστό αλλά πρακτικά δεν ισχύει».

 

Στον γραπτό χαιρετισμό του στη χθεσινή εκδήλωση για το αλκοόλ, ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, μεταξύ άλλων ανέφερε: «Το πρόβλημα των εξαρτήσεων έχει πάρει δραματικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια σε συνθήκες μαζικής ανεργίας, κοινωνικού αποκλεισμού και κατάρρευσης του κοινωνικού κράτους. Ειδικά το πρόβλημα της εξάρτησης από το αλκοόλ έχει πλέον αναχθεί σε μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας και απαιτεί οργανωμένες και πολύμορφες πολιτικές παρεμβάσεις.

 

 

 

 

 

Νωρίτερα, χθες το πρωί στο πλαίσιο της 11ης εβδομάδας πρόληψης αλκοόλ, που ολοκληρώθηκε στο Ρέθυμνο, οι φοιτητές του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, βρέθηκαν στην πλατεία του Αγνώστου Στρατιώτη, όπου διένειμαν ενημερωτικά φυλλάδια στους διερχόμενους. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε μουσικό δρώμενο με χορευτές του Ομίλου Βρακοφόρων Κρήτης, οι οποίοι παρακίνησαν τους περαστικούς στο χορό.