Τα σχολεία είναι σαν τα εργαστήρια γλυπτικής. Ο δάσκαλος σμιλεύει, κάθε στιγμή, την ψυχή και τη διάνοια κάθε μαθητή και με τη μαστοριά και την τέχνη του συμβάλλει σημαντικά, πλάι στους γονείς και τα λοιπά εξωτερικά ερεθίσματα, στη βαθμιαία διαμόρφωση της εξωτερικής εικόνας, της παιδείας και του ήθους των παιδιών.
Η παιδεία, λοιπόν, είναι θησαυρός που ποτέ δεν σκουριάζει και ήλιος που ποτέ δεν δύει. Γι’ αυτό, πρέπει πάντοτε αφενός να έχει η ίδια ως γερά θεμέλια τις γνώσεις που θα καλλιεργούν και θα δίνουν δύναμη στο πνεύμα και στην ψυχή και αφετέρου η πολιτεία να φροντίζει κάθε ανθυποστιγμή να γίνονται όλοι οι άνθρωποι κοινωνοί της πραγματικής παιδείας που έχει επίκεντρο τον άνθρωπο και τις αξίες του.
Η γνώση, όμως, είναι υγεία. Η γνώση ενθαρρύνει την ψυχή η οποία με τη σειρά της ενδυναμώνει το σώμα των ανθρώπων σε κάθε δοκιμασία της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής τους.
Ποτέ, εντούτοις, κανένα σχολείο δεν μαθαίνει στους ανθρώπους όλα όσα τους χρειάζονται στην καθημερινή ζωή τους. Θα πρέπει, όμως, να τους δείχνει πώς να τα βρουν μόνοι τους και να τα χρησιμοποιούν ψυχωφελώς, άδολα και ανιδιοτελώς…
Ο δάσκαλος, επομένως, πρέπει να προσέχει πού και πώς «πατά». Τα παιδιά ξεκινώντας από τα «χνάρια» του είτε ακολουθούν τον δρόμο του, είτε παίρνουν άλλους, καινούργιους δρόμους.
Δάσκαλος και μαθητές χτίζουν έτσι μαζί το οικοδόμημα της γνώσης. Ο δάσκαλος είναι ο πρωτομάστορας και τα παιδιά τον συντρέχουν πρόθυμα.
Ο δάσκαλος, τέλος, που διδάσκει γνώσεις και ήθος είναι εκείνος που διακρίνεται για την ανθρωπιά του, γίνεται ο ίδιος παράδειγμα για μίμηση, έχει ανοιχτά μυαλά και είναι προικισμένος με το χάρισμα της μεταδοτικότητας.
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι φιλόλογος, Msc Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Διαχείρισης Πληροφοριακών συστημάτων
