Μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα έζησαν όσοι προ ημερών παρακολούθησαν τη συνεδρίαση του β’ τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας στο ιστορικό κτίριο του Αρσακείου, στην οδό Πανεπιστημίου στην Αθήνα: το πρώτο θέμα της ημερήσιας διάταξης της 8ης Ιουνίου δεν αφορούσε ούτε γνωμοδότηση για κάποιο Προεδρικό Διάταγμα, ούτε εξέταση κάποιας προσφυγής, αλλά την εκδήλωση τιμής στο πρόσωπο της Ρεθεμνιώτισσας την καταγωγή, Συμβούλου Αγάπης Γαλενιανού Χαλκιαδάκη, η οποία αφυπηρέτησε από το Δικαστικό Σώμα μετά από μακρά και εξαιρετικά ευδόκιμη θητεία 37 ετών.
Σε μια λιτή αλλά ουσιαστική -ίσως γι’ αυτό και συγκινητική- τελετή, συνάδελφοί της, κορυφαίοι δικαστικοί λειτουργοί της χώρας, σκιαγράφησαν την προσωπικότητά της και αναφέρθηκαν στο έργο της, αλλά και στον τρόπο με τον οποίον εκείνη το επιτέλεσε.
Τα αποσπάσματα των λόγων τους, που ακολουθούν, δίνουν την ευκαιρία στους αναγνώστες να σχηματίσουν μια εικόνα για την προσωπικότητα και την πορεία της ξεχωριστής αυτής Ρεθεμνιώτισσας. Συνάμα, δικαιολογούν την υπερηφάνεια που αισθανθήκαμε όσοι από εμάς γνωρίζαμε και γνωρίζουμε ήδη καλά την Αγάπη Γαλενιανού Χαλκιαδάκη.
*
Πικραμένος: «Συγκροτημένη προσωπικότητα, καθαρή νομική σκέψη, ανοικτοί ορίζοντες στις προκλήσεις των καιρών. Θαρραλέα στην υπεράσπιση των απόψεων της, λιτή και ανεπιτήδευτη στη συμπεριφορά της»
Τις εργασίες της ειδικής αυτής συνεδρίασης άνοιξε ο αντιπρόεδρος του ΣτΕ και πρόεδρος του β΄ τμήματός του (στο οποίο και υπηρετούσε ως Σύμβουλος η Αγάπη Γαλενιανού Χαλκιαδάκη τα τελευταία έξι χρόνια) κ. Μιχαήλ Πικραμένος, με εκτενή αναφορά στην πορεία της στο Δικαστικό Σώμα αλλά και στην προσωπικότητά της:
«Η Σύμβουλος Αγάπη Γαλενιανού Χαλκιαδάκη διορίστηκε το 1985 ως πάρεδρος των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων. Έγινε πρωτοδίκης το 1987 και για 10 χρόνια. Από το 1997 μέχρι το 2000 διετέλεσε πρόεδρος Πρωτοδικών στα διοικητικά Πρωτοδικεία Ηρακλείου και Αθηνών. Από το 2000-2003 εφέτης στο διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης. Από το 2003-2016 εφέτης στο διοικητικό Εφετείο Αθηνών. Και το 2016 διορίστηκε Σύμβουλος στο δικαστήριο μας.
Κατά την ετήσια εκπαιδευτική άδεια που της χορηγήθηκε έλαβε μεταπτυχιακό δίπλωμα, με αντικείμενο το Αμερικανικό Δίκαιο από το πανεπιστήμιο της Βοστώνης.
Η Σύμβουλος Αγάπη Γαλενιανού Χαλκιαδάκη, στη διάρκεια των έξι ετών που υπηρετεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας, έχει συμβάλει με ουσιαστικό τρόπο και σε πλείονες τομείς στην καλύτερη λειτουργία όχι μόνο του δικαστηρίου αλλά και γενικότερα της διοικητικής Δικαιοσύνης, αξιοποιώντας την πολύχρονη δικαστική εμπειρία της σε δικαστήρια περισσοτέρων βαθμών αλλά και τις ευρύτερες γνώσεις που διαθέτει σε σύγχρονα πεδία.
Εν πρώτοις συνέβαλε στη διαμόρφωση της νομολογίας του β’ τμήματος, συμμετέχοντας είτε ως εισηγήτρια είτε ως μέλος στις συνθέσεις του, ιδίως σε υποθέσεις αυξημένης δυσκολίας. Σημαντική ήταν η συμβολή της στην ολομέλεια, στην οποία ήταν εισηγήτρια μεταξύ άλλων και στην απόφαση 359/2020 που έλυσε οριστικά το ζήτημα του τεκμηρίου αθωότητας στις υποθέσεις λαθρεμπορίας, εναρμονίζοντας έτσι και στο επίπεδο της ολομέλειας τη νομολογία του δικαστηρίου μας με αυτήν του δικαστηρίου του Στρασβούργου.
Συμμετείχε πολύ παραγωγικά, μεταφέροντας την εμπειρία της και από τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια, στη Διοικητική Ολομέλεια. Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει εδώ στις εισηγήσεις της ενώπιον της Διοικητικής Ολομέλειας για το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης με αντικείμενο τον Οργανισμό των Δικαστηρίων και τον Κώδικα Δικαστικών Λειτουργών, στις οποίες ανέλυσε με διεξοδικότητα τις διατάξεις, διατυπώνοντας πάντοτε ενδιαφέρουσες σκέψεις.
Η τιμώμενη συνάδελφος αποτέλεσε επίσης μέλος της ομάδας εργασίας για την αναδιάρθρωση των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, με τη διαμόρφωση της νέας χωροταξίας σε συνδυασμό με τις νέες τεχνολογίες. Το πόρισμα της δουλειάς αυτής, έκτασης περίπου 500 σελίδων, έχει ήδη ολοκληρωθεί προκειμένου να τεθεί υπ’ όψιν της ολομέλειας. Η τιμώμενη είχε ουσιώδη συμμετοχή στην κατάστρωση των προτάσεων του πορίσματος λόγω και της βαθιάς γνώσης που διαθέτει για την καθημερινή λειτουργία και τα προβλήματα των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων.
Η τιμώμενη κληρώθηκε επίσης ως επιθεωρήτρια των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και της δόθηκε η ευκαιρία να ασκήσει αυτό το πολύ σημαντικό καθήκον σ’ έναν χώρο που γνωρίζει άριστα και να προσφέρει ουσιαστικό έργο και από τη θέση αυτή.
Έργο με ξεχωριστή αξία είναι αυτό που πρόσφερε ως Πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφορικής του Δικαστηρίου μας συνεχίζοντας το πολύ γόνιμο έργο των προκατόχων της, προς όφελος όχι μόνον της Δικαιοσύνης αλλά και γενικότερα της Πολιτείας και της Κοινωνίας.
Η συνάδελφος Αγάπη Γαλενιανού Χαλκιαδάκη εργάστηκε με αφοσίωση, συνέπεια και πίστη στο στόχο σε όλα τα καθήκοντα που ανέλαβε. Διακρίνεται για τη συγκροτημένη προσωπικότητα της, τη καθαρή νομική της σκέψη, τον άρτιο γραπτό και προφορικό λόγο της, τους ανοικτούς της ορίζοντες στις προκλήσεις των καιρών, την ειλικρινή και θαρραλέα κατάθεση και υπεράσπιση των απόψεων της, τη λιτή και ανεπιτήδευτη συμπεριφορά της.
Την ευχαριστούμε για την πολύπλευρη προσφορά της στη Δικαιοσύνη και την Κοινωνία και της ευχόμαστε κάθε καλό στην προσωπική και οικογενειακή ζωή της».
*
Παναγιώτης Τσούκας: «Ο τρόπος που άσκησε τα καθήκοντά της ήταν εκδήλωση του τρόπου του βίου που εμπράκτως διδάχθηκε»
Στην προσωπικότητα της τιμώμενης αναφέρθηκε διεξοδικά, στη συνέχεια, ο Σύμβουλος κ. Παναγιώτης Τσούκας. Είπε μεταξύ άλλων:
«Κυρία συνάδελφε νοιώθω την ανάγκη να εκφράσω λίγες μόνο από τις σκέψεις που προκάλεσε η εξάχρονη εν υπηρεσία συναναστροφή μας μαζί σας. Στο ΣτΕ ολοκληρώσατε και περατώσατε τη μακρά, σχεδόν σαραντάχρονη δικαστική σταδιοδρομία σας. Μα δεν την περατώσατε απλώς. Την αποκορυφώσατε. Τούτο όχι μόνον γιατί το Στε είναι στην κορυφή της Διοικητικής Δικαιοσύνης. Μα διότι από την περιωπή της θέσεως του Συμβούλου Επικρατείας προσφέρατε υψηλής αξίας υπηρεσίες σε αυτό και δι’ αυτού στην Ελληνική Δικαιοσύνη.
[…]Εμείς, οι συνάδελφοι σας στο Συμβούλιο της Επικρατείας, θα κρατήσουμε στη μνήμη μας όχι μόνον την πυκνή πρότερη παρουσία σας στη ζωή μας αλλά και τον ήχο της φωνής σας. Φωνή στο μέταλλο της οποίας ηχούν μερικά από τα γνωρίσματα του χαρακτήρα σας.
Ευθύτητα, ειλικρίνεια, παρρησία, αποφασιστικότητα, αυτοπεποίθηση, θάρρος. Μα και ευγένεια, αμεσότητα και αισθαντικότητα. Γνωρίσματα που, μαζί με άλλα, τα οποία εμφανώς όσο και δαψιλώς διαθέτετε, συνθέτουν μια δικαστική προσωπικότητα άξια να τη θυμούνται όσοι είχαν την καλή τύχη να τη γνωρίσουν».
Κλείνοντας δε, ο κ. Τσούκας αναφέρθηκε με λόγια θερμά και σε πρόσωπα της οικογένειας της τιμώμενης, γεγονός που προκάλεσε δικαιολογημένη συγκίνηση. Είπε συγκεκριμένα ο κ. Τσούκας:
«Είμαι βέβαιος, κυρία Συνάδελφε, ότι θα επιθυμούσατε να ακούσετε ότι ο τρόπος που δράσατε εν υπηρεσία, ο τρόπος που ασκήσατε τα δικαστικά σας καθήκοντα ήταν εκδήλωση του τρόπου του βίου τον οποίο εμπράκτως σας δίδαξαν. Και ο τρόπος αυτός δεν ήταν άλλος από αυτόν που ενσάρκωσαν οι γεννήτορες σας. Ο Στέλιος Χαλκιαδάκης και η Ελένη Χαλκιαδάκη το γένος Ζανουδάκη, άνθρωποι του μόχθου μα και των οραμάτων, υψηλής πνευματικής καλλιέργειας. Τον τρόπο αυτόν απέδωσε σε ανύποπτο χρόνο με λίγα καίρια λόγια ένα από τα πιο αγαπημένα πρόσωπα της ζωής σας. Ο αδερφός του πατέρα σας, Γιάννης Χαλκιαδάκης, όταν, παλαίμαχος πια της μαχητικής όσο και ευγενούς δημοσιογραφίας, αρνήθηκε φιλόφρονη πρόσρηση ότι «είναι αξιόλογος» με τα εξής λόγια: «Δεν διεκδικώ την ιδιότητα του αξιόλογου ανθρώπου. Διεκδικώ την ιδιότητα ενός ανθρώπου που έκανε σε κάθε περίπτωση ό,τι έκρινε, χωρίς να πιστεύει ότι ήταν πάντα το σωστότερο, για να εξοφλήσει το χρέος του στον εαυτό του, στο σπίτι του, στην κοινωνία που ζούσε». Αυτά τα λόγια, κυρία συνάδελφε, εξηγούν τη δικαστική προσωπικότητα που είδαμε να ενσαρκώνετε. Αυτή την προσωπικότητα που σήμερα το δικαστήριό μας δικαίως τιμά».
*
Μαίρη Σάρπ: «Μια συνάδελφος στην οποία μπορούσες πάντα να στηριχτείς»
Ιδιαίτερα εντυπωσίασε ο από στήθους λόγος της επίτιμης προέδρου του ΣτΕ κας Μαίρης Σάρπ (διατελούσε πρόεδρος του Β τμήματος όταν η τιμωμένη τοποθετήθηκε σ’ αυτό), η οποία αποχαιρέτησε την Αγάπη Γαλενιανού Χαλκιαδάκη με έκδηλη συγκίνηση:
«Είμαι ιδιαίτερα συγκινημένη, είναι μια δύσκολη στιγμή για την αγαπημένη συνάδελφο.
Την πρόσεξα πολύ πριν έρθει στο Στε. Την άκουσα σε διάφορα συνέδρια, μου έκαναν εντύπωση οι εισηγήσεις της, ο τρόπος που τις παρουσίαζε. Λιτός, σαφής. Σου κέρδιζε το ενδιαφέρον και σου κρατούσε την προσοχή. Έλεγε αυτά που χρειαζόντουσαν πάντοτε. Ασκούσε κριτική με θάρρος. Και δικαίως. Σε έκανε να σκεφτείς. Με μεγάλη χαρά τη είδα το 2016 να έρχεται εδώ και να τοποθετείται στο β τμήμα.
Η συνεργασία μας ήταν εξαιρετική. Ένας άνθρωπος στον οποίο μπορούσες να στηριχθείς. Πάντα συνεργάσιμος. Εκεί για ό,τι τον χρειαζόταν η υπηρεσία. Χωρίς κανένα παράπονο. Χωρίς ποτέ να πει όχι, ούτε να βαρυγκωμήσει, ούτε να προβάλει καμία αντίρρηση. Εκεί να προσφέρει τα πάντα, ό,τι μπορούσε. Με τις ιδέες της, με την οξεία νομική σκέψη που έχει, την ευθυκρισία της. Εξαιρετική! Όπως ήταν εξαιρετική στις εισηγήσεις που έκανε στα συνέδρια, εξίσου εξαιρετική ήτανε όταν παρουσίαζε τις υποθέσεις σε διάσκεψη. Ήξερε πάντα πάρα πολύ καλά την υπόθεση και σου κράταγε το ενδιαφέρον. […]
Είχε λύσεις. Ήταν έτοιμη και να συζητήσει, να ανταλλάξει απόψεις. Υπερασπιζόταν με θάρρος τις δικές της απόψεις, αλλά άκουγε με μεγάλη προσοχή και τις απόψεις των άλλων. Και αν θεωρούσε ότι ήταν καλύτερες, τις δεχόταν. Ήταν έτοιμη να κάνει ένα συμβιβασμό για μια καλύτερη λύση, για να επιλυθεί καλύτερα ένα ζήτημα. […]
Οι αποφάσεις της λιτές, όπως και ο λόγος της. Λιτές και σαφείς. Με επιχειρήματα όσα χρειαζόταν. Και όχι μόνο στο τμήμα και στην ολομέλειά. Και σε άλλους, σε όλους τους χώρους.
Και στο τμήμα Πληροφορικής, το βοήθησε πάρα πολύ. Μεγάλη προσφορά της από τη θέση προέδρου της επιτροπής πληροφορικής.
Και στην Επιθεώρηση. Κληρώθηκε ως επιθεωρητής. Προσέφερε πολλά νομίζω. Άνοιξε καινούργιους δρόμους. Μας έκανε να σκεφτούμε καλύτερα. Πώς μπορεί αυτό το καθήκον μας, των Επιθεωρητών, να ασκηθεί καλύτερα, όχι μόνο για να αξιολογούμε καλύτερα, αλλά και για να προσφέρουμε στους συναδέλφους των διοικητικών δικαστηρίων. Όχι μόνο να τους επιθεωρούμε, λοιπόν, αλλά και να τους δίνουμε και εργαλεία και όπλα και ιδέες για να κάνουν καλύτερα την δουλειά τους. Για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα στο σύνολο της διοικητικής δικαιοσύνης.
Αισθάνομαι ότι η κα Χαλκιαδάκη είναι πάρα πολύ νέα για να αποχωρήσει από την υπηρεσία. Νομίζω ότι τώρα άρχισε να ξεδιπλώνει και άλλες ικανότητες, τον τελευταίο καιρό, τον τελευταίο χρόνο, τα δύο τελευταία χρόνια. Έχει τόσες ωραίες ιδέες που ελπίζω να της δοθεί η δυνατότητα να τις αξιοποιήσει, να τις εφαρμόσει κάπου αλλού.
Ένας εξαιρετικός άνθρωπος, μια εξαιρετική συνάδελφος. Το πολύ σημαντικό: μια συνάδελφος στην οποία μπορούσες να στηριχθείς. Συνεπής, επιμελής, ευγενική, με το χαμόγελο. Μεγάλο προσόν. Εκτός από τις νομικές γνώσεις, που κι αυτές χρειάζονται, αλλά ίσως μεγαλύτερη σημασία να έχουν τα άλλα προσόντα, που τα είχε άφθονα η κα Χαλκιαδάκη.
Ελπίζω να εξακολουθήσει να είναι το ίδιο ακμαία και να μπορέσει να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που έχει κάπου αλλού, σε κάποια άλλη θέση. Διότι επαναλαμβάνω και πάλι, νομίζω ότι είναι πολύ νέα για να αποσυρθεί.
Την ευχαριστώ πάρα πολύ για αυτά που μου προσέφερε. Η συνεργασία μαζί της με έκανε πλουσιότερη, υπήρξα πολύ τυχερή που είχα τη δυνατότητα να συνεργαστώ μαζί της.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Εύχομαι ό,τι καλύτερο σ’ εσάς και την οικογένειά σας».
*
Δ. Σκαλτσούνης: «Λαμπρό παράδειγμα ενσωμάτωσης δικαστή τακτικών διοικητικών δικαστηρίων στο Συμβούλιο της Επικρατείας»
Τελευταία αποχαιρετιστήρια ομιλία ήταν εκείνη του Προέδρου του Συμβουλίου Επικρατείας κ. Δημήτρη Σκαλτσούνη, ο οποίος στάθηκε σε συγκεκριμένες πτυχές του έργου της τιμώμενης κατά τη διάρκεια της θητείας της στο ΣτΕ. Είπε, μεταξύ άλλων, ο κ. Σκαλτσούνης:
«Η κα Χαλκιαδάκη αποτέλεσε ένα λαμπρό παράδειγμα ενσωμάτωσης δικαστή τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Αυτά τα έξι χρόνια η κα Χαλκιαδάκη προσέφερε ένα εξαιρετικό έργο, τόσο καθαρά δικαιοδοτικό όσο και από άλλες θέσεις. Αυτό που θα ήθελα ιδιαίτερα να επισημάνω είναι το έργο που πρόσφερε ως Πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφορικής. Ένα έργο απαραίτητο για το δικαστήριο. Η κα Χαλκιαδάκη έδωσε πολλά στο Συμβούλιο της Επικρατείας και νομίζω ότι πήρε και πολλά. Είχα προσωπική εμπειρία, πρόσφατα, συνεργασίας σε μια πολύ δύσκολη υπόθεση της δικαστικής ολομέλειας και σε μια ακόμη δυσκολότερη της διοικητικής ολομέλειας, την οποία έφερε σε πέρας. Ήταν η εισήγηση για τον κώδικα των δικαστικών Λειτουργών. Την έφερε σε πέρας με οξύνοια και απαράμιλλη εργατικότητα.
Αγάπη, είμαι βέβαιος ότι θα λείψεις στο Συμβούλιο Επικρατείας αλλά και το Συμβούλιο της Επικρατείας θα σου λείψει. Σου εύχομαι υγεία πρώτα και προσωπική και οικογενειακή ευτυχία. Να είσαι καλά».
*
Αγάπη Γαλενιανού-Χαλκιαδάκη: «Αποχωρώ με βαθύ αίσθημα πληρότητας»
Η Σύμβουλος Αγάπη Γαλενιανού – Χαλκιαδάκη στην αντιφώνηση της ανέφερε τα εξής: «Σας ευχαριστώ πολύ. Δεν είναι εύκολη αυτή η ώρα. Ανήκω, ανήκουμε στους τυχερούς που το επάγγελμά μας είναι (παρελθοντικός πια ο χρόνος αυτός για εμένα -ήταν) και σκοπός ζωής. Δημιουργεί κορυφαία συναισθήματα η αδιάλειπτη συνειδητοποίηση ότι, χάρη στο δικό μας «εφ’ ω ετάχθημεν», η κοινωνία μπορεί να λειτουργεί, ότι οι λύσεις (σωστές ή λάθος-πάντα όμως με βάση κανόνες και αρχές) που δίνουμε σε διαφορές (οξείες και μεγάλες κάποιες φορές) ανοίγουν τον δρόμο στο πραγματικό πεδίο για όλους μας, Κοινωνία και Πολιτεία.
Ευχαριστώ για την πορεία 37 χρόνων στη διοικητική δικαιοσύνη– για τα 31 χρόνια στα δικαστήρια της ουσίας και της καθημερινότητας και τα κοντά έξι χρόνια στην κορυφή της, με συμπυκνωμένες μοναδικές εμπειρίες. Και όχι μόνον από επίλυση διαφορών, μα και για την πραγμάτωση του οράματος για δικαιοσύνη σύγχρονη, ευρωπαϊκή, μηχανοργανωμένη, ουσιαστικά αξιολογούμενη.
Αποχωρώ με βαθύ αίσθημα πληρότητας.
Ευχαριστώ και αποχαιρετώ τους συναδέλφους και συνεργάτες αυτής της διαδρομής.
Κύριε Πρόεδρε του ΣτΕ, ευχαριστώ για την ειλικρινή συνεργασία και την εμπιστοσύνη.
Κύριε Πρόεδρε του Β’ τμήματος, ευχαριστώ για τη συμπόρευση, την εμπιστοσύνη και την αναγνώριση.
Ευχαριστώ την οικογένειά μου, τον άντρα μου και τα παιδιά μας για τη βαθιά και ουσιαστική στήριξή τους- τους συνοδοιπόρους της ζωής μου.
Επιτρέψτε μου ένα ξεχωριστό ευχαριστώ στον άνθρωπο που μου άνοιξε την πόρτα αυτού του Δικαστηρίου και με έκανε να το νιώσω σπίτι μου από την πρώτη στιγμή: Κυρία Σαρπ, κυρία Πρόεδρε, σας ευχαριστώ».
