Βασικό συμπέρασμα: Καιρός να διδαχθεί η τοπική ιστορία και στα σχολεία
Με όλη τη διακριτικότητα που απαιτεί ένα συναπάντημα ματωμένης μνήμης πραγματοποιήθηκε το πανελλήνιο συνέδριο με θέμα «Ολοκαυτώματα …80 χρόνια μετά…».
Ήταν στο πλαίσιο των τριήμερων (21-23 Αυγούστου) εκδηλώσεων μνήμης και τιμής για τα Ολοκαυτώματα των Ανωγείων και των χωριών του Κέντρους. Το Πανελλαδικό Συνέδριο διοργάνωσε η ΕΣΗΕΠΗΝ, με συνδιοργανωτές την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών και τους δήμους Αμαρίου και Ανωγείων, με την αμέριστη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.
Η φιλοσοφία της διοργάνωσης στηρίχτηκε στην αναγκαιότητα να απαλλαγούν οι εκδηλώσεις εθνικής μνήμης από τον χαρακτηρισμό κοσμικού γεγονότος που βασίζει την επιτυχία του στον αριθμό προσέλευσης επισήμων. Θα πρέπει κάποτε οι εκδηλώσεις αυτές να μην αντιμετωπίζονται από τους πολιτικούς ανάλογα με την ψηφοσυλλεκτική τους ικανότητα, από τους δημοτικούς συμβούλους ως ευκαιρία να ανεβάσουν νέες φωτογραφίες στον προσωπικό τους λογαριασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ από τους πνευματικούς ανθρώπους αντιμετωπίζονται με μια απαξίωση που τρομάζει μερικές φορές.
Γι’ αυτό και η ΕΣΗΕΠΗΝ τόλμησε να επιλέξει την ημερομηνία 23 Αυγούστου που είναι κοντά στις αποφράδες ημέρες των Ολοκαυτωμάτων Ανωγείων και των χωριών του Κέντρους κι ας είναι από τις πιο δύσκολες για ένα θεσμικό, για να συμμετέχουν εκείνοι που τιμούν συνειδητά τους αναίτια νεκρούς της ναζιστικής κατοχής.
Ιδανικοί ακροατές αποδείχτηκαν οι παριστάμενοι άξιοι να μετέχουν μιας μυσταγωγίας μνήμης.
Έτσι όπως την κατανοούν ο περιφερειάρχης Κρήτης κ. Σταύρος Αρναουτάκης, η αντιπεριφερειάρχης κα Μαρία Λιονή, ο εντεταλμένος σύμβουλος της Περιφέρειας για τα θέματα των Ολοκαυτωμάτων κ. Νίκος Μπιμπάκης, ο περιφερειακός σύμβουλος κ. Μιχάλης Σαρρής, ο δήμαρχος Ρεθύμνου κ. Γιώργος Μαρινάκης, ο επιφανής συνθέτης κ. Μπάμπης Πραματευτάκης, ο αντιδήμαρχος Ανωγείων κ. Μιχάλης Δραμουντάνης λόγω υπηρεσιακού κωλύματος του δημάρχου κ. Σωκράτη Κεφαλογιάννη που ήταν κοντά στους διοργανωτές από την πρώτη μέρα που αποφασίστηκε αυτή η εκδήλωση, ο επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ κ. Μανούσος Παραγιουδάκης, ο συγγραματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, πανεπιστημιακός Δρ Αριστομένης Συγγελάκης ενώ δεν έλειψαν φυσικά και η αντιδήμαρχος Πολιτισμού δήμου Αγίου Βασιλείου κα Ευαγγελία Γλαμπεδάκη, ο δήμαρχος Αμαρίου κ. Παντελής Μουρτζανός ο αντιδήμαρχος κ. Μανόλης Ψαρουδάκης, ο εντεταλμένος επί των πολιτιστικών του δήμου Αγίου Βασιλείου κ. Γιάννης Νεκτάριος Χαραλαμπάκης που πλαισίωσαν τους επισκέπτες μας από μαρτυρικές περιοχές της υπόλοιπης χώρας.
Σημαντική η παρουσία του συγγραφέα κ. Δημήτρη Βλαχοπάνου που ήταν επικεφαλής της αποστολής από την άλλη Ελλάδα.
Εισηγήσεις έγιναν από τον αντιδήμαρχο Κιλκίς Θεμιστοκλή Κοσμίδη, από τον αντιδήμαρχο Καστοριάς Ιωάννη Γκόγκα από τον αντιδήμαρχο Ιωαννίνων Πέτρο Παλάσχα (Ο αφανισμός της εβραϊκής κοινότητας Ιωαννίνων), από τον εκπρόσωπο του δημάρχου Διστόμου, Αντίκυρας, Αράχοβας Μιλτιάδη Σφουντούρη, από τον δημοσιογράφο Νίκο Ασλανίδη (μαρτυρίες από τα ολοκαυτώματα Πύργων και Λιγκιάδων) και από τους Ηλία Λάμπρη (Κομμένο Αρτας), Χαρίλαο Ερμείδη (Καλάβρυτα), Μπάμπη Νανακούδη (Χορτιάτης), Κώστα Ψαρρά (Κερδύλλια Σερρών), Γιάννη Ντάλλα (Σαραντάπορο), Στάθη Ψωμιάδη (Δομένικο Λάρισας), Κώστα Φούκα (Λιγκιάδες), Δημήτρη Φλώρο (Καταρράκτης Άρτας), Αθανάσιο Ρεντινιώτη (Δράκεια Μαγνησίας)
Παρεμβάσεις και εισηγήσεις στη διάρκεια του Συνεδρίου με επίκεντρο τις μαρτυρικές περιοχές του Ρεθύμνου έκαναν ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος Νίκος Ξυλούρης, ο αντιπεριφερειάρχης Τεχνικών Έργων Νίκος Σκουλάς, ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Ανωγείων Μιχάλης Δραμουντάνης, ο Γιάννης Χαραλαμπάκης εκ μέρους του δημάρχου Αγίου Βασιλείου, ο Δρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Μίνωα Πεδιάδας Γεώργιος Καλογεράκης, ο πάπα Ανδρέας Κεφαλογιάννης, ιερέας ενορίας Αγίου Γεωργίου Ανωγείων, και ο Κώστας Μανουράς -Προσφύρης, ιδιωτικός υπάλληλος. Σε εισηγήσεις για το Αμάρι προχώρησαν στη διάρκεια του συνεδρίου η φιλόλογος και ιστορικός Ευγενία Λινοξυλάκη, και ο εντεταλμένος περιφερειακός σύμβουλος πολιτικής προστασίας Μιχάλης Σαρρής. Επιπλέον, μια συγκινητική μαρτυρία μετέφερε στο κοινό ο Γιάννης Νικολούδης στη διάρκεια του συνεδρίου.
Συγκινητικός ήταν ο χαιρετισμός του δημάρχου Κιλκίς κ. Κυριακίδη που μετέφερε ο αντιδήμαρχος κ. Θεμιστοκλής Κοσμίδης από τις σημαντικές παρουσίες στην εκδήλωση.
Στον χαιρετισμό του ο κ. Κοσμίδης ανέφερε τα εξής: «Οι Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις έσπειραν τον τρόμο και θέρισαν τον θάνατο στα Ανώγεια και στα χωριά του Κέδρους, εκτελώντας εν ψυχρώ τους κατοίκους της περιοχής σε αντίποινα για την αντιστασιακή τους δράση.
Ακριβό το τίμημα της ελευθερίας, πληρώθηκε με άφθονο αίμα, με καρβουνιασμένα κορμιά, κατεστραμμένες περιουσίες, με χωριά που έσβησαν σε μία νύχτα από το χάρτη, όπως συνέβη τον Οκτώβριο του 1941 με τα μαρτυρικά προσφυγικά χωριά του ανατολικού Κιλκίς, το Κλειστό, το Αμπελόφυτο και την Κυδωνιά, τα οποία αποτέλεσαν τα πρώτα θυσιαστήρια της Ελευθερίας στον βωμό της αδυσώπητης Βέρμαχτ. Οι κάτοικοί τους εκτοπίστηκαν και τα χωριά αυτά δεν ξανακατοικήθηκαν ποτέ.
Τα Ολοκαυτώματα είναι το πικρό, το βαρύ κληροδότημα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που το κουβαλούμε ως εξιστορημένη αναφορά και αφήνουμε σκόπιμα ανοιχτή την πληγή του, χωρίς επιδέσεις ίασης, αφενός γιατί οφείλουμε να παραδώσουμε ακέραια και αυθεντικά τα τεκμήρια των τραγικών γεγονότων που σημάδεψαν τη νεότερη ιστορία του τόπου μας, και αφετέρου για λόγους σύστασης μιας ειρηνικής αντίστασης από όλους: Την αντίσταση στη δίνη του φθοροποιού χρόνου, στην μεθοδική υποβάθμιση της αξίας του ιστορικού μας παρελθόντος, προωθώντας ισχυρό και το αντιπολεμικό μήνυμα σύσσωμης της αυτοδιοικητικής μας κοινωνίας.
Χρέος τιμής όλων είναι να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη των Ολοκαυτωμάτων, τη θυσία των Ελλήνων, που σφαγιάσθηκαν μαζικά από τις ναζιστικές δυνάμεις και να μην επιτρέψουμε στις Σειρήνες της λήθης και της απώλειας να σκεπάσουν με τα πέπλα της υποτίμησης της αλήθειας και της σιωπής την ιστορία μας.
Οφείλουμε να βρισκόμαστε σε διαρκή επαγρύπνηση, υπερασπιζόμενοι αποφασιστικά τις αξίες της δημοκρατίας και του πολιτισμού μας ενάντια σε κάθε βαρβαρότητα.
Με τις σκέψεις αυτές χαιρετίζω την πρωτοβουλία διοργάνωσης του Συνεδρίου για τα 80 χρόνια μετά τα Ολοκαυτώματα από την Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Πελοποννήσου, Ηπείρου και Νήσων, και εύχομαι τα αποτελέσματα των εισηγήσεων και του διαλόγου που θα προκύψουν να είναι άμεσα αξιοποιήσιμα για τη στάση μας στην ιστορία και στις νεότερες γενιές».
Οι αναγνώστες των «Ρεθεμνιώτικων Νέων» θα έχουν την ευκαιρία, στις επόμενες εκδόσεις, να διαβάσουν όλες τις εισηγήσεις του συνεδρίου που κατά γενική ομολογία ήταν εξαιρετικές.