«Πάνω από όλα εμείς οι χρήστες να μην σπαταλούμε άσκοπα το νερό επειδή τώρα η βρύση μας τρέχει νερό ή επειδή το αυλάκι που είναι δίπλα μας έχει νερό», τόνισε ο π. διευθυντής του Ινστιτούτου ΙΓΜΕ Κρήτης Μανώλης Κνιθάκης στη διάρκεια της ομιλίας του
Σε μια εποχή που η κλιματική αλλαγή, η μείωση των βροχοπτώσεων και οι αυξημένες ανάγκες ύδρευσης και άρδευσης επιτείνουν το πρόβλημα της λειψυδρίας, το νερό αποτελεί ένας από τους πιο κρίσιμους φυσικούς πόρους για την επιβίωση του ανθρώπου και την προστασία του περιβάλλοντος.
Η κατανάλωση αυτού του πολύτιμου φυσικού πόρου συνεχώς αυξάνεται, καθώς στις ανεπτυγμένες χώρες φτάνει κατά μέσο όρο τα 310 λίτρα ανά άτομο ημερησίως όσον αφορά στο υδρεύσιμο νερό, ενώ τα διαθέσιμα αποθέματα περιορίζονται.
Τα παραπάνω τέθηκαν στο επίκεντρο στη διάρκεια της ομιλίας του π. διευθυντής του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών ( ΙΓΜΕ) Κρήτης Μανώλη Κνιθάκη, με τίτλο «Άνθρωπος και νερό – φυσικός πόρος» σε εκδήλωση που διοργάνωσε την περασμένη Τετάρτη ο Σύνδεσμος Συνταξιούχων Καθηγητών Μέσης Εκπαίδευσης Ν. Ρεθύμνου στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ρεθύμνου.
Το ενδιαφέρον στράφηκε στη σχέση του νερού και του περιβάλλοντος με τον άνθρωπο και αποτέλεσε μια υπενθύμιση για την ορθολογική διαχείριση αυτού του φυσικού πόρου, που είναι απαραίτητος για την ύπαρξη του ανθρώπου αλλά και όλου του οικοσυστήματος.
«Να μάθουμε να σκεφτόμαστε το νερό με οικονομία»
Με την εμπειρία του σε ζητήματα υδατικών πόρων, ο κ. Κνιθάκης έθεσε το ζήτημα σε μια θεωρητική βάση και εξήγησε πώς το πρόβλημα της λειψυδρίας συνδέεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή και την έλλειψη βροχών.
«Το περιβάλλον επιβαρύνεται με την κλιματική αλλαγή και εντείνεται το πρόβλημα της λειψυδρίας από την έλλειψη βροχοπτώσεων. Αυτό που θα πρέπει να κάνουμε είναι όλο το νερό που έχουμε στη διάθεσή μας να το αξιοποιήσουμε ορθολογικά, να το χρησιμοποιούμαι κατά τρόπο ωφέλιμο, τόσο για την ύδρευση, όσο και για την άρδευση», επεσήμανε ο ίδιος μιλώντας στα «Ρ.Ν.», ενώ πρόσθεσε: «Πρέπει να συνηθίσουμε στο γεγονός ότι πάντα πρέπει να σκεφτόμαστε το νερό με λίγη οικονομία. Θα πρέπει να προσέχουμε το περιβάλλον γιατί με τις υψηλές θερμοκρασίες και με το επακόλουθο των μεγάλων και καταστροφικών πυρκαγιών επιβαρύνεται η ατμόσφαιρα με καυσαέρια και επίσης έχουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου που οφείλεται εν πολλοίς στις δραστηριότητες του ανθρώπου. Θα πρέπει να περισώσουμε το περιβάλλον και το νερό που έχουμε».
Παράλληλα επεσήμανε τη στενή σύνδεση του νερού με τη ζωή: «Ο άνθρωπος χωρίς το νερό δεν υπάρχει, αλλά πρέπει και η χρηστικότητα του νερού εκεί που θα το διαθέσει ο άνθρωπος να είναι πάντα ωφέλιμη για αυτόν, όπως και για το περιβάλλον στη χλωρίδα και στην πανίδα».
Η σχέση του ανθρώπου με το νερό
Στη διάρκεια της ομιλίας του ο κ. Κνιθάκης αναφέρθηκε στα παγκόσμια δεδομένα, υπογραμμίζοντας ότι ο άνθρωπος έχει στη διάθεσή του μόλις 0,6% της συνολικής ποσότητας νερού στην υφήλιο, εκ των οποίων το 95% είναι υπόγεια νερά: «Ο άνθρωπος έχει στη διάθεσή του ένα ποσοστό 0,6% της συνολικής διαθέσιμης ποσότητας του νερού στην υφήλιο και αντιστοιχεί σε 8,2 εκ. κυβικά χιλιόμετρα. Από αυτό το νερό μια ποσότητα αντιπροσωπεύει τα επιφανειακά νερά που είναι 12% και το υπόλοιπο νερό, δηλαδή τα 7,2 εκ. κυβικά χιλιόμετρα νερό είναι υπόγεια. Από εκεί παίρνει ο άνθρωπος το περισσότερο νερό. Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί το γλυκό νερό το οποίο 95% είναι υπόγεια νερά».
Στάθηκε ιδιαίτερα στις ανισότητες μεταξύ περιοχών, καθώς οι βροχοπτώσεις και οι φάσεις του υδρολογικού κύκλου διαφοροποιούνται σημαντικά, οδηγώντας σε περίσσεια ή στενότητα υδατικών πόρων.
«Σε κλίμακα περιοχών έχουμε νερό όταν έχουμε βροχές σε όλες τις φάσεις του υδρολογικού κύκλου, δηλαδή βροχή, απορροές, κατισχύσεις και εξάτμιση και θεωρούμε ότι ο φυσικός πόρος είναι ανανεώσιμος λόγω αυτού του κύκλου. Υπό κανονικές συνθήκες είναι ένα φυσικό φαινόμενο με νομοτελειακές διαδικασίες και διαστάσεις. Το φαινόμενο των βροχών είναι πολυπαραγοντικό, επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως είναι οι άνεμοι, η μορφολογία των περιοχών, γεωγραφικό μήκος και πλάτος. Με βάση τα δεδομένα των βροχών και τις φάσεις του νερού στη γη, το διαθέσιμο νερό ποικίλει από περιοχή σε περιοχή και κατά αντιστοιχία προκύπτει μια περίσσια ή στενότητα νερού. Η ύπαρξη του νερού στην γη είναι ο πρωταρχικός παράγοντας στην ύπαρξη της ζωής στο φυτικό και ζωικό βασίλειο».
«Ο άνθρωπος είναι ο κύριος ρυθμιστής των ισορροπιών στις διαθέσιμες ποσότητες νερού»
Η ανάγκη κατάρτισης ολοκληρωμένων σχεδίων διαχείρισης υδατικών πόρων με σεβασμό στο περιβάλλον και αποφυγή της σπατάλης είναι πιο επιτακτική από ποτέ, όπως αναδείχτηκε στη διάρκεια της ομιλίας του κ. Κνιθάκη.
«Ο άνθρωπος είναι ο κύριος ρυθμιστής των ισορροπιών στις διαθέσιμες ποσότητες νερού που έχουμε τώρα, όπως και της ποιότητας. Λόγω της αύξησης του πληθυσμού και της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου το θέμα του νερού μεγεθύνεται. Εκτιμάται ότι η κατά κεφαλή κατανάλωση όσον αφορά στο υδρεύσιμο νερό στις ανεπτυγμένες χώρες ανέρχεται σε 310 λίτρα ανά 24ωρο. Βέβαια με την ανάπτυξη αυτό μεγεθύνεται».
Στα αστικά κέντρα και σε περιοχές με αυξημένο πληθυσμό, όπως ανέφερε, οι απαιτήσεις ύδρευσης είναι αυξημένες, όπως και οι ανάγκες άρδευσης στη βιομηχανία, υπενθυμίζοντας ότι χρήζει λελογισμένης χρήσης.
«Με την κλιματική αλλαγή επιβάλλεται να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος του θέματος και του προβλήματος του νερού και να ενεργήσουμε ανάλογα, όπως είναι η διαμόρφωση ορθολογικών σχεδίων διαχείρισης των υδατικών πόρων, λελογισμένη χρήση του νερού και περιορισμός των διαφόρων φάσεων σπατάλης, βελτίωση και ολοκλήρωση των έργων απόληψης και μεταφοράς νερού, βέλτιστη αξιοποίηση των νερών της βροχής και πάνω από όλα εμείς οι χρήστες να μην σπαταλούμε άσκοπα το νερό επειδή τώρα η βρύση μας τρέχει νερό ή επειδή το αυλάκι που είναι δίπλα μας έχει νερό», τόνισε ο κ. Κνιθάκης.
Την εκδήλωση συντόνισε η πρόεδρος του Συνδέσμου Συνταξιούχων Καθηγητών Μέσης Εκπαίδευσης Ν. Ρεθύμνου Παναγιώτα Φιλίππου – Ελευθερόγλου.
