Ενεργή και όχι παθητική ζωή ζητούν οι ηλικιωμένοι – Υψηλό το ενδιαφέρον στο ΚΑΠΗ του δήμου Ρεθύμνης για συμμετοχή σε σεμινάρια τεχνολογικής εξοικείωσης
Δυσλειτουργική είναι η σύγχρονη καθημερινότητα, όταν αυτή στερείται τεχνολογικής εξοικείωσης και άνεσης με τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών και ψηφιακών μέσων. Αυτή δυστυχώς είναι μία πραγματικότητα για πάρα πολλά άτομα τρίτης ηλικίας, τα οποία για την επίλυση απλών προβλημάτων που σχετίζονται με τις φορολογικές τους υποχρεώσεις και τις ιατρικές τους ανάγκες που όμως απαιτούν τη χρήση των τεχνολογικών μέσων είναι και αποκομμένα από τα οφέλη της τεχνολογίας σήμερα.
Μια τεχνολογία την οποία αν γνωρίζουν να αξιοποιήσουν σωστά μπορούν να διευκολυνθούν, καθώς αυτή απλοποιεί και επισπεύδει διαδικασίες, προσδίδοντας παράλληλα μία ευρεία γκάμα επιλογών ψυχαγωγίας, ενημέρωσης και διαδικτυακής πλοήγησης. Σε μία εποχή λοιπόν που η γήρανση παρατείνεται και τα χρόνια που οι άνθρωποι ζουν υγιείς και είναι ενεργοί αυξάνονται, οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δηλώνουν συνεχώς ενδιαφέρον για τεχνολογική κατάρτιση και προσαρμογή στις ανάγκες και τις απαιτήσεις της εποχής διεκδικώντας την αυτονομία τους, αναζητώντας επίσης απαραίτητα και σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και όχι μόνο στα χρόνια μετά τη συνταξιοδότησή τους. Ακόμα και η απλή χρήση ενός υπολογιστή ή του κινητού τηλεφώνου είναι αναγκαία δεξιότητα για τους ηλικιωμένους. Ένα άτομο τρίτης ηλικίας σήμερα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι στερείται δυνάμεων ή ευκαιριών για να προσφέρει ενεργά στην κοινωνία, ή για να βρίσκει τρόπους να ικανοποιεί τα ενδιαφέροντά του, πόσω μάλλον να αποκόπτεται από καθημερινές κοινωνικές διεργασίες, στις οποίες ανταποκρίνεται εύκολα το μεγαλύτερο κομμάτι του γενικού πληθυσμού. Ο ψηφιακός αναλφαβητισμός της τρίτης ηλικίας είναι ένα φαινόμενο το οποίο έχει σημαντικές συνέπειες στη ζωή αυτών των ατόμων και κατ’ επέκταση στις οικογένειές τους, λόγοι για τους οποίους η ανάγκη, αλλά και το ενδιαφέρον για συμμετοχή σε προγράμματα τεχνολογικής κατάρτισης και εκπαίδευσης είναι μεγάλο και αυξάνεται διαρκώς. Το συγκεκριμένο κενό που εντοπίζεται στην τεχνολογική εκπαίδευση αυτών των ανθρώπων έρχεται να καλύψει το Πανεπιστήμιο Κρήτης και συγκεκριμένα το Παιδαγωγικό τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης, το οποίο προσφέρει μέσω του το Εργαστηρίου Προηγμένων Μαθησιακών Τεχνολογιών στην Διά Βίου και Εξ αποστάσεων Εκπαίδευση (Ε.ΔΙ.Β.Ε.Α.) προγράμματα που απευθύνονται σε ηλικιωμένους και εξυπηρετούν την τεχνολογική τους εξοικείωση.
Δράση εξοικείωσης με την τεχνολογία για άτομα τρίτης ηλικίας από το Παιδαγωγικό τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης
Ένα ολιστικό πρόγραμμα που θα απευθύνεται στα άτομα τρίτης ηλικίας και θα στοχεύει στην εξοικείωσή τους με την τεχνολογία προετοιμάζει για τον ερχόμενο Οκτώβριο το Ε.ΔΙ.Β.Ε.Α. του Παιδαγωγικού τμήματος του Πανεπιστημίου Κρήτης. Σύμφωνα με όσα ανέφερε μεταξύ άλλων στα «Ρ.Ν.» ο Παναγιώτης Αναστασιάδης, Διευθυντής του Εργαστηρίου, «θα είναι μία ολιστική δράση που θα έχει τόσο θέματα τεχνολογικού αλφαβητισμού, αλλά και πάρα πολλές ακόμα ενότητες που έχουν να κάνουν με την ιστορία, την τέχνη, τον πολιτισμό, την ευεξία» και θα απευθύνεται σε ανθρώπους τρίτης ηλικίας. «Όταν κάνεις τέτοια προγράμματα οφείλεις να τα σχεδιάσεις και με βάση τις ανάγκες των ανθρώπων αυτών, οπότε θα χωριστούν σε κάποιες ομοιογενείς ομάδες στο βαθμό που είναι δυνατό και σε κάθε περίπτωση αυτοί που ξέρουν θα λειτουργούν ως μέντορες στους υπόλοιπους», εξήγησε ο κ .Αναστασιάδης και επίσης συμπλήρωσε: «Θα μάθει κάποιος την απλή χρήση ενός υπολογιστή, να σερφάρει στο ίντερνετ και να μπορεί να βλέπει τα μέιλ του. Ένα δεύτερο επίπεδο είναι η εξοικείωση με τα βασικά των social media. Αυτές οι ηλικίες είναι πιο κοντά στο Facebook, παρά στο Instagram και στο Τικ-Τοκ, άρα ενημέρωση, ψυχαγωγία το πρώτο, το δεύτερο είναι κοινωνική δικτύωση και το τρίτο έχει να κάνει με καθημερινότητα, που σημαίνει e-banking, τραπεζικές συναλλαγές, gov.gr, e-commerce». Το πρόγραμμα εγκρίθηκε από το ΚΕΔΙΒΙΜ του Πανεπιστημίου Κρήτης και από τον Οκτώβριο θα τρέξει πιλοτικά, με κυρίως δια ζώσης, αλλά και εξ αποστάσεως δράσεις που θα απευθύνονται σε όλους. «Στόχος μας δεν είναι απλά να υποστηρίξουμε τα άτομα τρίτης ηλικίας και να αντιμετωπίσουμε τον ψηφιακό αναλφαβητισμό, αλλά πάνω απ’ όλα να μετασχηματίσουμε μία νοοτροπία, που θέλει πάρα πολλή δουλειά. Η τρίτη ηλικία σήμερα δεν έχει καμία σχέση με αυτό που ξέραμε παλαιότερα, είναι άνθρωποι ενεργοί, που μπορούν να προσφέρουν πράγματα στην οικογένειά τους, μέχρι και ευρύτερα στην κοινωνία. Αυτή η πρωτοβουλία δεν ξεκίνησε από εμάς, αλλά από πολλούς ανθρώπους, που εδώ και τρία με τέσσερα χρόνια μας λένε «κάντε κάτι για αυτό». Επίσης το δικό μας το κίνητρο είναι το εξής: Σαν χώρα στο επίπεδο της νοοτροπίας δεν είμαστε σωστοί απέναντι στα άτομα τρίτης ηλικίας. Πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία μας. Είναι από τα πράγματα που δεν κάνουμε καλά, αλλά δεν κάνουμε τίποτα για να τα διορθώσουμε», κατέληξε ο κ. Αναστασιάδης.
«Το μήνυμά μας είναι ενεργή και υγιής γήρανση»
Σημαντική και μεγάλη είναι η ανταπόκριση των ατόμων τρίτης ηλικίας του ΚΑΠΗ του Δήμου Ρεθύμνης στα προγράμματα του Παιδαγωγικού τμήματος, όπως αποδεικνύεται και από την πρόσφατη συμμετοχή τους στο 6ο Διεθνές Συνέδριο με θέμα: «Artificial Intelligence – eLearning – eCreativity 2025» του τμήματος, που αφορούσε τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Πολλοί είναι οι άνθρωποι τρίτης ηλικίας που δεν θέλουν να μείνουν πίσω, όσον αφορά την επαφή τους με την τεχνολογία, επιδιώκοντας διαρκώς την απόκτηση γνώσεων που θα εξυπηρετήσουν τις καθημερινές τους ανάγκες, σύμφωνα με όσα δήλωσε στα «Ρ.Ν.» η Άννα Ελευθεριάδου Γκίκα, Αντιδήμαρχος Κοινωνικής μέριμνας του Δήμου Ρεθύμνης. «Η εξέλιξη της χρήσης των υπολογιστών και του διαδικτύου στην καθημερινότητά μας είναι σαρωτική, οπότε επειδή τα ΚΑΠΗ είναι ενεργοί άνθρωποι, το μήνυμά μας είναι η ενεργή και υγιής γήρανση», ανέφερε. «Το ότι κάποιος περνάει τα 60 δεν τον κάνει κατ’ ανάγκη απευθείας ούτε παρωχημένο υπερήλικα, ούτε απόμαχο. Αυτό που βλέπουμε εμείς είναι ότι οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας αντιμετωπίζουν με ενδιαφέρον αυτές τις νέες προκλήσεις της τεχνολογίας. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και είναι λογικό, από τη στιγμή που πρέπει όλα να τα κάνεις πλέον ηλεκτρονικά», ανέφερε επίσης η κ. Ελευθεριάδου, καταθέτοντας επίσης την αισιοδοξία της ότι μέσα στον Σεπτέμβρη θα οργανωθεί κάποιο εκπαιδευτικό σεμινάριο και σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης. «Είναι ένα θέμα και της πνευματικής τους ισορροπίας και εγρήγορσης, να εξοικειωθούν με κάτι καινούργιο, είναι μία πρόκληση. Επενδύουμε πάρα πολύ σε οτιδήποτε καινοτόμο μπορεί να γίνει, εξού και η συμμετοχή στο συνέδριο», κατέληξε η κ. Ελευθεριάδου.
Λίγοι είναι οι ηλικιωμένοι που δεν έχουν καθόλου επαφή με το ίντερνετ, ενώ αρκετά μεγάλη είναι η δυσκολία που εμφανίζουν με τις τραπεζικές συναλλαγές και τις λειτουργίες της πλατφόρμας gov.gr, σύμφωνα με όσα ανέφερε με τη σειρά της στα «Ρ.Ν.», η Χρυσούλα Πολυχρονάκη, Γραμματέας του ΚΑΠΗ του Δήμου Ρεθύμνης. «Αυτή τη στιγμή μπορούν πλέον και χρησιμοποιούν την άυλη συνταγογράφηση, μπορούν να μπουν στο ίντερνετ να ψάξουν κάτι που θέλουν, ενώ τους βλέπω ότι ασχολούνται με αυτό και στην πραγματικότητα είναι πολύ λίγοι αυτοί που δεν ξέρουν», σημείωσε και στη συνέχεια στη συμπλήρωσε: «Έχουν δυσκολία στις τραπεζικές συναλλαγές, ενώ στο κομμάτι των ηλεκτρονικών απατών πλέον είναι πολύ προσεκτικοί, γιατί έχουν γίνει περιστατικά σε γνωστούς τους και έχουν θορυβηθεί». Αναφορικά τώρα με την καθημερινότητα στο Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, ορισμένοι πηγαίνουν κρατώντας λάπτοπ, αρκετοί τάμπλετ, ενώ συχνά ασκούν ερωτήσεις για πληροφορίες σχετικά με τη χρήση τους. «Είναι κάποιοι βέβαια που δεν ξέρουν να βάλουν ούτε τον κωδικό του WiFi, αλλά είναι λίγα αυτά τα άτομα, τα οποία για ό,τι χρειάζονται απευθύνονται πολύ στα παιδιά τους. Για παράδειγμα οι δηλώσεις με το gov.gr γίνονται αποκλειστικά στο λογιστή τους ή με τη βοήθεια των παιδιών τους», ανέφερε επίσης η κ. Πολυχρονάκη.
Μαθήματα διαχείρισης και υποστήριξης της τρίτης ηλικίας από τη Φιλοσοφική Σχολή
Σε κοινό πλαίσιο, αλλά με διαφορετικούς αποδέκτες πρόκειται να κινηθεί και η Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, η οποία αναμένεται να εντάξει στο πρόγραμμα σπουδών της, μαθήματα προετοιμασίας για τη διαχείριση και την υποστήριξη ατόμων τρίτης ηλικίας. Ουσιαστικά, τα μαθήματα αυτά, τα οποία δεν πρόκειται να ενταχθούν στο πρόγραμμα σπουδών φέτος, αλλά έχουν ξεκινήσει ήδη οι ενέργειες για την εισαγωγή τους, θα απευθύνονται σε φοιτητές, ώστε να ασχοληθούν με θέματα τρίτης ηλικίας, πιθανώς διδάσκοντας, με δυνατότητα μετέπειτα απασχόλησης σε δημόσιες δομές, ή ακόμα και ατομικών πρωτοβουλιών. «Στόχος μας είναι να προετοιμάσουμε στελέχη που να μπορούν να ασχοληθούν με την τρίτη ηλικία. Θα είναι ένα σύντομο πρόγραμμα, μαθήματα ενός εξαμήνου, που θα μπορούν να είναι όμως μέσα και στα μαθήματα επιλογής, του κορμού. Τα μαθήματα αυτά θα περιλαμβάνουν, εκτός από μαθήματα της φιλοσοφικής σχολής, φιλοσοφία που εστιάζει στα προβλήματα της γεροντικής ηλικίας, και μαθήματα έξω από τη σχολή, για παράδειγμα σχετικά με ψυχολογία και παιδαγωγικά ζητήματα», ανέφερε μεταξύ άλλων μιλώντας στα «Ρ.Ν.» η Αγγέλα Καστρινάκη, Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. «Ζούμε περισσότερα χρόνια υγιείς και το πρόβλημα είναι το πώς οργανώνεται αυτός ο χρόνος, ώστε να μην κάθονται οι ηλικιωμένοι μπροστά σε μία τηλεόραση και να αποβλακώνονται, να μπορούν να είναι ενεργοί, να γερνούν ενεργητικά. Δεν υπάρχουν τέτοιες δομές στην Ελλάδα, ή μάλλον υπάρχουν λίγο τα ΚΑΠΗ, που δεν μπορούν όμως να καλύψουν το φάσμα όλων των ενδιαφερόντων, πρέπει να γίνει κάτι σε υψηλότερο επίπεδο», σημείωσε επίσης η κ. Καστρινάκη. Όπως ανέφερε επιπλέον η Κοσμήτορας, υπάρχει ουσιαστικά ανάγκη για ένα «υψηλότερου επιπέδου ΚΑΠΗ» το οποίο να συμπεριλαμβάνει κοινωνικές και σωματικές δραστηριότητες, καθώς και για Πανεπιστήμια τρίτης ηλικίας, τα οποία θα εξυπηρετούν την ενεργοποίηση των ηλικιωμένων, τη γνώση τους και την καλλιέργεια των ενδιαφερόντων τους.
