Γ. Μόσχος: «Χρειάζεται να δίνουμε καθημερινά στα σχολεία το μήνυμα στα παιδιά ότι μπορούν να συμπράξουν στη διαμόρφωση της καθημερινότητάς τους και στη βελτίωση του ίδιου του σχολείου»
Τον καθοριστικό ρόλο του σχολείου όχι μόνο στο κομμάτι της εκπαίδευσης αλλά και στην κοινωνικοποίηση των μαθητών επισημαίνει ο Γιώργος Μόσχος, πρώην βοηθός συνήγορος του πολίτη για τα δικαιώματα του παιδιού και συντονιστής των εφηβικών ομάδων διαβούλευσης της πρωτοβουλίας για την ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων, σημειώνοντας ότι είναι κρίσιμο και αναγκαίο, δάσκαλοι και παιδιά, καθηγητές, μαθητές και μαθήτριες, να συντονίζονται σε μια προσπάθεια ώστε το σχολείο να έχει και ένα κοινωνικό χαρακτήρα.
Αυτός είναι και ο στόχος του πενταετούς προγράμματος «Πρόγραμμα Νεανικής Συμμετοχής YES της Πρωτοβουλίας για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων», που στηρίζεται από το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας, όπου συμμετέχουν εφηβικές – συμβουλευτικές ομάδες με εφήβους 13 έως 17 ετών και οι εκπαιδευτικοί.
Ο Γιώργος Μόσχος, όπου βρέθηκε χθες στο Ηράκλειο προκειμένου να συμμετάσχει στη συμβουλευτική ομάδα του Ηρακλείου, μίλησε στο μεσημβρινό δελτίο ειδήσεων της Τηλεόρασης Creta και στη Μίρκα Οικονομοπούλου, για τη σημασία του συγκεκριμένου προγράμματος, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Ειδικά, τώρα, αυτό το πρόγραμμα για εμάς, είναι και ένας οδηγός διότι ακούμε τα παιδιά με προσοχή, για το τι χρειάζονται, τι πρέπει να γίνει στα σχολεία, πως διαχειρίζονται καθημερινά ζητήματα, πόσο χρειάζονται τους μεγάλους να είναι κοντά τους και, μάλιστα στην εποχή μας, που μας απασχολούν τα θέματα βίας αλλά και γενικότερα τα θέματα ενός αποσυντονισμού στη ζωή των εφήβων. Θέλουμε να ακούσουμε και τη φωνή των εφήβων. Τι πρέπει να γίνεται, πως μπορούμε να ανοίξουμε δρόμους τέτοιους ώστε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες τους».
Ο κ. Μόσχος κληθείς να σχολιάσει τα φαινόμενα παραβατικότητας ανηλίκων, τόνισε ότι τις τελευταίες μέρες έχει δαιμονοποιηθεί η εικόνα των εφήβων, λέγοντας ότι: «Οι έφηβοι δεν είναι τέρατα. Οι έφηβοι είναι νεότερη γενιά, που δυσκολεύεται εξαιτίας των δυσκολιών που έχουμε στην κοινωνία μας. Βία υπάρχει στην κοινωνία. Και όσο υπερ-προβάλλουμε ορισμένα περιστατικά τόσο δυστυχώς ηρωοποιούμε αυτή την πρακτική. Υπάρχουν εξαιρετικά παιδιά στα σχολεία μας και υπάρχουν εκπαιδευτικοί που παλεύουνε για να μετατρέψουν την καθημερινότητα των σχολείων όχι σε μια τυπική διαδικασία μάθησης, εξετάσεων και ετοιμασίας για τις ανώτατες σχολές, αλλά σε μια βιωματική κατάσταση αναζήτησης ενός κοινωνικού ρόλου. Δάσκαλοι και παιδιά, καθηγητές και μαθητές και μαθήτριες, δηλαδή, συντονίζονται σε μια προσπάθεια ώστε το σχολείο να έχει και ένα κοινωνικό χαρακτήρα. Και μέσα από τέτοιου είδους προσπάθειες, μέσα από τέτοια μηνύματα που θέλουμε να περάσουμε – για αυτό έχουμε και τους συνεργούς εκπαιδευτικούς κοντά μας – να δείξουμε έναν άλλο τρόπου που πρέπει και χρειάζεται να λειτουργεί το σχολείο. Και να πατήσουμε στα σύγχρονα προβλήματα που έρχονται από την κοινωνία με έναν τρόπο άλλο, βάζοντας τα παιδιά να είναι πιο υπεύθυνα, να συνεργάζονται, να διαχειρίζονται τα θέματα της ζωής τους, να αποκτούν ρόλο στα πράγματα και ακόμα και τα δυσκολεμένα παιδιά, ακόμα και έφηβοι που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες και θα προσφύγουν εύκολα σε συμπεριφορές όχι ορθές, να καλυφθούν από τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές τους, σε μια άλλου είδους συμμετοχή στην καθημερινότητα του σχολείου. Θα θέλαμε, δηλαδή, οι σχολικές μονάδες να βρουν έναν άλλο ρόλο σιγά-σιγά».
Ιδιαίτερη βαρύτητα έδωσε και στις ευθύνες των ενήλικων, τονίζοντας ότι: «Εμείς οι μεγάλοι είμαστε υπεύθυνοι να τον καλλιεργήσουμε αυτόν τον ρόλο που δεν είναι ένας ρόλος που εμείς τιμωρούμε και περιμένουμε να συμπεριφερθούν καλά τα παιδιά. Η τιμωρία έχει αποδειχθεί διεθνώς ότι δεν φέρνει τα επιθυμητά αποτελέσματα αν δεν συνοδεύεται – και χωρίς να συνοδεύεται – χρειάζεται έτσι κι αλλιώς, να φροντίζουμε να έχουμε μέτρα πρόληψης. Αυτό για το οποίο μίλησε και ο υπουργός Παιδείας, για τα προγράμματα Ενεργού Πολίτη, σημαίνει να δίνουμε καθημερινά στα σχολεία το μήνυμα στα παιδιά ότι μπορούν να συμπράξουν στην διαμόρφωση της καθημερινότητάς τους και τη βελτίωση του ίδιου του σχολείου».
Πρόγραμμα Νεανικής Συμμετοχής YES για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων
Το πρόγραμμα YES περιλαμβάνει τη δημιουργία πέντε Συμβουλευτικών Ομάδων Νέων στις πόλεις της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Αλεξανδρούπολης, των Ιωαννίνων και του Ηρακλείου. Οι ομάδες αυτές συνδέονται και συνεργάζονται στενά με τα Κέντρα Αναφοράς της Πρωτοβουλίας. Τα μέλη των ομάδων είναι έφηβοι ηλικίας 13 έως 17 ετών που επιλέγονται από διαφορετικά σχολεία και πλαίσια, ώστε να συμπεριλαμβάνονται όσο το δυνατόν περισσότερες προοπτικές και εμπειρίες. Τα μέλη συναντώνται μία φορά τον μήνα με έμπειρους συντονιστές και διευκολυντές/εμψυχωτές, επικοινωνούν μεταξύ τους, συζητούν, εκφράζουν τη γνώμη τους για θέματα που αφορούν την ψυχική υγεία τους, σχεδιάζουν και συμμετέχουν σε δράσεις στα σχολεία τους ή άλλους χώρους. Κάθε μέλος της ομάδας έχει τουλάχιστον έναν εκπαιδευτικό – συνεργό που υποστηρίζει σχετικές δράσεις στο σχολείο ή σε άλλους χώρους, οι οποίες έχουν ως στόχο να ακούσουν τις απόψεις άλλων εφήβων και να έχουν μια ευρύτερη αλληλεπίδραση με μεγαλύτερες ομάδες εφήβων για επιλεγμένα θέματα. Μια φορά τον χρόνο, ένας αριθμός εφήβων από όλες τις ομάδες και οι εκπαιδευτικοί – συνεργοί τους, έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν και να συνεργαστούν με τα μέλη της Πρωτοβουλίας σε μια ειδική συζήτηση για την ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων. Το πρόγραμμα YES αποσκοπεί στη συνεχή και συστηματική τροφοδότηση της Πρωτοβουλίας με τις απόψεις και τις προτάσεις των εφήβων σχετικά με τη βελτίωση της φροντίδας ψυχικής υγείας που λαμβάνουν.
Όπως ανάφερε ο κ. Μόσχος στο πρόγραμμα συμμετείχαν συνολικά 3.000 παιδιά και μέχρι στιγμής διαφαίνεται ότι είναι επιτακτική ανάγκη της βιωματικής μάθησης, δηλαδή μιας άλλου είδους προσέγγισης στα θέματα των σχέσεων, της καθημερινότητας, του άγχους, των δυσκολιών της ζωής.
Για τον λόγο αυτό, όπως συμπλήρωσε, από το πρόγραμμα θα προκύψει και κάποιο υλικό που θα είναι διαθέσιμο δημόσια και όπως σημείωσε, «Θα συμπράξουμε μαζί με όλους τους φορείς της κοινωνίας που αποβλέπουν στην ψυχική ευημερία, στην ψυχική ευεξία και υγεία των εφήβων, θα αποβλέψουμε, κυρίως, στο να αλλάξουν τα εργαλεία και οι προσεγγίσεις μας. Να μη σταθούμε απέναντι στους εφήβους. Να μην φοβόμαστε τα παιδιά αλλά να απευθυνόμαστε σε αυτά και να κάνουμε διάλογο μαζί τους. Να είμαστε με τα παιδιά στον ίδιο δρόμο. Κι αυτό περιμένουν και μας ζητάνε, τα ίδια τα παιδιά».
Ο κ. Μόσχος παράλληλα έκανε λόγο και για την ανάγκη να υπάρξει μια ψυχοκοινωνική στήριξη των εφήβων, τονίζοντας ότι: «Οι παιδοψυχιατρικές δομές – χρειάζονται ενίσχυση και παράλληλα χρειάζεται να έχουμε κοινωνικές υπηρεσίες στους δήμους, στην τοπική αυτοδιοίκηση α’ βαθμού, που θα στηρίζουν τις οικογένειες που βρίσκονται σε αδυναμία. Ένα παιδί, ξέρετε, που συμπεριφέρεται με τρόπους απαράδεκτους και διαπράττει όλα αυτά που ακούμε, πριν από όλα έχει πρόβλημα στην οικογένειά του, στο χώρο που διαβιεί. Κάτι λάθος γίνεται εκεί. Μόνο με τιμωρία, οι παγκόσμιες έρευνες έχουν δείξει, ότι δεν μπορούμε να πετύχουμε το αποτέλεσμά μας. Αυτό που θέλουμε να πετύχουμε είναι να στηρίξουμε την οικογένεια, να δούμε που πάσχει, τι αδυναμίες υπάρχουν και να βοηθήσουμε έτσι ώστε τα παιδιά αυτά που είναι στη γραμμή της οριακής συμμετοχής, να πάρουν ένα ρόλο μες στο σχολείο, να νιώσουν καλύτερα – έχω δει τέτοια παραδείγματα – και ευνοούμε σε συνεργασία με τους παιδοψυχιάτρους, τους ψυχολόγους, τους κοινωνικούς λειτουργούς, τους εκπαιδευτικούς να παίρνουν τα «πάνω τους» και να μπορούν, πραγματικά, να φέρουν διαφορετικά αποτελέσματα στον χειρισμό της καθημερινής σχέσης τους με τα παιδιά στα σχολεία».
