Ανάληψη πρωτοβουλιών και δράσεων από το Δ.Σ. της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνου

Σε προγραμματισμό πρωτοβουλιών και δράσεων προχώρησε το νέο Διοικητικό Συμβούλιο της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνου, το οποίο συνεδρίασε την Δευτέρα 19 Φεβρουαρίου 2024 στους φιλόξενους χώρους του Παλαιοντολογικού Μουσείου της πόλης.

Με ομόφωνη απόφαση του το Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε.Ρ. αποφάσισε στον τομέα της τοπικής ιστορίας, όπως συμμετάσχει στο επίσημο πρόγραμμα εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την θυσία των Αγίων Τεσσάρων Νεομαρτύρων Ρεθύμνου με επιστημονική ημερίδα, την επανέκδοση του ιστορικού περιοδικού «Κρητολογικά Γράμματα» σε ετήσια βάση, την κατάθεση σημαντικής πρότασης στους φορείς της πόλης για την δημιουργία Μουσείου Ιστορίας Ρεθύμνου και στην ανάληψη πρωτοβουλίας για την δημιουργία ψηφιακής καταγραφής αντίστοιχης με το βιβλίο «Ρεθεμνοδωνυμικά». Στον τομέα της λαογραφίας αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την καταγραφή των λαϊκών ονομασιών άγριων εδώδιμων μανιταριών που φύονται στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου.

Μετά το πέρας της συνεδρίασης το Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε.Ρ. έκοψε την βασιλόπιτα για το νέο έτος και τα μέλη του αντάλλαξαν ευχές για καλή και δημιουργική θητεία, η οποία ξεκινά με ουσιαστική διάθεση και προσήλωση να υπηρετηθούν γόνιμα και δημιουργικά οι καταστατικοί στόχοι και σκοποί της εταιρείας. Η πίτα ήταν ευγενική χορηγία του μέλους του Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε.Ρ. κ. Δημητρίου Σκαρτσιλάκη και το φλουρί κέρδισε ο ταμίας της εταιρείας κ. Κώστας Ράλλης.

Αναλυτικά οι αποφάσεις του Δ.Σ. της ΙΛΕΡ έχουν ως ακολούθως:

Eπιστημονιή Ημερίδα και έκδοση επετειακού τόμου των «Κρητολογικών Γραμμάτων»

Το Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε.Ρ. αποφάσισε να συμμετάσχει ενεργά και ουσιαστικά στον εορτασμό για τα 200 χρόνια από την θυσία των Αγίων Τεσσάρων Νεομαρτύρων Ρεθύμνου οργανώνοντας επιστημονική ημερίδα, στην οποία και θα ανακοινωθούν όλα τα ιστορικά στοιχεία που αφορούν τους Αγίους Γεώργιο, Αγγελή, Μανουήλ και Νικόλαο.

Κατόπιν συνεννόησης με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ.κ. Πρόδρομο, η Επιστημονική Ημερίδα θα πραγματοποιηθεί το πρωί του Σαββάτου 28 Σεπτεμβρίου 2024.

Επίσης όρισε οργανωτική επιτροπή αποτελούμενη από τα μέλη του Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε.Ρ. κ.κ. Ιωάννη Λιονή, Ηλία Λουλούδη, Κωνσταντίνο Μανταδάκη, Γρηγόρη Παπαδοπετράκη, Κωνσταντίνο Ράλλη και Βασίλειο Σιμιτζή.

Μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα η οργανωτική επιτροπή θα προβεί σε συνεννοήσεις για την κατάρτιση της επιστημονικής επιτροπής της ημερίδας καθώς επίσης σε ανοικτή πρόσκληση προς τον επιστημονικό και ερευνητικό κόσμο που επιθυμεί να συμμετάσχει με σχετική ανακοίνωση στις εργασίες της.

Επιπλέον θα γίνουν οι κατάλληλες επαφές με τους φορείς που επιθυμούν να συνεργαστούν ως συνδιοργανώτες της εκδήλωσης.

Ο χώρος που θα φιλοξενήσει το σημαντικό αυτό γεγονός καθώς και το πρόγραμμα, θα ανακοινωθούν στον κατάλληλο χρόνο.

Επίσης γίνεται γνωστό, ότι η Ι.Λ.Ε.Ρ. θα προχωρήσει στην επανέκδοση του ετήσιου περιοδικού «Κρητολογικά Γράμματα» και ο τόμος του 2024 θα περιλαμβάνει όλες τις ανακοινώσεις της προαναφερθείσας επιστημονικής ημερίδας. Ως εκ τούτου θα πρόκειται για ένα επετειακό τόμο, επίσης αφιερωμένο στα 200 χρόνια από την τελείωση των Αγίων Νεομαρτύρων Ρεθύμνου. Σε επόμενη συνεδρίαση θα οριστεί νέα επιστημονική συντακτική ομάδα για τις εκδόσεις των «Κρητολογικών Γραμμάτων».

Πρόταση για ίδρυση Μουσείου Ιστορίας Ρεθύμνου

Το Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε.Ρ. αποδέχθηκε ομόφωνα την πρόταση που εισηγήθηκε το μέλος του, αρχαιολόγος κ. Ιωάννης Λιονής για την ίδρυση «Μουσείου Ιστορίας Ρεθύμνου», την οποία και πρόκειται να υποβάλει επισήμως στους θεσμικούς φορείς του τόπου, κατά την διάρκεια συναντήσεων που θα έχει μαζί τους το επόμενο χρονικό διάστημα.

Η πρόταση του κ. Γιάννη Ελ. Λιονή Αρχαιολόγου D.E.A. Paris I ( Panthéon-Sorbonne) έχει ως ακολούθως:

«Έχοντας υπόψη, ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις μεγάλες και μικρές έχουν σε κεντρικό σημείο τους μουσείο της Ιστορίας τους, θα ευχόμουν να ιδρυθεί το αντίστοιχο και στην πόλη μας.

Η καλύτερη θέση θα ήταν σε κάποιο κεντρικό σημείο, όπως π.χ. το παλαιό Δημαρχείο στη Χαλάστρα (οδό Αντωνίου Μελιδόνη, πρώην οικία Θ. Τριφύλη).

Αν επιχειρήσει κανείς να διαρθρώσει τους χώρους αυτού του μουσείου θα σκεφτόμουν:

1) Μια πρώτη αίθουσα με χάρτες, διαδραστικούς πίνακες και μακέτες, που να δείχνουν την πολεοδομική εξέλιξη της πόλεως Ρεθύμνης με την ετυμολογική ερμηνεία του ονόματος, όπως π.χ. αυτή του καθηγητή Νικολάου Πλάτωνος: (Ρέα+Τύμβος+-να=Γη+Λόφος=Ρίθυμνα:Λόφος Παλαιοκάστρου-κατόπιν FORTEZZA 1575 μ.Χ.). Αφού λοιπόν ο επισκέπτης αποκτήσει μια καλή ιδέα για την πολεοδομική εξέλιξη χρονολογικά, θα συνεχίσει την επίσκεψή του.

2) Στη δεύτερη αίθουσα, (Νεολιθική, Μινωική, Γεωμετρική, Ανατολίζουσα, Αρχαϊκή, Κλασσική, Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδος 4000π.Χ.-330μ.Χ.), όπου θα εκτίθενται τα αρχαιολογικά ευρήματα από την FORTEZZA (λίκνο της πόλης) και τον Μασταμπά (Υστερομινωικά Νεκροταφεία), καθώς και από άλλα σημεία της πόλης, μαζί με σχετικό φωτογραφικό υλικό και φυσικά είναι απαραίτητη η σχετική ανασκαφική ενημέρωση και οι σχετικές δημοσιεύσεις, σε επιστημονικά ή άλλα έντυπα (π.χ. η Αρχαία Ρίθυμνα του Κων. Καλοκύρη 1950).

3) Στην τρίτη αίθουσα θα πρέπει να εκτεθούν χάρτες και φωτογραφίες μνημείων (με σχεδιαστική αναπαράσταση της αρχικής τους μορφής) από την Μεσαιωνική (Α΄Βυζαντινή περίοδο/330-827/,Αραβική Κατοχή/827-961,Β΄Βυζαντινή περίοδο/961-1204/,Γενοβέζικη κατοχή/1204-1210/,Βενετοκρατία με Αναγέννηση- πρώιμο Baroque=Μανιερισμός/1211-1646/ και Οθωμανική περίοδο/1646-1898) της παλιάς πόλης, καθώς και οι σχετικές φωτογραφίες τους, με την ακριβή χρονολόγησή τους.

4)Ασφαλώς χρειάζεται μια αίθουσα για την Ορθόδοξη Θρησκευτική Τέχνη και εικονογραφία (π.χ. Παναγία του Πάθους-Κερά του Ρεθέμνους στην Μεγάλη Παναγία έως τις εικόνες Φώτη Κόντογλου στους Άγιους Τέσσερις Μάρτυρες, Άγιο Νικόλαο και Άγιο Διονύσιο κ.τ.λ.),καθώς και την ενημέρωση για τα τοπικά θρησκευτικά ήθη-έθιμα.

5)Ακολουθεί αίθουσα με ιστορικά διαγράμματα και φωτογραφική τεκμηρίωση για την νεότερη ιστορία της πόλης, με έκθεση σχετικών βιβλίων.(19-20-21ος αι.).

6) Ιστορική ενημέρωση σχετικά με τους τοπικούς συλλόγους της πόλης και τους ντόπιους διαπρεπείς επιστήμονες σ’ όλους τους τομείς (με βιογραφίες και εκδόσεις τους).

7)Αίθουσα για την ιστορία του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού (1914 και εξής. Θυμάμαι έντονα την σπουδαία έκθεση για το καρναβάλι, που είχε γίνει στο κτήριο πρώην Ε.Ο.Μ.Μ.Ε.Χ.), καθώς και για την ιστορία του τοπικού θεάτρου και των τοπικών κινηματογράφων με τους χώρους στέγασής τους και τους ιδιοκτήτες τους.

8) Αίθουσα τοπικών αρχείων (π.χ. Μ. Αστρινού, Χαριτάκη, Μ. Γοργοράπτη κ.ά) και τοπικής βιβλιογραφίας. Θα μπορούσε κανείς να προσθέσει χώρο για διαδραστικά παιδικά παιχνίδια για την ιστορία της πόλης, (όπως π.χ. στο Ιστορικό Μουσείο Ελ. Βενιζέλου στην Χαλέπα Χανιών).

Βέβαια ένα μουσείο τοπικής ιστορίας δεν μπορεί να δημιουργηθεί από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά θα μπορούσε να μπει επιτέλους μια αρχή, για να συνεχίσουν οι ερχόμενες γενιές, αν βεβαίως υπάρχει σταθερά κοινωνική ευαισθησία για τη διάσωση της ιστορικής μνήμης και των μνημείων ορατών και αΰλων, που τη συγκροτούν».

Ψηφιακή καταγραφή οδών και πλατειών πόλεως Ρεθύμνου

Το Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε.Ρ. αποδέχθηκε ομόφωνα την πρόταση που εισηγήθηκε το μέλος του, κ. Νίκος Δασκαλάκης για την ψηφιακή καταγραφή οδών και πλατειών, αντίστοιχης με το βιβλίο «Ρεθεμνοδωνυμικά».

Τα «Ρεθυμνοδωνυμικά» ήταν ένα συλλογικό έργο που εκδόθηκε από το Ενιαίο Πολυκλαδικό Λύκειο Ρεθύμνου το 1992, μοναδικό στο είδος του στα Ρεθεμνιώτικα γράμματα.

Η πρόταση που έγινε δεκτή είναι να γίνει νέο έργο που θα προσθέσει ό,τι νέα στοιχεία υπάρχουν για να συμπληρωθεί η τότε έκδοση και θα συμπεριλάβει το λοιπό μέρος της πόλης, που τότε δεν υπήρχε ή οι δρόμοι της και οι πλατείες της δεν είχαν ονοματοθετηθεί.

Στόχος είναι να επιχειρηθεί και πάλι μια συλλογική εργασία καταγραφής τοπικών ιστορικών χαρακτηριστικών και στοιχείων που σχετίζονται με τις οδούς και τις πλατείες της πόλης του Ρεθύμνου και την ονομασία τους. Η έκδοση θα είναι ψηφιακή σε ειδική πλατφόρμα που θα λειτουργεί διαδικτυακά και το υλικό της θα είναι προσβάσιμο σε όλο τον κόσμο.

Το Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε.Ρ. ανέθεσε την προκαταρκτική εργασία που απαιτείται στα μέλη της κ. Νίκο Δασκαλάκη, Στέλιο Καλογεράκη και Γρηγόρη Παπαδοπετράκη για την σύνταξη της τελικής εισήγησης και την έναρξη του έργου αυτού με ανοικτή πρόσκληση προς κάθε ενδιαφερόμενο για εθελοντική προσφορά στην συλλογή και τεκμηρίωση των απαιτούμενων ιστορικών στοιχείων.

Καταγραφή των λαϊκών ονομασιών άγριων εδώδιμων μανιταριών

Στον τομέα της λαογραφίας η Ι.Λ.Ε.Ρ. αποδέχθηκε την εισήγηση του μέλους της κ. Γρηγόρη Παπαδοπετράκη για καταγραφή των λαϊκών ονομασιών άγριων εδώδιμων μανιταριών στο νομό Ρεθύμνου.

Πρόκειται για μια πρωτότυπη εργασία, αντίστοιχη της οποίας δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα και παρουσιάζει ιδιαίτερο λαογραφικό ενδιαφέρον.

Την ομάδα δουλειάς για την συλλογή των στοιχείων και την ολοκληρωμένη καταγραφή των λαϊκών ονομασιών άγριων εδώδιμων μανιταριών ανέλαβε να οργανώσει ο κ. Παπαδοπετράκης.

Ομάδες δουλειάς και συνέργειες

Το Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε.Ρ. κατά την πρώτη του συνεδρίαση έθεσε ως βασικό στόχο το άνοιγμα της εταιρείας στην τοπική κοινωνία. Στόχος είναι να δημιουργηθούν πολλές ομάδες δουλειάς και συνέργειες με φυσικά πρόσωπα, ιστορικούς, ερευνητές, εκπαιδευτικούς, συγγραφείς, λαογράφους, συλλέκτες, καλλιτέχνες και κάθε ένα συμπολίτη που επιθυμεί να συμβάλει στο έργο και στις δράσεις της εταιρείας.

Στόχος είναι να συνεχιστεί το σπουδαίο έργο που έχει γίνει μέχρι σήμερα σε ολόκληρο το νομό και να επεκταθεί σε πολλούς τομείς ερευνητικής και καταγραφικής δουλειάς για να δημιουργήσει νέα δεδομένα και να εμπλουτίσει την τοπική κληρονομιά πνευματικής παραγωγής για τις επόμενες γενιές.

Υπενθυμίζεται, ότι το νέο Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε.Ρ. απαρτίζουν ο Δημοσιογράφος κ. Μανούσος Κλάδος ως Πρόεδρος, ο εκπαιδευτικός και ερευνητής κ. Νικόλαος Δερεδάκης ως Αντιπρόεδρος, ο Ιδ. Υπάλληλος, Ερευνητής και Συλλέκτης κ. Γρηγόρης Παπαδοπετράκης ως Γραμματέας, ο ιστορικός ερευνητής κ. Κώστας Ράλλης ως ταμίας και μέλη είναι οι κ. Ηλίας Λουλούδης Εκπαιδευτικός – Ιστορικός Ερευνητής, ο κ. Νικόλαος Δασκαλάκης Πολιτικός Μηχανικός, ο κ. Στυλιανός Καλογεράκης Γραφίστας, ο κ. Ιωάννης Λιονής, αρχαιολόγος, ο κ. Ευάγγελος Μανταδάκης Διδάσκων Πανεπιστημίου Κρήτης, ο κ. Βασίλειος Σιμιτζής, Γεωλόγος – Υπεύθυνος Παλαιοντολογικού Μουσείου Ρέθυμνου- Ερευνητή και ο κ. Δημήτριος Σκαρτσιλάκης, Επιχειρηματίας – Συλλέκτης – Ερευνητής.

ΑΠΟ ΤΟ Δ.Σ. ΤΗΣ Ι.Λ.Ε.Ρ.