Στις ηλικίες από 25 έως 50 ετών συσσωρεύεται το 75% των κρουσμάτων covid-19, του υπερμεταδοτικού στελέχους Όμικρον 5. Οι μισοί και πλέον από το υπόλοιπο 25% των νοσούντων είναι από 65 ετών και πάνω. Κι αυτοί οι άνθρωποι αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών στα νοσοκομεία!
Το σύστημα Υγείας αντέχει για την ώρα, ωστόσο το μεγάλο ζητούμενο είναι να χτιστεί τείχος ανοσίας. Τούτο μπορεί να επιτευχθεί μέσα από έναν και μόνο δρόμο: Ο εμβολιασμός είναι η πιο ασφαλής λύση που προκρίνουν οι επιστήμονες, για τους άνω των 60 κι όσους ακόμα κάτω από αυτή την ηλικιακή ομάδα φέρουν σοβαρά υποκείμενα νοσήματα.
Εντούτοις, τα στοιχεία που παραθέτει σήμερα στα «Ρ.Ν.» ο διευθυντής Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κρήτης Μανόλης Λουμπούνης, αναφορικά με τους ρυθμούς των εμβολιασμών με την τέταρτη (εναλλακτικά, δεύτερη αναμνηστική) δόση στην Κρήτη, μόνο προβληματισμό μπορούν να προκαλέσουν.
Κατά μέσο όρο, μόλις 7-10 άτομα σπεύδουν καθημερινά στα εμβολιαστικά κέντρα του νησιού, για την απαραίτητη ενισχυτική δόση που τους έχουν συστήσει οι ειδικοί. Σε εβδομαδιαία βάση μιλάμε για 70-100 ανθρώπους.
Δίδοντάς μας τη μεγάλη εικόνα, ο κ. Λουμπούνης θα μας πληροφορήσει: «Στην Ελλάδα έχουμε ακόμη γύρω στις 200.000 ανεμβολίαστους, άνω των 65 ετών. Στην Κρήτη μάς αναλογούν περίπου γύρω στους 7.000 ανεμβολίαστους».
Η ανοσία «χτίζει» μία πιο ήπια νόσο
Και μπορεί η τρέχουσα μετάλλαξη να δίνει την εντύπωση ότι είναι… εκ φύσεως λιγότερο επιθετική, η πραγματικότητα όμως που μας παρουσιάζει ο διευθυντής Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κρήτης είναι διαφορετική: «Ο κόσμος χτίζει σιγά-σιγά μία ανοσία, είτε με εμβόλια, είτε με τη νόσηση, γι’ αυτό και τα συμπτώματα είναι πιο ήπια: Όχι ότι ο ιός είναι πιο μαλακός. Τα συμπτώματα γίνονται πιο ήπια επειδή σιγά-σιγά χτίζεται μία ανοσία, όπως γίνεται με όλα τα ιογενή νοσήματα που μεταδίδονται με ρετροϊούς (όπως η γρίπη κ.λπ.)».
Ο κ. Λουμπούνης συστήνει στον κόσμο «ψυχραιμία» και να τηρούμε τα… αυτονόητα: «Να φοράμε τη μάσκα μας όταν βρισκόμαστε σε συνωστισμό, είτε είμαστε σε εσωτερικό είτε σε εξωτερικό χώρο!».
Το μείζον για τον ίδιο είναι «Να μιλάμε και να επικεντρωνόμαστε στο πώς θα αυξήσουμε την ανοσία του πληθυσμού. Κι αυτό, οι τρόποι να το κάνουμε, δεν είναι μόνο να φοράμε μάσκα σε κλειστούς και ανοικτούς χώρους. Με τη μάσκα, έχει φανεί, ότι δεν μπορούμε να δαμάσουμε εύκολα κύματα ή αυξήσεις κρουσμάτων (και να τα μειώσουμε)».
Όπως θα πει, «Κρούσματα θα έχουμε, εκείνο που έχουμε να κάνουμε είναι να εμβολιαστούμε: Να πάρουμε τα εμβόλια στα σοβαρά. Υπάρχει οδηγία, οι άνθρωποι άνω των 60 και υγιείς να είναι, να πάνε να κάνουν την τέταρτη δόση. Πόσο μάλλον οι άνθρωποι που έχουν οποιοδήποτε νόσημα. Κανείς άνθρωπος άνω των 60 δεν είναι απόλυτα υγιής. Όλοι κάτι έχουν. Να δώσουμε λοιπόν έμφαση στην ανοσία του πληθυσμού, όσο μπορούμε. Να τον προετοιμάζουμε, δηλαδή, για τον ιό. Και ο μόνος τρόπος να το κάνεις δεν είναι άλλος από το εμβόλιο!».
Με τα 7-10 άτομα που προσέρχονται ημερησίως στα εμβολιαστικά κέντρα για την τέταρτη δόση, διατρέχουμε άμεσο κίνδυνο ώστε να αυξηθούν οι εισαγωγές ασθενών σε ΜΕΘ και οι θάνατοι από επιπλοκές της νόσου.
«Πρέπει να συγκεντρωθούμε στο εμβόλιο, ώστε να προετοιμαστούμε για τον χειμώνα καλύτερα» θα επαναλάβει ο κ. Λουμπούνης και θα φέρει ως παράδειγμα τη γρίπη: «Η Ελλάδα υπολογίζεται ότι έχει από 350.000 έως 800.000 κρούσματα γρίπης το χρόνο! Γιατί έχουμε τόσα: Γιατί η γρίπη είναι ένα παλιό νόσημα κι έχουμε χτίσει μία πολύ σημαντική συλλογική ανοσία. Η ανοσία αυτή δεν σημαίνει ότι δεν αρρωσταίνουμε · αρρωσταίνουμε, αλλά δεν πάμε όλοι στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Το ίδιο θέλουμε να συμβεί σιγά-σιγά και με τον κορονοϊό. Ό,τι και να κάνουμε, έτσι θα γίνει στο τέλος. Απλώς, η διαφορά είναι ότι ο κορονοϊός είναι ένα καινούργιο παθογόνο. Και για να γίνει αυτό, θα πάρει πολλά χρόνια: θα πάρει πέντε, επτά, δέκα χρόνια. Επίσης, ο κορονοϊός κάνει σοβαρότερη νόσηση απ’ τη γρίπη. Διότι δεν χτυπάει μόνο το αναπνευστικό, όπως η γρίπη».
Ελπίδες για νέο αποτελεσματικό εμβόλιο
Κομβικό σημείο για να …δαμάσουμε το τρέχον «κύμα» της πανδημίας, είναι ο ερχομός ενός αποτελεσματικού σκευάσματος από το φθινόπωρο, που θα αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την παραλλαγή Όμικρον 4/5.
«Εάν υπάρξει νέο εμβόλιο τον Σεπτέμβρη, πάλι θα κληθούν να το κάνουν οι άνω των 65 μετά τους 3-4 μήνες από το προηγούμενο» λέει ο διευθυντής Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κρήτης, εκτιμώντας πώς μέχρι τότε θα έχουμε καταφέρει να βάλουμε σε μία (καλύτερη) σειρά την υγειονομική περιπέτεια: «Δεν θα έχουμε τους 400 και 500 διασωληνωμένους. Εκτός εάν προκύψει κάποια νέα μετάλλαξη τέτοια που να μην έχει καμία ομοιότητα με τις προηγούμενες. Είναι πολύ δύσκολο, αλλά δεν μπορείς να το αποκλείσεις» παραδέχεται.
Θα τονίσει ακόμη πώς η ανθρωπότητα θα πρέπει να δώσει βάρος και στην Ινδία και σε χώρες της Αφρικής, όπου κατά κύριο λόγο αποτελούν τα…ορμητήρια των νέων υποπαραλλαγών.
Σε σχέση με τις ηλικιακές ομάδες, τα στελέχη της Όμικρον 3 και Όμικρον 4, την περίοδο που τα σχολεία ήταν ανοικτά, έπληξαν κυρίως ανήλικους: «Περίπου το 35-40% ήταν παιδιά μέχρι 17-18 ετών» ανέφερε ο κ. Λουμπούνης, προσθέτοντας πως «Τώρα είμαστε στο στέλεχος Όμικρον 5 όπου οι περισσότεροι ασθενείς είναι από 25 έως 50 ετών. Είναι το 75% των κρουσμάτων. Και από το υπόλοιπο 25%, οι μισοί και παραπάνω είναι από 65 ετών και πάνω. Κι αυτοί είναι που μπαίνουν στα νοσοκομεία».
«Να κάνουμε μία τεράστια προσπάθεια για τον περιορισμό της διασποράς»
Τη σημασία του περιορισμού της διασποράς του ιού, ώστε να μην του επιτρέπουμε «να μεταλλάσσεται τόσο σύντομα», υπογραμμίζει στα «Ρ.Ν.» ο αναπληρωτής καθηγητής Κλινικής Ιολογίας της Ιατρικής σχολής του πανεπιστημίου Κρήτης Αλέξανδρος Ζαφειρόπουλος, επαναλαμβάνοντας τη σύσταση για εμβολιασμό με την αναμνηστική δόση στους πολίτες άνω των 60 και κάτω των 60 «που έχουν κάποιο σοβαρό πρόβλημα». Επειδή, όπως εξηγεί, οι άνθρωποι αυτοί διατρέχουν πολύ μεγάλο κίνδυνο βαριάς νόσησης και πρέπει να αξιοποιήσουν υπέρ της υγείας και της προστασίας τους, την τέταρτη δόση.
Ο κ. Ζαφειρόπουλος επισημαίνει εξάλλου ότι «με τη βοήθεια του εμβολίου» έχουμε ξεπεράσει, ευτυχώς, «αυτό τον φόβο που είχαμε, ότι το σύστημα υγείας θα επιβαρυνθεί τόσο πολύ, ώστε να μην προλαβαίνει να διεκπεραιώνει ασθενείς και θανάτους. Ευτυχώς, έχουμε φύγει από αυτή την κατάσταση. Άρα, δεν περιμένω ότι θα υπάρξει κάποιου είδους επιβάρυνση πέρα από αυτή που έχουμε τώρα: Η οποία βέβαια δεν είναι και λίγη, αλλά είναι στα πλαίσια των αντοχών».
Η υπάρχουσα κατάσταση κρίνεται διαχειρίσιμη από τον ίδιο. Είναι όπως ήταν «και το διάστημα Δεκέμβρης – Απρίλης», υποστηρίζει.
Αναφορικά με την τέταρτη (δεύτερη αναμνηστική) δόση, θα αποσαφηνίσει: «Το εμβόλιο το οποίο έχουμε έχει σχεδιαστεί για τα στελέχη που υπήρχαν πριν από δύο χρόνια. Είναι εξαιρετικό, και από πλευράς των παρενεργειών που είναι ελάχιστες, και από πλευράς της αποτελεσματικότητας (90%). Κάθε φορά, όμως, που επιτρέπουμε στον ιό να μεταλλάσσεται και να δίνει καινούργια στελέχη, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου πέφτει. Έχουμε δει ραγδαία μείωση στην προστασία από τη μόλυνση, ενώ στην αρχή το εμβόλιο μάς προστάτευε και από τη μόλυνση, και κάποια (μικρή) μείωση στην προστασία από τη βαριά νόσηση. Συνεχίζει, όμως, (το εμβόλιο) να μας δίνει ένα πλεονέκτημα, μικρότερο μεν απ’ ό,τι μας έδινε πέρυσι, αλλά μάς δίνει».
Το θέμα είναι ποιος έχει πραγματική ανάγκη αυτό το πλεονέκτημα. Ο κ. Ζαφειρόπουλος εξηγεί: «Το σίγουρο είναι, όπως είναι και η σύσταση, ότι οι άνω των 60 και οι κάτω των 60 που έχουν κάποιο σοβαρό πρόβλημα, αυτοί οι άνθρωποι επειδή κινδυνεύουν πολύ να νοσήσουν βαριά, έστω και λίγο πρέπει να τους βοηθήσουμε (δεν έχουμε άλλο τρόπο). Άρα, πρέπει να το αξιοποιήσουν (το εμβόλιο). Το ανοσοποιητικό, ουσιαστικά, μετά τα 60 αρχίζει και πέφτει. Δεν αντιδρά τόσο καλά. Οι κάτω των 60, τώρα, που δεν έχουν κάποιο ιδιαίτερο νόσημα (κυκλοφορικό, ανοσολογικό, αιματολογικό ή οτιδήποτε) θα πρέπει να σκεφτούν. Εάν το κάνουν, σίγουρα θα κερδίσουν κάτι. Απλά το κέρδος γι’ αυτούς θα είναι πολύ μικρό. Θα συνιστούσα, όποιος έχει νοσήσει ή έχει εμβολιαστεί κι έχει περάσει διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, ας κάνει μία υπενθύμιση. Αν κάποιος έχει νοσήσει το τελευταίο δίμηνο – τρίμηνο, δεν έχει νόημα να εμβολιαστεί».
Οι κίνδυνοι της ανεξέλεγκτης διασποράς
Τον Σεπτέμβριο, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα έχουμε νέα σκευάσματα, που θα αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, τις υποπαραλλαγές της μετάλλαξης Όμικρον.
«Αλλά εδώ υπάρχει η εξής δυσκολία» αντιτείνει ο κ. Ζαφειρόπουλος. «Το πρόβλημα είναι ότι εμείς εδώ επιτρέπουμε στον ιό να διασπείρεται τόσο πολύ, που επιταχύνει τη διαδικασία μεταλλαξιγένεσης: Εκεί δηλαδή που είχαμε ένα καινούργιο στέλεχος στους οκτώ, στους εννιά μήνες, τώρα πλέον βλέπετε ότι δεν προλαβαίνουμε να ξεπεράσουμε ένα κύμα κι έρχεται το επόμενο στέλεχος. Το διάστημα έχει μικρύνει πάρα πολύ: ένα-δύο μήνες, ίσως και λιγότερο, μεταξύ των διαφορετικών στελεχών. Και αυτό δυστυχώς, επειδή η διαδικασία ανάπτυξης του εμβολίου κρατάει χρόνο – όσο κι αν το έχουμε επιταχύνει – πλέον, καταλαβαίνετε ότι ξεκινάμε να σχεδιάσουμε ένα εμβόλιο και μέσα σε τρεις μήνες έχει βγει καινούργιο στέλεχος. Κι εκεί τώρα, κάνουμε το σταυρό μας, ότι το καινούργιο στέλεχος που θα έχει βγει τον Σεπτέμβριο – Οκτώβριο και θα ετοιμάζεται να επεκταθεί, δεν θα είναι δραματικά διαφορετικό από τα στελέχη Όμικρον που έχει χρησιμοποιήσει η βιομηχανία σαν πρότυπα για τον σχεδιασμό εμβολίων».
Ο αναπληρωτής καθηγητής Κλινικής Ιολογίας της Ιατρικής σχολής του πανεπιστημίου Κρήτης θα τονίσει ότι «θέλουμε ένα καινούργιο εμβόλιο βασισμένο σε στελέχη Όμικρον, οπωσδήποτε, γιατί αυτό θα αποκαταστήσει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, όπως είχε και το προηγούμενο στα παλιά στελέχη, και θα μας προστατέψει και από τη λοίμωξη – όχι μόνο από τη βαριά νόσηση. Το ζητούμενο, άλλωστε, στο επόμενο εμβόλιο θα είναι να περιορίσουμε τη διασπορά: Να κάνουμε μία τεράστια προσπάθεια όλοι μας, και με μέτρα και μαζικό εμβολιασμό, να περιορίσουμε τη διασπορά».
Όπως θα προσθέσει, «Το να επιτρέπουμε ανεξέλεγκτη διασπορά συμπεριλαμβάνει φοβερούς κινδύνους. Εννοώ τα long covid συμπτώματα, εννοώ την πιθανότητα να μεταλλαχθεί ο ιός σε κάτι που θα είναι πολύ πιο παθογόνο. Για ποιο λόγο να ρισκάρουμε; Πρέπει να μειώσουμε τη διασπορά για να μην επιτρέπουμε στον ιό να μεταλλάσσεται τόσο σύντομα, και να μπορέσουμε να φτάσουμε σε μία ισορροπία που θα κάνουμε ένα είδος εμβολιασμού, υπενθυμιστικού, μία φορά τον χρόνο και θα μας καλύπτει. Και θα περιορίζει τη διασπορά. Αυτό το πρότυπο, που προωθούν, ότι θα συμβιώσουμε με τον ιό δεν έχει γίνει ακόμα βιώσιμο κατά τη γνώμη μου. Γιατί περιλαμβάνει πολύ υψηλά επίπεδα διασποράς. Θα συμβιώνουμε έχοντας 40-50.000 κρούσματα ημερησίως; Γίνεται; Γιατί προς τα εκεί πάμε».
Πέρα από αυτούς που πρέπει να εμβολιαστούν, «Οι υπόλοιποι ξέρουμε τι πρέπει να προσέξουμε: όπου υπάρχει συνωστισμός να παίρνουμε κάποιες προφυλάξεις», με χαρακτηριστικότερη τη χρήση μάσκας. «Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο. Δεν μπορούμε να κλειστούμε μέσα, δεν γίνεται. Θα πρέπει να παίρνουμε προφυλάξεις. Τις ξέρουμε όλοι μας, πλέον» καταλήγει ο κ. Ζαφειρόπουλος.
Moderna: Αναπτύσσει επικαιροποιημένα εμβόλια για τις υποπαραλλαγές της Όμικρον
Η φαρμακευτική και βιοτεχνολογική εταιρεία Moderna ανακοίνωσε σήμερα πως αναπτύσσει για το φθινόπωρο δύο επικαιροποιημένα εμβόλια κατά της παραλλαγής Όμικρον του κορονοϊού: Ένα σχεδιασμένο κατά της υποπαραλλαγής ΒΑ.1 και ένα άλλο κατά των υποπαραλλαγών ΒΑ.4 και ΒΑ.5.
Οι παρασκευαστές εμβολίων, συμπεριλαμβανομένων της Moderna και της Pfizer, αναπτύσσουν επικαιροποιημένα εμβόλια κατά των ταχέως διαδεδομένων υποπαραλλαγών ΒΑ.4 και ΒΑ.5 της Όμικρον, που εξαπλώνονται τις τελευταίες εβδομάδες στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τα δισθενή εμβόλια έχουν σχεδιαστεί για να στοχεύουν δύο διαφορετικές παραλλαγές του κορονοϊού: Την αρχική από το 2020 και τις νεότερες που έφερε στο προσκήνιο η Όμικρον.
Σύμφωνα με τη Moderna, τα νέα κλινικά δεδομένα για το εμβόλιο mRNA-1273.214 που αναπτύσσει κατά της παραλλαγής ΒΑ.1, έδειξαν σημαντικά υψηλότερες αποκρίσεις αντισωμάτων εξουδετέρωσης κατά των ταχέως διαδεδομένων ΒΑ.4 και ΒΑ.5 σε σύγκριση με τις παρούσες ενισχυτικές δόσεις.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το δεύτερο εμβόλιο της εταιρείας, το mRNA-1273.222, στοχεύει στα στελέχη ΒΑ.4/5 και αναπτύσσεται σύμφωνα με τις πρόσφατες συστάσεις του αμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).
