Η έξαρση του κοκκύτη μετά από μια δεκαετία σιωπής φέρνει ξανά στο προσκήνιο τα εμβολιαστικά κενά και τις επιπτώσεις τους στη δημόσια υγεία, καθώς παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των κρουσμάτων σε παγκόσμια κλίμακα.
Σε συνέντευξή του στο Ραδιόφωνο ΣΚΑΪ Κρήτης 92,1 και στη Σώτια Πεντεδήμου, ο καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας Γκίκας Μαγιορκίνης αναφέρθηκε στην έξαρση του κοκκύτη, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την επανεμφάνιση μιας νόσου που θα μπορούσε εύκολα να προληφθεί, αλλά βρίσκει έδαφος λόγω της ελλιπούς ανοσίας, της παραπληροφόρησης και της απροθυμίας εμβολιασμού από τους γονείς.
«Μιλάμε για μια έξαρση των κρουσμάτων κοκκύτη που δεν έχουμε δει εδώ και πάνω από 10 χρόνια», ανέφερε ο κ. Μαγιορκίνης, τονίζοντας ότι η αύξηση αυτή παρατηρείται παγκοσμίως. Ο κοκκύτης, μια βακτηριακή λοίμωξη, προλαμβάνεται με τον τριπλό εμβόλιο (διφθερίτιδας, τετάνου και κοκκύτη), το οποίο ξεκινά από τη βρεφική ηλικία και επαναλαμβάνεται στην πορεία της ζωής.
Η ευθύνη των εμβολιαστικών κενών
Η εξασθένηση της ανοσίας στους ενήλικες, που παραμελούν την επαναληπτική δόση, και τα κενά στον εμβολιασμό παιδιών έχουν δημιουργήσει τις συνθήκες για την επανεμφάνιση του μικροβίου.
«Αυτό που φαίνεται ότι έχει συμβεί είναι ότι έχει εξασθενήσει η ανοσία από τους ενήλικες, καθώς δεν επαναλαμβάνουν το εμβόλιο σε μεγάλη ηλικία, οπότε κυκλοφορεί το βακτήριο περισσότερο από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια. Επίσης φαίνεται ότι για κάποιους λόγους κάποιοι γονείς δεν έχουν εμβολιάσει και τα παιδιά τους, με αποτέλεσμα να έχουμε πολλά κρούσματα και σε παιδάκια», τόνιζε ο καθηγητής.
Σύμφωνα με τον κ. Μαγιορκίνη, η ευθύνη των ανεμβολίαστων περιστατικών πέφτει στους γονείς. Τα εμβολιαστικά κενά δεν αφορούν μόνο τον κοκκύτη, αλλά και άλλες σοβαρές ασθένειες, όπως ο τέτανος και η διφθερίτιδα.
«Είναι προφανέστατα ευθύνη των γονιών τα συγκεκριμένα περιστατικά. Για κάποιους λόγους έχει εξασθενίσει ο εμβολιασμός σε αυτές τις ηλικίες που δεν θα έπρεπε να υπάρχει αυτό το κενό. Αυτό, επίσης, δείχνει ακόμη ένα ανησυχητικό κενό, διότι ο κοκκύτης από τις τρείς ασθένειες είναι η πιο ελαφριά. Ο τέτανος είναι εξεταστικά θανατηφόρα όπως και η διφθερίτιδα είναι πολύ θανατηφόρος, οπότε δείχνει ότι δημιουργείται ένα εμβολιαστικό κενό και για άλλα νοσήματα, καθώς αυτό το εμβόλιο είναι τριπλό, δεν υπάρχει μόνο για τον κοκκύτη εδώ και χρόνια».
Ο κ. Μαγιορκίνης ανέφερε μάλιστα ότι το αντιεμβολιαστικό κίνημα, με αποκορύφωμα τη μελέτη που συνέδεε λανθασμένα τον αυτισμό με το εμβόλιο της ιλαράς, έχει κάνει σημαντική «ζημιά» σε πολλές χώρες όσον αφορά στην κοινή γνώμη για τους εμβολιασμούς: «Έχουν παρατηρηθεί εμβολιαστικά κενά σε πολλές χώρες. Έχει κάνει μεγάλη ζημιά για παράδειγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο μια μελέτη που έλεγε ότι τα παιδιά παθαίνουν αυτισμό εξαιτίας του εμβολίου για την ιλαρά, το οποίο παρέσυρε αρκετό κόσμο για αρκετό χρονικό διάστημα. Είδαμε επίσης την προηγούμενη βδομάδα τον Τράμπ να λέει ότι θα σκεφτεί εάν τα παιδικά εμβόλια είναι ασφαλή. Δηλαδή πράγματα που θα μας πάνε εμβολιαστικά πίσω πολλές δεκαετίες».
Όσον αφορά στην πανδημία του κορονοϊού, ο κ. Μαγιορκίνης επίσης αναφέρθηκε ότι αποτέλεσε έναν από τους παράγοντες δημιουργίας των εμβολιαστικών κενών, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «Δημιουργήθηκαν κάποια εμβολιαστικά κενά στα παιδιά μέσα στην πανδημία, γιατί ήταν προτεραιότητα ο κόβιντ. Οι υπηρεσίες δεν ήταν εύκολα προσβάσιμες για τα παιδιά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οπότε μπορώ να πω ότι εντάθηκε μερικώς μέσα στην πανδημία. Σίγουρα, όλη αυτή η συζήτηση δεν βοήθησε σε κάποιους ανθρώπους οι οποίοι ήταν σκεπτικοί, μπορεί να δίσταζαν αλλά τελικά πήγαιναν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, να έχουν φοβηθεί και να μην πηγαίνουν τα παιδιά τους για εμβολιασμό».
Τα συμπτώματα του κοκκύτη
Ο κοκκύτης ξεκινά ως ένα απλό κρυολόγημα, γεγονός που καθυστερεί τη διάγνωση. Όπως εξήγησε ο κ. Μαγιορκίνης, μετά από περίπου μια εβδομάδα εμφανίζεται ένας παροξυσμικός βήχας που προκαλεί δύσπνοια και συνοδεύεται από συριγμό. Το έντονο βραδύ βήξιμο είναι χαρακτηριστικό και πρέπει να οδηγήσει τους γονείς στον παιδίατρο για περαιτέρω εξέταση. Η διάγνωση απαιτεί ειδική καλλιέργεια, ώστε να απομονωθεί το βακτήριο, όπως αναφέρει ο καθηγητής: «Συνήθως ξεκινάει ως ένα απλό κρυολόγημα. Οπότε στα πρώτα στάδια δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να το διαγνώσουμε. Αλίμονο εάν κάποιος έχει ένα απλό κρυολόγημα να πηγαίνει να κάνει τεστ για κοκκύτη. Ωστόσο, μετά από περίπου μια βδομάδα αρχίζει ένας βήχας έντονος, παροξυσμικός, ο οποίος καταλήγει να προκαλεί δύσπνοια και αναφέρεται ότι στην προσπάθεια να πάρει ανάσα ακούγεται ένας συριγμός. Το βασικό σύμπτωμα είναι αυτός ο βήχας που έρχεται έντονος και προκαλεί δύσπνοια. Είναι εντονότερος το βράδυ, οπότε ένας γονιός εάν δει το παιδί του να βήχει πολύ έντονα θα πρέπει να πάει στον παιδίατρο για να το εξετάσει να δει εάν και εφόσον έχει κολλήσει αυτό το μικρόβιο. Χρειάζεται ειδική καλλιέργεια για να απομονωθεί ο κοκκύτης».
Ο ρόλος της εκπαίδευσης στην πρόληψη και τον υποχρεωτικό εμβολιασμό
Η πρόληψη περνά μέσα από την εκπαίδευση, τόνισε ο καθηγητής επιδημιολογίας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη ευαισθητοποίησης των παιδιών στα σχολεία σχετικά με τη σημασία και την ασφάλεια των εμβολίων. Η συμμετοχή υγειονομικών στα σχολεία και η υποστήριξη από τους εκπαιδευτικούς μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά.
«Πρέπει να δούμε πιο σοβαρά την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών στα σχολεία», πρόσθεσε ο καθηγητής, αναγνωρίζοντας ότι η αντιεμβολιαστική τάση, ιδιαίτερα στα Βαλκάνια, είναι ζήτημα κουλτούρας που απαιτεί συστηματική παρέμβαση: «Σίγουρα θα πρέπει να μπει μέσα στα σχολεία ώστε να «μπει» μια γνώση υγειονομική στα παιδιά για το πόσο σημαντικά είναι τα εμβόλια, πόσο ασφαλή είναι, να υποστηριχθεί σωστά από τους δασκάλους και πιθανώς να χρειαστεί να γίνει και από υγειονομικούς που θα πηγαίνουν στα σχολεία και θα εξηγούν πόσο σημαντικός είναι ο εμβολιασμός. Σε κάθε περίπτωση είναι να αλλάξει κάτι από τη μια μέρα στην άλλη. Γενικότερα τα Βαλκάνια έχουν μια αντιεμβολιαστική τάση, οπότε είναι θέμα κουλτούρας που δεν πρόκειται να αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη. Χρειάζεται κάτι συστηματικό, μέσα στην εκπαίδευση».
Ο κ. Μαγιορκίνης επεσήμανε τη σημασία του εμβολιασμού στις εγκύους, καθώς προστατεύουν όχι μόνο τον εαυτό τους αλλά και το νεογνό: «Όσον αφορά στις έγκυες γυναίκες, υπάρχουν εμβόλια που πρέπει να γίνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και προστατεύουν και τα παιδιά. Είναι αρκετά τα εμβόλια που προσφέρουν προστασία στα παιδιά και πρέπει να γίνονται και εάν δεν τα έχει κάνει μια έγκυος γυναίκα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Υπάρχουν βέβαια και κάποια εμβόλια που δεν μπορούν να γίνουν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Το εμβόλιο του κοκκύτη μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια της κύησης».
Επιμέλεια: Μαγδαληνή Κουντουνιώτη
