Ήδη από το 1942 η στρατιωτική κατάσταση για τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις δυσκολεύει σε όλα τα μέτωπα. Στη Βόρεια Αφρική οι συμμαχικές δυνάμεις αποτελούν ένα δύσκολο αντίπαλο ενώ ο κόκκινος στρατός παλεύει ηρωικά και εγκλωβίζει τις γερμανικές δυνάμεις στο Στάλινγκραντ. Η αντίσταση στην Ευρώπη γιγαντώνεται και οι υπόδουλοι λαοί βλέπουν μια αχτίδα ελπίδας. Η αρχή του τέλους για τη Ναζιστική Γερμανία είναι κοντά. Θα χυθούν όμως ποταμοί αίματος ακόμη πριν φτάσει το οριστικό τέλος.
Οι Γερμανικές δυνάμεις από το 1943 εντείνουν τις επιχειρήσεις για την καταπολέμηση των αντάρτικων ομάδων αλλά και της δράσης συμμάχων ανδρών των ειδικών επιχειρήσεων που έφταναν στην Κρήτη και ειδικότερα στα νότια παράλια του νησιού.
Η «εμπέδωση» της ασφάλειας γίνονταν με την έκδοση διαταγών προκηρύξεων και απαγορεύσεων που αφορούσαν περιοχές με έντονη αντάρτικη δραστηριότητα και συχνές περιπολίες και επισκέψεις σε χωριά. Εάν κάποιος ντόπιος εντοπίζονταν σε απαγορευμένη ζώνη, τυφεκίζονταν χωρίς προειδοποίηση.
Το αποκορύφωμα της επιτυχίας των συμμαχικών δυνάμεων στην Κρήτη ήταν η απαγωγή του στρατηγού Kreipe τον Απρίλιο του 1944.
Ένα ισχυρό πλήγμα για το γόητρο του κατοχικού στρατού. Η απαγωγή αυτή πυροδότησε μια σειρά εξελίξεων και γεγονότων. Με τη δικαιολογία της απαγωγής, οι δυνάμεις κατοχής ξεκίνησαν μια σειρά σκληρών αντιποίνων εκτελώντας κατοίκους και καταστρέφοντας χωριά. Στην πραγματικότητα τα σκληρά αυτά αντίποινα τα εφάρμοσαν για να λυγίσουν το αντιστασιακό φρόνημα του κρητικού λαού που είχε αρχίσει να γιγαντώνεται. Η απαγωγή του στρατηγού Kreipe και το πέρασμά του από κάποιες περιοχές, ήταν μια δικαιολογία που βόλεψε για την εφαρμογή των σκληρότερων αντιποίνων.
Στο παρακάτω ημερολόγιο από τα Γερμανικά αρχεία διαβάζουμε μια ενδιαφέρουσα αναφορά σχετικά με την καταστροφή χωριών στο Ρέθυμνο και τη δυτική Κρήτη:
«Ως αντίμετρα για τις αιφνιδιαστικές επιθέσεις σε πομπές στρατιωτικών φορτηγών, μεταφορές ειδών συντήρησης – σίτισης, στρατιωτικά καταλύματα και φρουρές στο πρώτο μισό του μήνα Αυγούστου, διεξήχθησαν στο δεύτερο μισό του μήνα ορισμένες επιχειρήσεις κυρίως στην περιοχή της οροσειράς της Ίδης και στην περιοχή εμφάνισης των συμμοριών στο δυτικό τμήμα του νησιού. Οι συμμορίες διέφυγαν από πολλές πλευρές και επέστρεψαν πίσω στα καταφύγια τους.
Οι συγκεκριμένοι άνδρες ανήκουν στην 22η αερομεταφερόμενη μεραρχία. Ο ιματισμός τους είναι θερινός
Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις μας επεκτάθηκαν κυρίως στους χώρους και χωριά, τα οποία αποδεδειγμένα έχουν διαρκώς και με κάθε τρόπο υποστηρίξει τις συμμορίες και εν μέρει συμμετάσχει στην απαγωγή του στρατηγού Kreipe.
Τα κάτωθι δεκατρία χωριά έχουν καταστραφεί: Κούνενι, Λίμνη, Φλώρια,Ανώγια, Σοκαράς, Βρύσες, Κρύα Βρύση, Γουργούδι, Γερακάρι, Άνω Μέρος, Σιρικάρι,Φαλεριανά, και Κοξαρέ. Από τη χρονική περίοδο διεξαγωγής αυτών των δυναμικών μέτρων έχουν σχεδόν τελείως παύσει οι αιφνιδιαστικές επιθέσεις και πράξεις τρομοκρατίας». (Freiburg, RW40-172, Μετάφραση Βικελαία βιβλιοθήκη).
Πρέπει να λεχθεί ότι τα τελευταία χρόνια έχουν δει το φως πολεμικά ημερολόγια μονάδων του Γερμανικού στρατού κατοχής που περιγράφουν με αρκετές λεπτομέρειες τον τρόπο δράσης τους και τους αριθμούς των θυμάτων. Σε αυτά έρχεται να συμπληρώσει το παζλ της έρευνας, η φωτογραφική τεκμηρίωση των καταστροφών αυτών, που έρχεται στο φως μετά από 80 χρόνια και είναι αδιάψευστος μάρτυρας της Ναζιστικής θηριωδίας στο νησί.
Βιβλιογραφία
Freiburg, RW40-172, Μετάφραση Βικελαία βιβλιοθήκη, Kriegstagebuch 3, III Gren. Regiment 733, αρχείο Δ. Σκαρτσιλάκη.
* Ο Δημήτρης Σκαρτσιλάκης είναι ιστορικός ερευνητής-συλλέκτης, υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος στην Π.Ε Ρεθύμνου
