«Κάθε αναφορά στη μνήμη του John Pendlebury, αποτελεί για μας απόδοση οφειλόμενου χρέους», τόνισε χτες ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης κατά την τελετή έναρξης των διήμερων εκδηλώσεων για τον Βρετανό αρχαιολόγο και Ήρωα της Μάχης της Κρήτης Τζων Πέντλεμπέρυ που έγινε στην Βικελαία Βιβλιοθήκη του Δήμου Ηρακλείου.
Πρόκειται για μια μεγάλη έκθεση αρχειακών τεκμηρίων και μια σημαντική επιστημονική ημερίδα, οι οποίες υπενθυμίζουν στην Κρήτη την προσφορά και τη θυσία του για το νησί. Οι δύο εκδηλώσεις προγραμματίστηκαν στο πλαίσιο των εορτασμών της Μάχης της Κρήτης, με αφορμή τη συμπλήρωση των 120 χρόνων από την γέννηση του ήρωα. Οι πρώτες ημέρες, άλλωστε, της Μάχης αυτής, τον Μάιο του 1941, σηματοδότησαν και το ηρωικό τέλος του.
«Ο John Pendlebury, με την διπλή ιδιότητα του κρητολάτρη επιστήμονα και του ήρωα πολεμιστή καταλέγεται στη χορεία των μεγάλων προσωπικοτήτων που έπαιξαν θετικό ρόλο στην διαμόρφωση της μακραίωνης και πολυκύμαντης ιστορίας του τόπου μας. Ιδίως, όμως, κατά τον πόλεμο συνέβαλε ώστε να γραφτούν κάποιες από τις πιο ένδοξες σελίδες της κρητικής ιστορίας. Κάθε αναφορά λοιπόν στη μνήμη του John Pendlebury, αποτελεί για μας απόδοση οφειλόμενου χρέους. Συνιστά, παράλληλα και φόρο τιμής στον ίδιο τον πολιτισμό της Κρήτης, αλλά και την σύγχρονη ιστορία της. Στην ένδοξη Μάχη και την ηρωική Αντίσταση. Είναι ακόμη και μια ειλικρινής ένδειξη ευγνωμοσύνης και απόδοσης χρέους απέναντι στην Κρητική Ψυχή που υπήρξε, εν τέλει, ο πρωταγωνιστής των γεγονότων», υπογράμμισε ο Σταύρος Αρναουτάκης στο χαιρετισμό του.
Αναφερόμενος στην ζωή και τη δράση του επεσήμανε πως ήταν εξαιρετικά καρποφόρα, για ολόκληρη τη δεκαετία του 1930 που υπηρέτησε ως αρχαιολόγος της Βρετανική Σχολής, αφήνοντας εξέχον επιστημονικό έργο για την αρχαιολογία της Κρήτης. Παράλληλα υπήρξε και ενθουσιώδης φωτογράφος, ενώ στο ξέσπασμα του Πολέμου, ο καταξιωμένος αρχαιολόγος υπηρέτησε ως Κατάσκοπος της Βρετανίας, προκειμένου να βοηθήσει στην άμυνα της Μεγαλονήσου, εν όψει της επικείμενης Μάχης της Κρήτης.
«Με το ρόλο αυτό συνέβαλε σημαντικά στη δημιουργία του ισχυρού αντιστασιακού δικτύου των ντόπιων Ανταρτών και Καπετάνιων. Αυτό το δίκτυο αποτέλεσε τον πυρήνα, από τον οποίο ξεπήδησε η Εποποιία της Μάχης της Κρήτης και της μετέπειτα Αντίστασης. Η έκθεση και η αυριανή ημερίδα θα φωτίσουν και αυτόν τον ρόλο του Τζων Πέντλεμπέρυ: Τη συμμετοχή του στη Μάχη, τον ηρωικό θάνατό του σε αυτήν, και την διατήρηση της μνήμης του στην πόλη του Ηρακλείου, όπου έζησε και θυσιάστηκε», υπογράμμισε ο Περιφερειάρχης Κρήτης.
Στο χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Ηρακλείου Αλέξης Καλοκαιρινός αναφέρθηκε περιληπτικά στον άνθρωπο, αρχαιολόγο και ήρωα λέγοντας ότι ο Πετλέμπουρυ ήταν ένας δρομέας αρχαιολόγος με τις σπουδές της κλασσικής αρχαιολογίας, που αρνήθηκε την ακαδημαϊκή καριέρα και κάθε στατική θέση.
«Ήταν ένας αθλητής αρχαιολόγος του πεδίου και συγγραφέας. Επίσης πρόλαβε να φανεί πολύ χρήσιμος για την οργάνωση της αντίστασης και γνωρίζουμε τη φιλία τους με τον Αντώνη Γρηγοράκη, το Σατανά και άλλους. Ο θάνατος τον βρήκε στην πόλη αλλά στον Κρουσώνα ήθελε να πάει» σημείωσε ο Αλέξης Καλοκαιρινός.
Μάλιστα ανέφερε ότι το τιμώμενο πρόσωπο που λέγεται Πετλέμπουρυ και είναι κατοχυρωμένο καθώς ένας δρόμος στα Καμίνια που ξεκινά από τη Μάχη Κρήτης και τελειώνει στην Κανδάνου είναι η οδός Πετλέμπουρυ και είναι ο τόπος όπου εκτελέστηκε.
Ο Δήμαρχος Ηρακλείου έκανε και ένα παραλληλισμό αναφορικά με την οδό Έβανς που έχει πάρει το όνομά της από τον Βρετανό αρχαιολόγο λέγοντας ότι οι δύο δρόμοι είναι μακριά και δεν τέμνονται θέλοντας να θυμίσει ιστορικά τις διαφορές των δύο προσωπικοτήτων ότι δηλ και η σχέση τους δεν ήταν αμοιβαίας εκτίμησης, αν και ο Έβανς εκτιμούσε τον Πετέλμπουρυ όπως είπε.
Όσον αφορά την έκθεση που εγκαινιάστηκε σημείωσε ότι μπορεί να είναι μικρή αλλά είναι πυκνή έκθεση σημαντική από τα αρχεία της Βρετανικής σχολής ,τα αρχεία του Φράιμπουργκ και της γερμανικής διοίκησης τα οποία είναι υλικό που θα πρέπει στη συνέχεια να προβληθεί πολύ.
Ο Δήμαρχος Ηρακλείου συνεχάρη τους οργανωτές και ευχαρίστησε τη Βρετανική Σχολή στο πρόσωπο της Διευθύντριάς της Rebecca Sweetman , τον Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη, με τον οποίο συνοδοιπορούν, όπως είπε σταθερά και είναι αρωγός σε όλες αυτές τις προσπάθειες, τον τοπικό εκπρόσωπο της Βρετανικής σχολής Κωστή Χρηστάκη, την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού Ρένα Παπαδάκη και το ευάριθμο αλλά ηρωικό προσωπικό της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης.
Τελειώνοντας ο Αλέξης Καλοκαιρινός επεσήμανε:
«Ξεκινάμε σήμερα τον εορτασμό της Μάχης της Κρήτης και πέντε μέρες πριν την επέτειο θανάτου του Πετλέμπουρι και είναι πάρα πολύ σωστό, ώστε να θυμόμαστε ότι άνθρωποι από διαφορετικούς ορίζοντες, βρέθηκαν μαζί, γι αυτό τον κοινό στόχο, την υπεράσπιση της ελευθερίας που παραμένει πάντα υπέρτατος στόχος για όλους μας».
Στην έναρξη μίλησαν επίσης η Διευθύντρια της Βρετανικής Σχολής Αθηνών Rebecca Sweetman, και o Gerald Gatogan με θέμα: Ο Τζων Πετλέμπερυ και η Κρήτη. Αγάπη – Γνώση – Θυσία». Ακολούθησαν τα εγκαίνια της έκθεσης και η ξενάγηση των συμμετεχόντων από τους επιμελητές της.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων σήμερα
Σήμερα, 18 Μαΐου 2024 το πρόγραμμα της επιστημονικής ημερίδας ξεκινά στις 10 το πρωί και θα ολοκληρωθεί αργά το απόγευμα με εναρκτήρια ομιλία, πρωινή και απογευματινή συνεδρία με 11 επιμέρους ομιλίες και παρουσιάσεις. Στο ξεκίνημα θα χαιρετήσουν η Αντιπεριφερειάρχης Πολιτισμού Γεωργία Μηλάκη, η αντιδήμαρχος Πολιτισμού Ρένα Παπαδάκη – Σκαλίδη, ο Προϊστάμενος της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Δημήτρης Σάββας, η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου Βασιλική Συθιακάκη και η Γενική Διευθύντρια Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου Στέλλα Χρυσουλάκη. Στην εναρκτήρια ομιλία που ξεκινά στις 11:00 ο Γιάννης Σκαλιδάκης θα μιλήσει με θέμα: «Μάχη της Κρήτης, μια παγκόσμια μάχη. Διεθνείς και τοπικές διαστάσεις».
Οι δράσεις συνδιοργανώνονται από την Περιφέρεια Κρήτης, την Βικελαία Βιβλιοθήκη του Δήμου Ηρακλείου και την Βρετανική Σχολή Αθηνών. Τα δύο τελευταία, σπουδαία πνευματικά ιδρύματα, παραχώρησαν άλλωστε τα μοναδικά και πολύτιμα αρχεία τους για την πραγματοποίηση της έκθεσης, που εγκαινιάστηκε το βράδυ της Παρασκευής.
