Απόκριες στο Ρέθυμνο της δεκαετίας του 1930

Ο χορός του Οίκου Παιδείας που κέρδισε τις εντυπώσεις το 1933

Οι Απόκριες έδιναν πάντα μια ευκαιρία στους Ρεθεμνιώτες να διασκεδάσουν. Αρχικά και μέχρι την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα οι ψυχαγωγικές συναθροίσεις περιορίζονταν στα σπίτια. Από σπίτι σε σπίτι γινόταν το γλέντι κάθε βράδυ μέχρι την Καθαρά Δευτέρα.

Με την ίδρυση του Εμπορικού Συλλόγου ξεκίνησε και η καθιέρωση αποκριάτικου χορού σε συγκεκριμένο κεντρικό χώρο με σκοπό εκτός από το ξεφάντωμα και την εξασφάλιση χρημάτων για φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Τον Εμπορικό Σύλλογο ακολούθησαν οι Σύλλογοι των Κυριών και το Λύκειο Ελληνίδων Ρεθύμνου με τον ίδιο στόχο. Το Λύκειο Ελληνίδων μάλιστα κρατώντας γερά τις παραδόσεις οργανώνει μέχρι και σήμερα τον καθιερωμένο παιδικό χορό της Τσουκνοπέμπτης.

Η δεκαετία του 1930, με τις πιο φωτεινές μορφές της πολιτιστικής ζωής να μεσουρανούν ενθαρρύνει για νέες πρωτοβουλίες γύρω από την αποκριάτικη ψυχαγωγία. Και τα βαλτωμένα νερά του κοινωνικού γίγνεσθαι ταράζει η ανακοίνωση χορού στον Οίκο Παιδείας το Φεβρουάριο του 1933.Μέρες  πριν είχαν  ξεκινήσει  οι προετοιμασίες και το Σάββατο 25 Φεβρουαρίου  όλα ήταν έτοιμα. Οι αίθουσες με λαμπρή διακόσμηση εντυπωσίαζαν κάθε επισκέπτη. Ο πιο εντυπωσιακός διάκοσμος πάντως ήταν η νιότη που κυριαρχούσε με το κέφι και τη δροσιά της στη μεγάλη αίθουσα που φώτιζαν ηλεκτρικά λαμπιόνια.

Επί της υποδοχής ήταν ο πρόεδρος της Σχολικής Εφορείας Γεώργιος Σαουνάτσος και ο διευθυντής της Μέσης Εκπαιδεύσεως Δευτεραίος μετά των καθηγητών. Σύμφωνα με  ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Τύπος» παρευρέθησαν  η Γ. Σαουνάτσου ιατρός, ο συνταγματάρχης και η κυρία Γεωργαντά, ο διευθυντής της Νομαρχίας Πρωτοπαπαδάκις, ο πρόεδρος των Πρωτοδικών Τζωρτζακάκη μετά της συζύγου και της κόρης του, οι πρωτοδίκες Κων. Παπαγεωργίου, Ιω. Παραφέστας και Παν. Κόντης, ο διοικητής της Χωροφυλακής Καλομενόπουλος, ο οικον. εφορος Πρωτοπαπάς, ο Δημόσιος Ταμίας Στασινόπουλος μετά της Δίδος Γιαννοπούλου, ο δήμαρχος και η κα Τίτου Πετυχάκι, ο τέως γυμνασιάρχης και η κόρη του Ελένη Πρεβελάκι, ο διευθυντής του Τηλεγραφείου και οι δεσποινίδες Βασιλική και Ελπινίκη Ραπτάκι, οι επιθεωρηταί Ιω. Φωτίου μετά της κας Φωτίου και Βασ. Θεοφανόπουλος, ο διευθυντής της Γεωργικής Σχολής Ασωμάτων Βασ. Κανελόπουλος, ο κος και η κα Κωνστ. Καφφάτου, ο νομοκτηνίατρος Μανιατάκις, ο υπομοίραρχος και η κα Λευθεριώτου, ο διοικητής του Εφεδρικού Ταμείου κ. Γεωρ. Θαλασσινός, ο παρεπιδημών μηχανικός Σωτήριος Κάζος … «και μέγας αριθμός συμπολιτών αμφοτέρων των φύλων οίτινες ελπίζω να συγχωρήσουν την λησμοσύνην μου» καταλήγει ο ρεπόρτερ την παρουσίαση των επισήμων.

Κοσμικό γεγονός

Αν κρίνουμε από την προσέλευση και το γεγονός ότι όλοι οι παράγοντες πήγαν στο χορό οικογενειακώς φαίνεται πως ο χορός του Οίκου Παιδείας ήταν το κοσμικό γεγονός της χρονιάς. Μέχρι και σατιρικό στίχο είχε προκαλέσει ο χορός αυτός, που  έδωσε την ευκαιρία στις κυρίες να αναδείξουν τις τουαλέτες του επηρεασμένες από την παριζιάνικη μόδα. Κι έτσι η αίθουσα πλημμύρισε από μια θάλασσα από μονόχρωμες μουσελίνες, ζωρζέτες, κρεπ σατέν και δαντέλες.

Στο κοσμικό ρεπορτάζ της εποχής αναφέρονται και  ξεχωριστές παρουσίες όπως: Ειρήνη Πρωτοπαπά, Μαρία Μεσθανέως, Αιμιλία Πρινιωτάκι, Ευαγγελία Πετυχάκι, Παπαθανασίου, Ελένη Κ. Καφφάτου, Ελευθερία Λυράκι, Γεωργία Βλαχοχρήστου, Δημητρα Χαλκιαδάκι και Αγγέλα Γέροντα.

Εκτός από τις κυρίες και αρκετές δεσποινίδες κέρδισαν πολλές ματιές θαυμασμού όπως ήταν οι Νίτσα Κορωνάκι, Λουλού Σωτήρχου, Ελένη Καλοκαιρινού, Ελένη Πρεβελάκι, Νένα Χαλκιαδάκι, οι αδελφές Ε. Μοάτσου, Αμαλία Παπαδάκι, Ευαγγελία Φιλιππάκι, Πόπη Μανιατάκι, Ελένη Δερμιτζάκι, Γιανοπούλου, Νίτσα Σπανδάγου, Μαρία Σωτήρχου, Γεωργία Τσάκωνα, Ευαγγελία Δροσάκι, Γεωργία Σωτήρχου, Πόπη Τσάκωνα, Ελ. Τζωρτζακάκι, Δέσποινα Σταράκι, Αθηνά Φραγγελάκι, Αμαλία και Δήμητρα Παπαδάκι, Κορίνα Παπαμιχελάκι, Ελένη Κριάρη, Μαρία Σπανδάγου, Αργυρώ Σιγανού, Αγάπη Δασκαλάκι, Τσουπάκι, Γαβαλά κ.ά.

Κάτι έπρεπε όμως να γραφτεί για τους κυρίους. Κι αφού οι έπαινοι περί καλαισθησίας εξαντλούνται κυρίως στο «ωραίο φύλο» έμεινε να επαινεθεί η χορευτική δεινότητα των ανδρών. Κι εκεί γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στους Κ. Παπαγεωργίου, Ιω Παραφέστα, Βασ. Κανελόπουλο, Σπ. Κουνάκι, Γεωρ. Πρεβελάκι, καθηγ. Κατάκιν, Ανέστην Μακρυδάκιν, Αριστ. Κορωνάκι, Γεωργ. Μυλωνάκι, Ιω. Χαλκιαδάκι, Κοσμά Κορωνάκι, Κων. Κουτρουμάνι, Εμμαν. Ρολόγη, Κων. Μαμαλάκι, Παπαθανασίου, Χατζηδάκι, Λιοδάκι, Ι. Δρανδάκι, Κ. Αβάτζο, Λεων. Βαρούχα, Νικ. Μαρκουλάκι, Φιλ. Γρηγοριάδη, Νικ. Φραγάκι, Ανδρ. Γρηγοριάδη, Κων. Κασημάτη, Φώτη Τσάκωνα, Παν. Κουτσουράκι.

Πιστεύω ότι η αναφορά και των ονομάτων είναι χρήσιμη στα αφιερώματα αυτά επειδή μας δίνεται η δυνατότητα να διαπιστώσουμε ποιες οικογένειες υπάρχουν ακόμα και ποιες έχουν χαθεί κάτω από διάφορες συνθήκες.

Δεν έλειψε και ο τσάμικος

Ο χορός κράτησε καλά στα ευρωπαϊκά πρότυπα της εποχής και αργά πήραν σειρά οι ελληνικοί χοροί. Εδώ δόθηκε η ευκαιρία στους καταγόμενους από την άλλη Ελλάδα καλεσμένους να σύρουν τον τσάμικο με περίσσια λεβεντιά και να καταχειροκροτηθούν.

Το χορό υποστήριξε με εξαιρετική επιτυχία η Δημοτική Φιλαρμονική με ένα εκλεκτό ρεπερτόριο που δεν άφησε κενή ούτε λεπτό την πίστα.

Και το μουσικό πρόγραμμα συμπλήρωσε το περίφημο ζεύγος Γέροντα με μελωδίες της εποχής που έβγαλαν στο κέφι και τους πιο αδιάφορους από τους καλεσμένους.

Μετά τους δασκάλους σειρά είχαν οι μαθητές τους (και το ζεύγος Γέροντα είχε αρκετούς), να επιδείξουν τις εξαιρετικές επιδόσεις τους όπως ήταν ο Κοσμάς Νικ. Κορωνάκις, η Νένα Χαλκιαδάκι, η Χρυσούλα Δαφνομήλη, η Ευαγγελία Φιλιππάκη, και η Δήμητρα Παπαδάκι.

Ο χορός κράτησε μέχρι τις 6:00 το πρωί, πρωτοφανές όριο διασκέδασης για την εποχή αφήνοντας τις καλύτερες εντυπώσεις σε όλους.

Όλοι μιλούσαν για μέρες μετά για το χορό αυτό που έκανε τους πάντες να ξεφαντώσουν. Κι όταν λέμε τους πάντες κυριολεκτούμε, αφού σύμφωνα με το σχολιαστή της εποχής ζήτημα να έμειναν 20 οικογένειες εκτός του γεγονότος. Από κει καταλαβαίνουμε την επιτυχία του χορού σε προσέλευση κόσμου.

Όλα τα εύσημα φυσικά ανήκαν στον Γεώργιο Σαουνάτσο, το γιατρό, που είχε και το γενικό πρόσταγμα, επειδή κατάφερε να διασκεδάσουν όλες οι ηλικίες το ίδιο και να χαρούν την αποκριάτικη βραδιά σε μια οικογενειακή ατμόσφαιρα.

1. Κι όμως υπήρξε κι ένα μελανό σημείο που τροφοδότησε τα κοινωνικά σχόλια στις βεγγέρες των επόμενων ημερών. Κι αυτό ήταν ο μπουφές που χαρακτηρίστηκε αθλιότατος εξαιτίας των κακής ποιότητας ποτών, των προβληματικών γιαλαντζί ντολμάδων και των πολυπατατωμένων κεφτέδων!!!
2. Ακόμα και οι πιο καλοφαγάδες πέρασαν μια φορά από το μπουφέ και μόνο επειδή πεινούσαν πολύ (ο χορός τους είχε ανοίξει την όρεξη). Οπότε κατάπιναν χωρίς αξιώσεις τα ελαττωματικής παρασκευής εδέσματα.

Κι όλοι νοστάλγησαν τα φαγητά που απόλαυσαν στο χορό της Φιλαρμονικής, που ακόμα και στην ανάμνησή τους έγλειφαν τα χείλη τους. Μα και οι κυρίες του Λυκείου των Ελληνίδων διακρίθηκαν κι εκείνες τις απόκριες για το μπουφέ τους, που πάντα άφηνε εποχή. Ιδιαίτερα γοήτευε τους λάτρεις της γεύσης εκείνη η απίστευτη ποικιλία των μεζέδων που ετοίμαζαν οι κυρίες του Λυκείου με τα χεράκια τους.

Ο χορός της Φιλαρμονικής

Για το χορό της Φιλαρμονικής μας ενημερώνει σχετικά η κοσμικογράφος της εφημερίδας «Τύπος» (Απόκριες 1933).

Ο ζωηρότερος χορός της εποχής δόθηκε προχθές βράδυ εν τη αιθούση του Ιδαίου Άντρου του Δήμου υπέρ της Φιλαρμονικής μας. Η αίθουσα διακεκοσμημένη με καταπράσινες γιρλάντες και φωτόλουστη φανέρωνε εξαιρετική μαεστρία γούστου. Τους προσερχομένους υπεδέχετο ο Δήμαρχος κ Τίτος Πετυχάκης με την χαρακτηρίζουσαν αυτόν καλοσύνη και ευγένεια.

Περί την δεκάτην και ημίσειαν η αίθουσα του χορού ήτο κατάμεστη απ’ ότι ωραίο και εκλεκτό έχει να επιδείξει το Ρέθυμνο σε κοσμική κίνηση.

Η φιλαρμονική του Δήμου με τη μεγαλειώδη εμφάνισή της υπό τη διεύθυνσιν του ακούραστου και πρόθυμου Αρχιμουσικού κ. Γκίνου δίδει το σύνθημα του χορού και η έναρξις γίνεται δια του πεντοζάλη ίνα τηρηθεί αυστηρά εφαρμογή του προγράμματος εις την οποία υπήρξεν ανένδοτος ο διευθύνων.

Επηκολούθησαν Ευρωπαϊκοί χοροί εις τους οποίους διεκρίθησαν πολλαί κομψαί και χαριτωμέναι Κυρίαι καθώς και όλα τα όμορφα κορίτσια της Ρεθύμνης.

Περί την 2αν μ.μ. εχορεύθυσαν κατρίλιες και διάφοροι χοροί οίτινες προσέδωσαν ένα τόνο ευθυμίας και χαράς. Ιδιαιτέραν εντύπωσιν προκάλεσε ο Καλαματιανός συρμένος υπό της κυρίας Στασινοπούλου μετά του κ. Β. Κανελλόπουλου με θαυμάσια και λυγερήν χάριν.

Το κυλικείο ήτο πλουσιώτατον και με τιμάς προσιτάς.

Με αφάνταστο κέφι και πολλή ζωηρότητα ο χορός διήρκησε μέχρι της 6ης πρωινής.

Τα παρατράγουδα του χορού του οίκου παιδείας

Είχε όμως ο χορός αυτός και κάποια παρατράγουδα. Ένας καθηγητής συγκεκριμένα έβαλε ζήτημα και δημόσια για τους χορούς αυτούς που διαφθείρουν τα χρηστά ήθη. Για να πάρει την έμμετρη απάντηση από τον σατιρικό ποιητή του «Τύπου» που υπέγραφε «Ο Ρεθεμνιώτης Ρωμηός».

Στο χορό του Γυμνασίου

δεν θα περισέψη χώρος

για την αρτηριοσκλήρωση

κι έγινε μεγάλος ντόρος

που ενέχει κάποια δόση

από απαθλίωσι…

*

Αν εκείνοι που φωνάζουν

το φρονούν στ’ αληθινά

πώς θα ποδοπατηθούνε

τα σεμνά και τα τρανά

τότε να με συγχωρούνε

γιατί λέν…. Για να μιλούνε

*

Αν εκείνοι που τον βλέπουν

το χορό με κακό μάτι

και φωνάζουν πως δεν πρέπει

η νεότης να γλεντά

ας διαλέξουν ένα μεχτέπι

σκυθρωπό και βλοσυρό

για να κάνουν το χορό

τον κακό τους…

Για τον καθηγητή αυτό γίνεται μεγάλος ντόρος τις επόμενες μέρες ανοίγοντας μάλιστα και δημόσιο διάλογο. Οι αντιπαραθέσεις αυτές προκάλεσαν την παρέμβαση του επιθεωρητή και την πειθαρχική δίωξη του πουριτανού καθηγητή. Για το θέμα αυτό όμως θα αναφερθούμε σε άλλο φύλλο μας.

Ο ίδιος σατιρικός ποιητής μας δίνει σε επόμενο φύλλο της εφημερίδας «Τύπος» (Φεβρουάριος του 1933) και τις πολιτικές προτιμήσεις των συλλόγων που διοργάνωναν τους χορούς της Απόκριας.

Το Λύκειο θα κάμει

και κεινο’ να χορό

Για τους υποψηφίους

και για τον Τσουδερό.

Κι ο Σύλλογος θα κάνει

κι αυτός τιμητικήν

του Γοβατζή του Γιάννη.

Κι έτσι δε μένει άλλος

θαρρώ απ’ τον Ασκούτση

π’ όλους θα τους χορέψει

στα δυο, μ’ ένα παπούτσι.

Ο χορός του 44^ου τάγματος

Εκείνες τις απόκριες του 1933 επιτυχία σημείωσε και ο χορός του 44^ου Τάγματος.

Αναφέρει σχετικά η εφημερίδα «Τύπος» (Φεβρουάριος 1933):

Με πολλήν τάξιν και αρκετό όχι όμως και το αναμενόμενον κέφι διεξήχθη ο εφετεινός χορός του Τάγματος μας, ως εν συνείχεν όλους η σκέψις μη ο εφετεινός χορός θα εσημείωνε το κύκνειον άσμα του Τάγματος μας.

Οι κεκλημμένοι ήσαν πολυπληθείς και εκλεκτοί. Ότι πλέον διαλεκτό είχε να επιδείξει το Ρέθυμνο, πλην βεβαίως ολίγων κωλυομένων και ακόμη αρκετοί εκ της από δυσμών γείτονος Πρωτευούσης, ώστε αν παρατηρηθεί κατά τα πρώτας ώρας ένα επαισθητός συνωστισμός. Αι ευρύχωραι αίθουσαι του Στρατώνος ήσαν με πολύ γούστο και κομψότητα στολισμένες, κατάφωτοι και με πλούσιο και ευθυνόν κυλικείο.

Στρατιωτικός ρυθμός και τάξις επεκράτει παντού και η Στρατιωτική Μουσική έπαιζε εκλεκτά κομμάτια κανονισμένα προηγουμένως δια προγράμματος.

Διεκρίναμεν δια κομψότητα και χάριν αμφιέσεως και παρουσίας τας κυρίας Κ. Γεωργαντά, Θ. Μοάτσου, Ι. Ζαχαρίου, Δ Πρωτόπαπα, Π Μυλωνάκη, Γ. Βλαχοχρήσου, Λοχαγού Παπαθανασίου, Ν. Λυράκη, Ι. Στασινοπούλου, Ι. Αθανασιάδου, Μ. Μεσθεναίως και Α. Χαλκιαδάκη.

Ομοίως τας Δεσποινίδας Ελένη Πρεβελάκη, Πόπην Μανιατάκη, Αντωνίαν Μανιουδάκη, Μαρία, Λουλού και Γεωργία Σωτήραρχου, Νένα Χαλκιαδάκη, Αθηνά Δρανδάκη, Ελένη Κριάρη, Ειρήνη Σταυρουλάκη, Αντιγόνη Σαββάκη, Μαρία Δρανδάκη, Πόπη και Νιτσα Κορωνάκη, Αμαλία Παπαδάκη, Μαρία Λαρίου, Κορίνα Παπαμιχελάκη, Ιφιγένεια Γαβαλά, Ελένη Τζωρτζακάκη, Ευ. Φιλιππακη, Αδελφάς Ψυρρή και άλλας ων ουκ έστι αριθμός και τέλος και χώρος του Τύπου.

Ο χορός παρετάθη μέχρι των πρωινών ωρών εν μέσω των ευθύμων αραιών εκρήξεων της γνωστής χορευτικής νεολαίας και των όντως ευγενών και προθύμων περιποιήσεων των Αξιωματικών του Τάγματος.

Απόκριες στην ενδοχώρα

Απόκριες στο Μοναστηράκι, στην περίοδο του μεσοπολέμου μας παρουσιάζει ο αξέχαστος δήμαρχος Δημήτρης Αρχοντάκης. Και αναφέρει σχετικά:

«Εκτός από την παρέα των συνήθως μασκαρεμένων που περιερχόταν τραγουδώντας τα σπίτια του χωριού, παλιότερα έκαναν και είδος αθλητικών αγώνων και έπαιζαν ομαδικά παιχνίδια.

Συγκεκριμένα, στη διάρκεια της περιοδεύουσας παρέας συχνά γινόταν αγώνας οινοποσίας, που ξεκινούσε με μια προσωπική πρόκληση ενός κωμαστή προς ένα άλλο: «Θα σε κάμω να πεις «βίκο»!». Η πρόκληση γινόταν αποδεκτή και οι δυο συμπότες έκτοτε έπιναν την ίδια ποσότητα κρασιού μέχρι τελικής πτώσεως. Παρευρέθηκα σε μια τέτοια οινομαχία, που έληξε όταν ο ένας μονομάχος δήλωσε «βίκο!», σηκώθηκε τρεκλίζοντας και κατευθύνθηκε υποβασταζόμενος προς το σπίτι του, κάτω από τα εύθυμα σχόλια των υπόλοιπων κωμαστών.

Για πολύ καιρό έκτοτε διερωτόμουνα γιατί ο «βίκος», το γνωστό ψυχανθές, εξέφραζε την ήττα στην οινοποσία και γιατί όχι άλλα ζωοτροφικά όσπρια όπως το ρόβι ή το λαθούρι. Τελικά, φοιτητής πια, κατέληξα στην άποψη ότι δεν επρόκειτο για το φυτό «βίκος», αλλά για βενετσιάνικο γλωσσικό κατάλοιπο, κάτω από το οποίο υπολάνθανε το λατινικό παθητικό ρήμα Vincor (ηττώμαι, νικήθηκα). Και σήμερα βρίσκω πολύ πιθανή την άποψη αυτή.

Η χαρά της ζωής, όταν βιώνεται πλούσια, ανακαλεί στη σκέψη και το πεπερασμένο της ανθρώπινης ύπαρξης και φέρνει το συναίσθημα της μελαγχολίας που χαρακτηρίζει κι αυτό την κρητική ποίηση. Συχνά στο τραγούδι αντιπαραβαλλόταν η προσωρινότητα του ανθρώπου προς την αιωνιότητα της Φύσης:

Βραδυάζει – ξημερώνει ο Θιος κι ο ήλιος πάντα βγαίνει,

μα η νιότη κι η παληκαριά φεύγει και δε γιαγιέρνει.

Συνηθισμένη ήταν η αντίθεση προς τα βουνά:

Μόνο τ’ αόρια τα ψηλά έχουν πάντα αέρα,

μα η νιότη κι η παληκαριά δεν είναι κάθε μέρα.

Κι ένας σκεπτικισμός, απόσταγμα λαϊκής σοφίας, για το σώμα:

Όσο και να ‘ναι το κορμί με δύναμη γεμάτο,

με τα φαρμάκια της ζωής κάποτε πέφτει κάτω.

Κι ένας άλλος για την ψυχή:

Όπως το ξύλο στη φωθιά λειώνει και γίνεται άθος,

έτσι περνά με τον καιρό και σβήνει κάθε πάθος.

Στα ομαδικά γλέντια, με τη βοήθεια και του εξαίρετου αμαριώτικου κρασιού, οι άνθρωποι εκφραζόταν απροκάλυπτα, «εκ βαθέων».

Ομαδικά παιχνίδια και αυτοσχέδιοι αγώνες γινόταν κανονικά την Καθαρά Δευτέρα στην πλατεία του χωριού. Δεν τα πρόφτασα, αλλά από διηγήσεις ξέρω ότι τα κυριότερα ήταν:

1. «Το Καράβι». Ήταν διελκυστίνδα, δύο ισάριθμες ομάδες διεκδικούσαν ένα μακρύ ξύλο (μια τέμπλα) αντί για το χοντρό σχοινί που χρησιμοποιείται σήμερα στους αγώνες.
2. «Το Τόπι». Παιζόταν από πέντε άτομα. Τα τέσσερα σχημάτιζαν ένα κύκλο και το πέμπτο έμπαινε στη μέση. Οι τέσσερις πετούσαν ο ένας στον άλλο ένα σφιχτοδεμένο δεμάτι χόρτα και ο μεσαίος έπρεπε να καταλάβει εγκαίρως για ποιον προοριζόταν και να προλάβει να το αρπάξει στον αέρα. Αν το πετύχαινε, ήταν υποχρεωμένος αυτός που το πέταξε να τον σηκώσει στην πλάτη του και να κάνει το γύρο της πλατείας υπό τους καγχασμούς των θεατών.
3. «Το Βόλι». Κανονικός αγώνας, όπως σήμερα.
4. «Ο Αγγελικός Χορός». Μια δεκαριά άτομα, τα πιο ρωμαλέα, έπιαναν στον χορό αγκαλιασμένα σφιχτά σ’ ένα κύκλο. Πάνω στους ώμους τους ανέβαιναν άλλοι τόσοι πατώντας καθένας στους ώμους δύο διπλανών και σχημάτιζαν και αυτοί αγκαλιασμένοι ένα σφιχτό κύκλο. Το ζητούμενο ήταν πόση ώρα θα σήκωναν οι από κάτω τους από πάνω και να χορεύουν κιόλας και πώς θα κρατούσαν οι από πάνω την ισορροπία τους. Ήταν είδος επίδειξης αντοχής και ισορροπίας.
5. Οι «Αμάδες». Το γνωστό παιχνίδι επιδεξιότητας.
6. « Ποταμός». Ένας διασκεδαστής έσκυβε μέχρι ν’ ακουμπήσουν τα δάχτυλά του στη γη. Ο επόμενος τρέχοντας ακουμπούσε τα χέρια του στην πλάτη του πρώτου, πηδούσε πάνω απ’ αυτόν και έπαιρνε τη στάση του πρώτου μπροστά του. Το ίδιο ο τρίτος, όλοι στη σειρά μέχρι που ο πρώτος γινόταν τελευταίος. Τότε επαναλάμβανε τον κύκλο μέχρι να έρθει πάλι τελευταίος και ούτω καθεξής.

Είναι ελκυστική η ανάμνηση των εορταστικών αυτών εκδηλώσεων και η συσχέτισή τους με τα αρχαία Ανθεστήρια που τελούνταν την ίδια εποχή με τις σημερινές Απόκριες, τέλος Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου, και περιλάμβαναν εορτασμούς, αγώνες οινοποσίας, όπως προκύπτει λόγου χάρη από την παρωδία τους στους «Αχαρνής» του Αριστοφάνη, άλλους αγώνες και απεριόριστη ευθυμία και ελευθεριότητα.

Η αποκριά στο Γαράζο

Για μια απόκρια στο Γαράζο, εποχή μεσοπολέμου, μας αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα «Τύπος» με υπογραφή Νίκου Γ Δαφνομήλη. Απολαύστε το:

Με πρωτοφανή ενθουσιασμόν πέρασεν εφέτος εις το χωριό μας η Αποκριάτικη περίοδος. Κάθε βράδυ τα παρεάκια δεν έλειπαν, χτυπητή αντίθεση στη χωριάτικη ησυχία μας. Ο κόσμος όλος γενικώς διασκέδαζε.

Την τελευταία Κυριακή ξέσπασαν όλοι σε διήμερο γλέντι. Την πρωτοβουλία είχε το Συμβούλιο του «Ομίλου Νέων Γαράζου» με τον ακούραστο πρόεδρο του κ. Νίκο Γιαννούδη και τα μέλη Σταμάτη Μαρκάκη, Ανδρέα Κλάδο και Αντώνη Πλουμή.

Διοργάνωσαν χορό στην αίθουσα του σχολείου μας.

Πριν βραδιάσει καλά – καλά, όλοι συνέρρεον εκεί γεμάτοι όρεξη και στας 9 η αίθουσα ήταν γεμάτη.

Όλοι με όρεξη, χαρά και χάρη χόρεψαν τους Κρητικούς χορούς που των έπαιζε η αθάνατη κοντηλιά μας. Αλλά και μοντέρνους ευρωπαϊκούς.

Απόδειξη πως το Γαράζο είναι συγχρονισμένο.

Με το λεβέντικο παρουσιαστικό των και τον σβέλτον χορόν των διακρίθηκε ο Γιάννης Δερμιτζάκης που πρωτοστατούσε στο κέφι, ο Γιάννης Βάμβουκας, ο Μιχαήλ Ορφανουδάκης, ο Μιχαήλ Πλουμής, ο Κώστας Χαλκιαδάκης, ο Δράκος Κορνάρος, ο Αντώνης Πλουμής, ο Γιάννης Αρχοντάκης, ο Βασίλης Στριλιγγάς και άλλοι.

Εκ μέρους των κυριών ξεχώρισαν για το σεμνό και ευγενικό παρουσιαστικό των και τον ωραίον των χορόν αι κυρίαι Μαρία Σπητά, σύζυγος του σταθμάρχου του χωριού μας, και Δέσποινα Σκουλά.

Από δε τας Δεσποινίδας επρώτευσαν με τις γλυκειές φυσιογνωμίες και την μεγάλη των χάρη και ευγένεια αι Ιωάννα Θεοδωράκη, Βικτωρία Πλουμή, Ελευθερία Βλαχάκη, Βασιλική Στριλιγγά, Μαρία Πλουμή, Ελένη Χαλκιαδάκη. Η Δις Ελένη Χατζάκη, μας εγοήτευσε με τα γλυκά τραγούδια της.

Χωρίς καθόλου να διαλυθεί το γλέντι το μεσημέρι της Δευτέρας, με αυτοκίνητα που ευγενώς παρεχώρησε η ενταύθα Εταιρεία αυτοκινήτων στη διάθεσιν μας οι διασκεδαστές τράβηξαν στο Πέραμα δια να σπάσουν τα κούλουμα. Από εκεί μαζί με τον κ. Εμμ. Παπαδογιάννη σωφέρ και τη χαριτωμένη μνηστή του Μαρία Αναστασάκη μεταβήκαμε και εσυνεχίσαμεν εις Αγγελιανά Μετόχια όπου βρήκαμε ευγενεστάτην φιλοξενίαν των κατοίκων ύστερα από πολύωρον γλεντι μετά πολλού κόπου κατορθώσαμε να φύγωμεν παραλαβόντες και τον κ. Πολυχρόνην Παπαδογιάννην, απότακτον Υπομοίραρχον και να επιστρέψωμεν το βράδυ εις Γαράζο με νέα στάση τη επιμόνω απαιτήσει του ζεύγους κ. Παπαδογιάννη, εις Πέραμα, όπου εχορέψαμεν στο μαγαζί του κ. Δημητρακάκη.

Οι εξαιρετικές αυτές μέρες του χωριού μας οφείλονται στους ολίγους λεβέντες του Ομίλου Νέων Γαράζου που διοργάνωσαν τον χορό αυτό όστις επιπροσθέτως απέδωκε 1200 δραχμάς υπέρ του Σχολείου. Ένα μεγάλο εύγε των αξίζει.

Και το αφιέρωμά μας στις απόκριες άλλων εποχών συνεχίζεται…