Την απόσυρση του σχεδίου νόμου για τα ΑΕΙ ζητά με ψήφισμα του ο σύλλογος μελών ΔΕΠ του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου επισημαίνοντας πως το υπουργείο επιχειρεί να θεσμοθετήσει την υποχρηματοδότηση των πανεπιστημίων, τη νομοθετική κατασκευή μεθόδων αποκλεισμού των νέων από τα Δημόσια πανεπιστήμια, την ίδρυση μηχανισμών καταστολής και αυταρχισμού σε βάρος της φοιτητικής νεολαίας.
Αναλυτικά, στο ψήφισμα αναφέρεται:
«Στις 29/05/2022, το υπουργείο Παιδείας έθεσε σε διαβούλευση το σχέδιο νόμου για τα ΑΕΙ αρχικά μέχρι τις 12 Ιουνίου 2022 και κατόπιν μια επιπλέον εβδομάδα διαβούλευσης μέχρι τις 19/06, χωρίς να έχει στείλει στα πανεπιστήμια το κείμενο, προσπαθώντας με αυτό το προσχηματικό τρόπο να αποκτήσει η ενέργεια αυτή την απαραίτητη δημοκρατική νομιμοποίηση. Ο χρόνος διαβούλευσης, και με την παράταση, είναι απαράδεκτα μικρός για το τεράστιο όγκο πληροφορίας.
Με το νομοσχέδιο αυτό η κυβέρνηση επιχειρεί να αναδιατάξει πλήρως το πλαίσιο λειτουργίας των πανεπιστημίων σε μια κατεύθυνση περιορισμού των δημοκρατικών ελευθεριών και καθιστά τις σπουδές πρακτικά αδύνατες για τις οικονομικά ασθενέστερες οικογένειες. Η γενική κατεύθυνση του νομοσχεδίου βρίσκεται στον αντίποδα της σύγχρονης και υψηλού επιπέδου πανεπιστημιακής εκπαίδευσης που έχει ανάγκη η νεολαία και η χώρα μας. Τα ΑΕΙ καλούνται να ανταπεξέλθουν σε ένα διαρκές κυνήγι πόρων, ενώ το κράτος αποσύρεται σταδιακά από τη στήριξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Το υπουργείο Παιδείας αντί να θέσει ένα θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας ενισχύοντας την μορφωτική αποστολή των πανεπιστημίων και αναδεικνύοντας τα σε χώρους ελεύθερης διακίνησης ιδεών, παραγωγής γνώσης, αριστείας και καλλιέργειας ακαδημαϊκού και δημοκρατικού ήθους, επιχειρεί να θεσμοθετήσει την υποχρηματοδότηση των πανεπιστημίων, την ισοτίμηση των πτυχίων τους με αυτά των κολεγίων, τη νομοθετική κατασκευή μεθόδων αποκλεισμού των νέων από τα Δημόσια πανεπιστήμια, την ίδρυση μηχανισμών καταστολής και αυταρχισμού σε βάρος της φοιτητικής νεολαίας, καθώς και τη θεσμοθέτηση της κατηγοριοποίησης των πανεπιστημιακών τμημάτων και σχολών (με την δημιουργία τριετών προγραμμάτων σπουδών επιπέδου 6 με αμφίβολα επαγγελματικά δικαιώματα).
Ειδικότερα, είμαστε αντίθετοι με αυτό το στρατηγικό πλαίσιο λειτουργίας των πανεπιστημίων διότι στο:
- Κεφ. Α’ «Γενικές Αρχές Οργάνωσης και Λειτουργίας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων». Στο άρθρο 5 καθορίζεται η διαδικασία συγχώνευσης (δηλαδή κατάργησης) τμημάτων στη βάση μιας σειράς από αιτιάσεις. Στις αιτιάσεις αυτές περιλαμβάνεται ο δυσανάλογα μικρός ετήσιος αριθμός φοιτητών ή αποφοίτων σε σύγκριση με τον αριθμό των μελών ΔΕΠ καθώς και η ιδιαίτερα χαμηλή προτίμηση για εισαγωγή στα προγράμματα σπουδών τυπικής εκπαίδευσης που παρέχει. Με αυτόν τον τρόπο ολοκληρώνεται η διαδικασία συρρίκνωσης της δημόσιας δωρεάν τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που ξεκίνησε με τη θεσμοθέτηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής. Ο αριθμός των εισακτέων μειώθηκε δραματικά και τώρα η κατάργηση ενός τμήματος μπορεί να γίνει με γρήγορες διαδικασίες, δηλαδή με την έκδοση προεδρικού διατάγματος, πάνω στο οποίο η Σύγκλητος ενός πανεπιστημίου μπορεί να υποβάλει μόνο γνωμοδότηση. Δηλαδή ένα τμήμα μπορεί να κλείσει χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του πανεπιστημίου στο οποίο ανήκει. Αυτό αποτελεί κατάφορη παραβίαση του αυτοδιοίκητου και ζητούμε την διαγραφή του.
- Κεφ. Β «Όργανα Διοίκησης Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων» Με τη θεσμοθέτηση των Συμβουλίων Διοίκησης (ΣΔ) δημιουργείται ένα ολιγομελές όργανο με υπερεξουσίες. Τα μέλη των ΣΔ δεν εκλέγονται στο σύνολό τους από τη βάση, αλλά τα μόλις 6 εκλεγμένα εσωτερικά μέλη (ή η πλειοψηφία των 4 που απαιτείται) διορίζουν τα 5 εξωτερικά μέλη και στη συνέχεια το ενδεκαμελές όργανο που δημιουργείται διορίζει τον Πρύτανη, τους Αντιπρυτάνεις και τους κοσμήτορες των σχολών. Το ΣΔ έχει την ευθύνη όλου του στρατηγικού και οικονομικού σχεδιασμού, αφήνοντας στην Σύγκλητο μόνο τα ακαδημαϊκά θέματα σπουδών. Ο συγκεκριμένος τρόπος διοίκησης των πανεπιστημίων παραβιάζει τη δημοκρατική νομιμοποίηση και τη διαφάνεια των αποφάσεων, δύναται να παραποιήσει τη βούληση των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας, εγείρει θέμα έλλειψης αντιπροσωπευτικότητας λόγω της μη αντιπροσωπευτικής εκπροσώπησης Σχολών ανάλογα με τον αριθμό μελών ΔΕΠ που διαθέτουν και μπορεί να οδηγήσει στην επικράτηση μηχανισμών συναλλαγής και διαπλοκής στα πανεπιστήμια. Είναι σαφές ότι καταργεί στην πράξη το αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων το οποίο κατοχυρώνεται από το άρθρο 16, παρ. 5 του Συντάγματος.
- Κεφ.Β «Όργανα Διοίκησης Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων» άρθρα 7&8: Παντελής απουσία εκπροσώπων των Διοικητικών Υπαλλήλων στα όργανα διοίκησης. Ζητούμε τη συμμετοχή των εκπροσώπων όλων των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας στα όργανα διοίκησης.
- Κεφ. ΚΒ’ και ΚΓ’ «Πειθαρχικό Δίκαιο» Αυστηροποιείται το σύστημα πειθάρχησης και τιμωρίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται, εντός των ΑΕΙ, με την διεύρυνση του Πειθαρχικού Δικαίου για τους εργαζόμενους και τους φοιτητές σε υποπεριπτώσεις που έχουν ολοφάνερα σαν στόχο τον περιορισμό της ελευθερίας των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας. Στα παραπτώματα που μπορεί να υποπέσουν οι εργαζόμενοι περιλαμβάνεται «η χρησιμοποίηση χώρων, εγκαταστάσεων και υποδομών του ιδρύματος με τρόπο αντίθετο προς τον προορισμό τους» (άρθρο 180) και στα παραπτώματα που μπορεί να υποπέσουν οι φοιτητές «η χρήση των στεγασμένων ή ανοικτών χώρων, των εγκαταστάσεων, των υποδομών και του εξοπλισμού του ιδρύματος για την εξυπηρέτηση σκοπών που δεν συνάδουν με την αποστολή του», διατυπώσεις που επιδέχονται ποικίλες ερμηνείες και δύναται να οδηγήσουν σε περιορισμό της ακαδημαϊκής έκφρασης. Ως σύλλογος μελών ΔΕΠ του ΕΛΜΕΠΑ θεωρούμε ότι τα συγκεκριμένα ζητήματα θα πρέπει να επιλύονται στους εσωτερικούς κανονισμούς των ιδρυμάτων και μόνο. Ζητούμε την απόσυρση των σχετικών άρθρων και την αντικατάσταση τους με την παραπομπή στον Εσωτερικό Κανονισμό του Πανεπιστημίου
- Κεφ. Η’ «Οργάνωση και Λειτουργία Προγραμμάτων Πρώτου Κύκλου Σπουδών» στο άρθρο 73 αναφέρονται τα τμήματα και τα προγράμματα Σπουδών πρώτου κύκλου εφαρμοσμένων επιστημών και τεχνολογίας τα οποία θα οδηγούν στην απονομή τίτλου σπουδών επιπέδου έξι (6), θα δύνανται να οργανώνουν προγράμματα δεύτερου κύκλου σπουδών σύμφωνα με το Κεφάλαιο Θ’, αλλά δεν θα δύνανται να οργανώνουν προγράμματα τρίτου κύκλου σπουδών. Αυτό σημαίνει επιστροφή σε πτυχία δύο ταχυτήτων τα οποία δοκιμάστηκαν στο παρελθόν και απέτυχαν.
- Κεφ. Θ’ «Οργάνωση και Λειτουργία Προγραμμάτων Δεύτερου και Τρίτου Κύκλου Σπουδών» μειώνεται ο χρόνος σπουδών, απελευθερώνονται τα δίδακτρα στα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) και προωθούνται οι διαγραφές φοιτητών. Η διδασκαλία στα ΠΜΣ είναι πρόσθετη απασχόληση για τα μέλη ΔΕΠ (άρθρο 83, παρ. 1 και άρθρο 88, παρ. 3) το οποίο ενθαρρύνει την έκλειψη των δωρεάν ΠΜΣ δημιουργώντας έτσι κοινωνικούς αποκλεισμούς στο δεύτερο κύκλο σπουδών. Θεωρούμε ότι τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών πρέπει να είναι προσβάσιμα σε όλους τους υποψήφιους φοιτητές. Δημιουργούνται πολλά ερωτηματικά με την ειδική κατηγορία «Βιομηχανικών Διδακτορικών». Αφού όλοι οι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος απολαμβάνουν τα ίδια προνόμια δεν είναι απαραίτητη και δεν είναι προφανές σε τι εξυπηρετεί η συγκεκριμένη κατηγορία.
- Κεφ. Ι’ «Προγράμματα Σπουδών Σύντομης Διαρκείας» Η πληθώρα των πτυχίων (διπλά προγράμματα σπουδών [άρθρο 72], προγράμματα σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης [άρθρο 98], προγράμματα σπουδών σύντομης διάρκειας [άρθρο 99]) οδηγούν σε κατατερματισμό των προγραμμάτων σπουδών πρώτου κύκλου αλλά και σε πιθανή απαξίωση του πρώτου πτυχίου. Αλήθεια, πόσα πτυχία, πόσες πιστωτικές μονάδες, πόσα πιστοποιητικά πρέπει να διαθέτει ένας μελλοντικός εργαζόμενος; Λαμβάνοντας δε υπ’ όψη, την υποστελέχωση και την υποχρηματοδότηση των πανεπιστημίων η πληθώρα αυτή των πτυχίων μάλλον ανέφικτη είναι. Ζητούμε την άμεση απονομή επαγγελματικών δικαιωμάτων σε όλα τα πτυχία και διπλώματα Ελληνικών Δημόσιων Πανεπιστημίων.
- Κεφ. ΙΣΤ’ «Διαδικασία Εκλογής και Εξέλιξης Μελών Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού» Στο νομοσχέδιο αίρεται η δυνατότητα μονιμοποίησης στη βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή μετά από τριετή θητεία. Επιπλέον θεσπίζονται στενοί χρονικοί περιορισμοί στην εξέλιξη των Επίκουρων καθηγητών οι οποίοι αντιμετωπίζουν την απόλυση αν δεν εξελιχθούν. Θεωρούμε ότι η κατάργηση της μονιμότητας του επίκουρου καθηγητή θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα επί της αρχής, σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Είμαστε υπερ της σύνδεσης των Πανεπιστημίων με την πραγματική οικονομία και την κοινωνία, αλλά η σύνδεση αυτή πρέπει να είναι σαφής και διακριτή. Η συμμετοχή μελών ΔΕΠ ως μέλη ή μέτοχοι σε εταιρίες τεχνοβλαστών δεν μπορεί να θεωρηθεί ακαδημαϊκό προσόν εξέλιξης τους χωρίς την δημιουργία σαφούς πλαισίου ελέγχου και αξιολόγησης της συνεισφοράς τους σε αυτές. Επίσης γιατί να θεωρηθεί επιπλέον προσόν αφού προφανώς τα αποτελέσματα της συνεισφοράς του εάν είναι σημαντικά έχουν καταγραφεί στις ευρεσιτεχνίες, στις εργασίες και γενικά σε άλλα κεφάλαια του βιογραφικού του.
Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου γενικότερα και το σύστημα διοίκησης ειδικότερα δεν θα έχει καμιά νομιμοποίηση από την Πανεπιστημιακή Κοινότητα, γεγονός που θα αποδειχθεί καταστροφικό για τη λειτουργία των Πανεπιστημίων και τελικά ανεφάρμοστο.
Το σχέδιο για τη διοίκηση των Πανεπιστημίων που πρότεινε το Υπουργείο Παιδείας καταλύει την αρχή της δημοκρατίας και το αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων το οποίο κατοχυρώνεται από το άρθρο 16 παρ. 5 του Συντάγματος.
Ο σύλλογος μελών ΔΕΠ ΕΛΜΕΠΑ ζητάει την άμεση απόσυρση του νομοσχεδίου και την έναρξη ουσιαστικού διαλόγου με την πανεπιστημιακή κοινότητα με στόχο ένα δημόσιο πανεπιστήμιο για τις ανάγκες της κοινωνίας. Ο Σύλλογος έχει λάβει απόφαση κλιμάκωσης των κινητοποιήσεων του σε περίπτωση αδιαλλαξίας του υπουργείου στις δίκαιες και τεκμηριωμένες προτάσεις του».
Ο πρόεδρος Νικόλαος Βιδάκης
Ο γραμματέας Κων/νος Κονταξάκης
