Αριστοκλής: Καλά τα κατάφερε πάλι ο εταίρος σου, Σωκράτη!
Σωκράτης: Μην εννοείς τον Ερμογένη, του Καλλία τον αδελφό;
Αριστοκλής: Όχι, βέβαια!
Σωκράτης: Μήπως του Κριτόβουλου τον πατέρα, τον Κριτία, μικρέ μου Αριστοκλή;
Αριστοκλής: Ούτε!
Σωκράτης: Τότε ποιος; Εσύ ένα εντεκάχρονο παιδί δεν είναι, μα τον κύνα, σωστό και πρέπον να παιδεύεις έναν άνθρωπο της ηλικίας μου;
Αριστοκλής: Το ξέρω, αλλά απολαμβάνω τις συζητήσεις μαζύ σου και όταν μεγαλώσω, θα γίνω σαν εσένα. Να γυρνάω σε όλη την πόλη και να ψάχνω την αλήθεια. Λοιπόν, για να μη σε κουράσω άλλο, ο Αλκιβιάδης είναι, του Περικλή τ’ ανίψι!
Σωκράτης: Μέχρι να μεγαλώσεις, βλέπουμε… Ο Αλκιβιάδης είπες; Ωχ, τι έκανε αυτήν τη φορά; Μετά τον Υπέρβολο εξορία έστειλε και το Νικία;
Αριστοκλής: Όσο κι αν το θέλει, όχι! Ενώ του Νικήρατου ο γιος δεν ήθελε να βάψει με αίμα τα χέρια του και αγωνίστηκε πριν μερικά χρόνια, το ξέρεις, για να έχουμε ειρήνη μετά τον υπερφίαλο Κλέωνα και τους άλλους δημαγωγούς, αυτός εδώ, όπως λέγανε τα αδέλφια μου, πήγε και διέταξε, Σωκράτη, να σφαγούν από το στρατό μας όλοι οι άντρες στη Μήλο και να συρθούν στα σκλαβοπάζαρα τα γυναικόπαιδα του νησιού! Εσύ πώς και δεν το έμαθες;
Σωκράτης: Κι ο λόγος, γιε του Αρίστωνα;
Αριστοκλής: Επειδή οι Μήλιοι αρνιόντουσαν να έρθουν με το μέρος μας στον πόλεμο κατά των Πελοποννησίων και των Λακεδαιμονίων…
Σωκράτης: Αχ! Η φρίκη του πολέμου! Μπορεί ένας πόλεμος να κάνει δυνατή μιαν πόλη, αλλά το βλέπεις και συ, Αριστοκλή, πόσα δεινά φέρνει!
Αριστοκλής: Πολλά!
Σωκράτης: Από πού να ξεκινήσω, μα τη χείρα, και πού να σταματήσω;
Αριστοκλής: Πες μου, Σωκράτη, σε παρακαλώ για τους ανόητους πολεμοχαρείς! Τα πάντα όμως, γιατί δεν θυμάμαι πώς είχε παρουσιάσει τα καλά της ειρήνης σε μια κωμωδία του κι ο Αριστοφάνης πριν λίγα χρόνια…
Σωκράτης: Δε θα σου αρνηθώ αυτή τη χάρη, γιε του Αρίστωνα. Τρέφω, βλέπεις, ελπίδες ότι η δική σου γενιά θα ξαναφέρει την ειρήνη και την πρόοδο της πόλης μας όπως στα χρόνια του Περικλή.
Αριστοκλής: Σε ακούω! Ξεκίνα λοιπόν!
Σωκράτης: Πολλά και μεγάλα τα κακά σε μιαν πόλη από τον πόλεμο, είτε χάσει, είτε νικήσει. Γονείς μαυροφορούνται για τα παιδιά τους που πέφτουν στις μάχες, παιδιά θρηνούν για τους γονιούς τους και γυναίκες χάνουν τους άντρες τους, με άλλα λόγια διαλύονται οι οικογένειες και τα σπιτικά των ανθρώπων.
Αριστοκλής: Σωστά μιλάς, όπως καταλαβαίνω…
Σωκράτης: Οι νικητές, για να δείξουν την υπεροχή και να φανερώσουν την κυριαρχία τους, μπαίνοντας στις πόλεις των ηττημένων, ματαιόδοξοι και αλαζόνες, τις ισοπεδώνουν συθέμελα και λεηλατούν, Αριστοκλή, ιδιωτικές κατοικίες και ναούς. Επίσης, ανατρέπουν το υπάρχον πολίτευμα και εγκαθιστούν φιλικό προς αυτούς, ώστε να ελέγχουν τα κατακτημένα εδάφη και να προσδέσουν ως εξάρτημα της μηχανής τους την ηττημένη πόλη.
Αριστοκλής: Έχεις δίκιο, μα τον Δία!
Σωκράτης: Και κάτι ακόμη, μέσα στην πόλη οι ποιητές και οι ρήτορες και οι σοφιστές δεν προσφέρουν στον καιρό του πολέμου τα έργα τους για να τέρπουν και να διδάσκουν το λαό, μήτε οι τεχνίτες, γλύπτες, οι λιθοξόοι ή οι κεραμικοί δημιουργούν, ούτε οι αρχιτέκτονες χτίζουν δημιουργήματα που θα ευχαριστούν τους πολίτες ως προς την όψη και τη χρήση…
Αριστοκλής: Θα μπορούσα, άραγε, να συμπληρώσω ότι σε καιρό πολέμου ούτε τα εμπορικά μας πλοία δεν θα μπορούν να φέρνουν σιτάρι και άλλα εφόδια και αγαθά στην αθηναϊκή αγορά απ’ αυτά που όσο έχουμε ειρήνη μας έρχονται απ’ όλον τον κόσμο; Επίσης, νομίζω, μα τον Ποσειδώνα, Σωκράτη, ότι δεν θα μπορούσαν ποτέ εν καιρώ πολέμου να έρθουν από την Ιωνία ή τους άλλους Έλληνες άνθρωποι του πνεύματος και να μοιραστούν τις ιδέες τους και τις αρχές και τις αξίες τους με τον αθηναϊκό δήμο…
Σωκράτης: Πολύ σοφά για την ηλικία σου μιλάς, μικρέ! Μακάρι, μα τον κύνα, να βάλουν οι άνθρωποι μυαλό και να μην ξανακάνουν ποτέ αιματηρούς πολέμους…
Αριστοκλής: Μακάρι, Σωκράτη! Τα παθήματα να τους γίνουν μαθήματα…
Σωκράτης: Αριστοκλή;
Αριστοκλής: Τι, Σωκράτη;
Σωκράτης: Από εδώ και μπρος, θα σε λέγω… Πλάτωνα…
Αριστοκλής: Πλάτωνα…; Μ’ αρέσει, γιατί όμως;
Σωκράτης: … Για το ανοιχτό και χωρίς κολλήματα, το πλατύ μυαλό σου, Πλάτων, για το οποίο – αν δε σε χαλάσει κανείς πόλεμος – προβλέπω λαμπρό μέλλον…
Αριστοκλής: Αν δεν… Άντε γεια, γιε του Σωφρονίσκου, προς το παρόν…
