Από φαρμακείο σε φαρμακείο οι Ρεθεμνιώτες για να βρουν σκευάσματα που είναι σε έλλειψη
Σταθεροποιείται η λειτουργία του νέου ηλεκτρονικού συστήματος συνταγογράφησης
Ο Κωνσταντίνος Βαρδιάμπασης, πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ρεθύμνου ανέλυσε στα «Ρ.Ν.» τα ζητήματα που αφορούν τον φαρμακευτικό κλάδο σε τοπικό επίπεδο
Έντονα ανησυχητικό είναι το φαινόμενο της διακοπής της φαρμακευτικής αγωγής από τους ασθενείς, με ένα σημαντικό ποσοστό αυτών να αδυνατούν για οικονομικούς λόγους να ολοκληρώσουν τη θεραπεία τους. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ευρωπαϊκών μελετών που διεξήχθησαν από το 2012 έως το 2024 και παρουσιάστηκαν στο 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής (ΠΣΕΦ) πριν από είκοσι μέρες, το 60% των ασθενών διακόπτει τη θεραπεία του κυρίως λόγω οικονομικών προβλημάτων, ενώ όσον αφορά τις μακροχρόνιες θεραπείες, το 55% των φαρμακοποιών και το 46% των ιατρών θεωρεί ζωτικής σημασίας για την ποιότητα ζωής του ασθενούς, την τήρηση της αγωγής και των σωστών οδηγιών που δίνει ο θεράπων ιατρός. «Υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης δεν λαμβάνουν ολόκληρη τη φαρμακευτική τους αγωγή», επιβεβαίωσε μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ο Κώστας Βαρδιάμπασης, πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ρεθύμνου, επισημαίνοντας παράλληλα ότι οι συνθήκες των καιρών έχουν οδηγήσει τον κόσμο στο «να μετράει χαπάκι το χαπάκι για να μπορέσει να τα βγάλει πέρα».
Ένας στους τέσσερις γιατρούς θεωρούν ότι φέρει ευθύνη ο ασθενής για την τήρηση της αγωγής και των σωστών οδηγιών που δίνει ο θεράπων ιατρός, ενώ σχεδόν ένας στους δύο (46%), κρίνει ζωτικής σημασίας για την ποιότητα ζωής του ασθενούς τη συνέπεια στις ιατρικές οδηγίες. Ωστόσο, οι οικονομικές δυσκολίες των πολιτών και τα κόστη των φαρμάκων τους οδηγούν συχνά σε «εκπτώσεις» στις φαρμακευτικές τους αγωγές, άλλοτε προχωρώντας σε αναβολές και άλλοτε ζητώντας πιστώσεις από τους ίδιους τους φαρμακοποιούς, όπως ανέφερε ο κ. Βαρδιάμπασης. «Υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης δεν λαμβάνουν ολόκληρη τη φαρμακευτική τους αγωγή. Υπάρχει κόσμος ο οποίος δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα οικονομικά, με αποτέλεσμα είτε να ζητάει πίστωση από τον φαρμακοποιό του, κάποια διευκόλυνση και από την άλλη υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι αναβάλλουν τη φαρμακευτική τους αγωγή, όταν κρίνουν ότι δεν είναι άμεσης ανάγκης», σημείωσε και στη συνέχεια συμπλήρωσε ότι αυτή η κατάσταση οδηγεί σε άλλα φαινόμενα, όπως η κάλυψη των φαρμακευτικών αναγκών από προηγούμενες συνταγές και υπόλοιπα φαρμάκων, ειδικά για χρόνιες νόσους, όπως η αυξημένη χοληστερίνη.
Μεσούσης του σημαντικού προβλήματος της υπο-πρόσληψης φαρμάκων βρίσκονται οι ανασφάλιστοι πολίτες, όπως τόνισε ο κ. Βαρδιάμπασης, οι οποίοι πληθαίνουν ολοένα και περισσότερο, με αποτέλεσμα να καλούνται να καταβάλουν αυξημένο αντίτιμο για τις αγωγές τους. Την ίδια ώρα, σταθερό είναι το πρόβλημα της έλλειψης απαραίτητων φαρμάκων στα τοπικά φαρμακεία, ακόμα και για ορισμένες μακροχρόνιες παθήσεις, όπως είναι ο διαβήτης και η κατάθλιψη, με τη διαθεσιμότητα πολλών σκευασμάτων να βρίσκεται σε ύφεση, οδηγώντας σε χρονοκαθυστερήσεις πρόσληψης από τους ασθενείς. Ηρεμιστικά, αντικαταθλιπτικά, αντιεπιληπτικά, ινσουλίνες και πολλά ακόμα βρίσκονται ανάμεσα στις κατηγορίες φαρμάκων που δεν εντοπίζονται εύκολα ή τουλάχιστον σε επαρκείς ποσότητες για να καλύψουν τη ζήτηση, με αποτέλεσμα, όπως ανέφερε ο κ. Βαρδιάμπασης, «Αυτό που συστήνουμε στους ανθρώπους είναι να πηγαίνουν από φαρμακείο σε φαρμακείο, μέχρι να βρουν κάπου διαθέσιμο απόθεμα».
Το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι ανασφάλιστοι πολίτες, οι οποίοι καλούνται να πληρώνουν το σύνολο του κόστους των φαρμακευτικών σκευασμάτων, σύμφωνα με τον κ. Βαρδιάμπαση. «Επίσης παρατηρούμε το φαινόμενο να υπάρχουν πολλοί ανασφάλιστοι συμπολίτες μας, δηλαδή άνθρωποι, κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες, οι οποίοι δυσκολεύονται να πληρώσουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές στον ΕΦΚΑ και μένουν εκτός ασφαλιστικού συστήματος. Πλέον αυτοί θα πρέπει να καταβάλουν ολόκληρο το αντίτιμο και όχι μόνο τη συμμετοχή στα φάρμακά τους», ανέφερε, τονίζοντας επίσης ότι οι συγκεκριμένοι πολίτες έχουν χρέη χιλιάδων ευρώ στον ΕΦΚΑ, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να ανακτήσουν την ασφαλιστική τους ικανότητα. «Η οικονομική επιβάρυνση των ανασφάλιστων στα φάρμακα είναι ένα πολύ μικρό κλάσμα της οικονομικής τους επιβάρυνσης που καλούνται να πληρώσουν για τις ασφαλιστικές τους εισφορές. Όλοι γνωρίζουμε ότι οι ασφαλιστικές εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών έχουν εκτοξευθεί, ειδικά τα δύο τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να καλύψουν χρέη χιλιάδων ευρώ στον ΕΦΚΑ, οπότε δεν υπάρχει καν σύγκριση με το κόστος της μηνιαίας αγωγής, που μπορεί να είναι 10,20,30 ευρώ σε σύγκριση με τα χιλιάδες ευρώ που πρέπει να πληρώσουν οι συμπολίτες μας στον ΕΦΚΑ για να ανακτήσουν την ασφαλιστική τους ικανότητα».
«Δεν μπορεί να υπάρξει στέρηση σε φάρμακα επείγουσας ανάγκης»
Σταθερά σε έλλειψη βρίσκονται αρκετά φάρμακα, μεταξύ των οποίων και απαραίτητα σκευάσματα, όπως ηρεμιστικά, χάπια για διαβητικούς και πολλά ακόμα, δημιουργώντας σύγχυση στους πελάτες, οι οποίοι μπορεί να χρειαστεί να αλλάξουν και αρκετά φαρμακεία προκειμένου να βρουν τα φάρμακα που έχουν ανάγκη. Σύμφωνα με τον κ. Βαρδιάμπαση, είναι αδύνατο να υπάρχει χρόνια στέρηση σε φάρμακα επείγουσας ανάγκης, με αποτέλεσμα οι ασθενείς αντίστοιχων παθήσεων να καλούνται να προνοούν για τις φαρμακευτικές τους αγωγές και να αναζητούν αναπόφευκτες λύσεις. «Υπάρχουν πολλές ελλείψεις σε πάρα πολλά φάρμακα, όλα τα φάρμακα που είναι ειδικά, αναντικατάστατα και άμεσης ανάγκης, μεταξύ των οποίων και ορισμένα αντικαταθλιπτικά και ηρεμιστικά που είναι σε έλλειψη έχουν σαφώς πρόβλημα, καθώς λόγω και της φύσεως της νόσου δεν μπορεί να υπάρξει χρονοκαθυστέρηση μέχρι να παραληφθούν αυτά τα φάρμακα. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για άλλες τύπου παθήσεις, όπως είναι ορισμένα αντιεπιληπτικά ή αντιδιαβητικά στην κατηγορία των ινσουλινών, οπότε είναι φάρμακα επείγουσας ανάγκης που δεν μπορεί να υπάρξει στέρηση μέχρι να παραληφθούν».
Παράλληλα, ένα μικρό καμπανάκι κρούει συχνά τον κώδωνα του κινδύνου, με τη διάθεση μη εγκεκριμένων φαρμακευτικών προϊόντων στο διαδίκτυο, με τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων να αδυνατεί να ελέγξει το σύνολο των φαρμάκων που διατίθενται ψηφιακά. Η έλλειψη σωστής πληροφόρησης για την υγεία, αλλά και οι παραπλανητικές τακτικές προώθησης υποκατάστατων φαρμακευτικών σκευασμάτων είναι συνήθως οι αιτίες που οι άνθρωποι στρέφονται σε εναλλακτικές λύσεις. «Υπάρχει ένα χρόνιο πρόβλημα με την πληροφόρηση στο χώρο της υγείας. Υπάρχουν στο ίντερνετ προϊόντα που είναι αμφιβόλου αξιοπιστίας και αμφιβόλου αποτελεσματικότητας, τα οποία πλασάρονται ως καινοτόμες θεραπείες, οι οποίες είναι απλά fake news. Κυνηγάμε την ουρά μας, ο ΕΟΦ δεν προλαβαίνει να ελέγξει όλα αυτά που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, με αποτέλεσμα κάποιοι άνθρωποι να παρασύρονται και να υποκαθιστούν μία εγκεκριμένη θεραπευτική αγωγή από κάτι άλλο, το οποίο δεν είναι εγκεκριμένο, δεν είναι ελεγμένο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μετά υπάρχει επιβάρυνση της υγείας και της οικονομικής κατάστασης του καθενός», ανέφερε ο κ. Βαρδιάμπασης.
«Δεν είναι πλήρως λειτουργικό το ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης»
Σε μία φάση διαρκών αναβαθμίσεων βρίσκεται το νέο ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης, όπου κάθε μέρα υπάρχουν βελτιώσεις, σύμφωνα με τον κ. Βαρδιάμπαση, ο οποίος ανέφερε ότι μιλάμε για μία πλατφόρμα που βρίσκεται στα πρώτα της βήματα. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα καινούργιο σύστημα διαπίστευσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων και του ΕΟΦ, κατά το οποίο κάθε φαρμακευτικό σκεύασμα αντιστοιχείται σε μία βάση δεδομένων, έχοντας καταγεγραμμένο πάνω έναν ξεχωριστό κωδικό, στον οποίο συμπεριλαμβάνονται όλα τα στοιχεία που το αφορούν. Το νέο σύστημα στοχεύει στην πάταξη της παράνομης συνταγογράφησης και την εντατικοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών, όπως ανέφερε ο κ. Βαρδιάμπασης, τονίζοντας ότι στη χώρα μας υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε κυκλοφορία πάνω από έξι με επτά χιλιάδες επίσημα φαρμακευτικά σκευάσματα που φέρουν τη σφραγίδα του ΕΟΦ, με αποτέλεσμα να γίνεται σταδιακά η μετάβασή τους στην ψηφιοποιημένη βάση δεδομένων. «Όλα σταδιακά τα φάρμακα, στο σύνολό τους θα πρέπει να αποκτήσουν το QR code, το οποίο θα αντιστοιχίζεται σε μία βάση δεδομένων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, όχι μόνο του ΕΟΦ. Είναι μία τεράστια δουλειά και απαιτεί πάρα πολλά συστήματα ασφαλείας, βάσης δεδομένων, το οποίο θα πρέπει να είναι πλήρως λειτουργικό 24 ώρες το 24ωρο, γιατί και τα φαρμακεία είναι λειτουργικά 24 ώρες το 24ωρο, ο καθένας φαρμακοποιός θα πρέπει ζωντανά να ελέγξει την κάθε μία συσκευασία φαρμάκου, το κάθε κουτάκι φαρμάκου που υπάρχει αυτή τη στιγμή στη χώρα θα πρέπει να είναι επαληθεύσιμο», ανέφερε, ενώ επίσης διευκρίνισε ότι ο κάθε φαρμακοποιός διαθέτει μοναδικούς κωδικούς για να έχει πρόσβαση και είναι πιστοποιημένος στο ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης, άρα και ο μοναδικός που μπορεί να εκτελέσει τη συνταγή.
Ωστόσο, όπως επεσήμανε ο κ. Βαρδιάμπασης, ανησυχία υπάρχει για το κατά πόσο θα μπορέσει να ανταπεξέλθει το ηλεκτρονικό σύστημα σε βάθος χρόνου στις λειτουργικές ανάγκες, τονίζοντας ότι «πολλές φορές τα ψηφιακά συστήματα έχουν δυσλειτουργίες, γι’ αυτό τον λόγο κρατάμε και εμείς τις επιφυλάξεις μας για το πόσο λειτουργικό θα είναι. Αν πέσει αυτό το σύστημα, τότε ο φαρμακοποιός δεν θα μπορεί να εκτελέσει τη συνταγή του ασθενούς που βρίσκεται εκείνη τη στιγμή μπροστά του, χωρίς να έχει την ευθύνη ο φαρμακοποιός».
