Αθηνογένης: Σωκράτη, χαίρε. Θα ήθελες να πηγαίναμε μαζί ως την Εκκλησία του Δήμου;
Σωκράτης: Ευχαρίστως, Αθηνογένη μου. Τι συμβαίνει και είσαι τόσο βιαστικός;
Αθηνογένης: Σήμερα, επιστρέφουν από τη Σπάρτη οι πρέσβεις που έχουμε στείλει για την ετήσια ανανέωση της τριακονταετούς μεταξύ μας ειρήνης. Κι όμως, όπως μαθαίνω, θα πουν στους πολίτες και για όσα σε βάρος της Αθήνας, καταπώς διαδίδεται τις τελευταίες ημέρες, καταλόγιζαν οι Κορίνθιοι και με τα οποία συνδαύλιζαν τους Λακεδαιμονίους να σπάσουν την ειρήνη και να μας κηρύξουν με όλους τους Πελοποννήσιους τον πόλεμο.
Σωκράτης: Πολύ ενδιαφέρον, μα τον κύνα! Έχεις, λοιπόν, σκεφτεί για ποιο λόγο μιλούν στους Σπαρτιάτες έτσι για μας οι Κορίνθιοι;
Αθηνογένης: Φως φανάρι, μας ζηλεύουν γιατί η Αθήνα έχει προκόψει και κυρίαρχος είναι σε ξηρά και θάλασσα.
Σωκράτης: Προκόψει; Δηλαδή λες ότι ζούμε με αφθονία;
Αθηνογένης: Αυτό ακριβώς λέω. Ζούμε με αφθονία αγαθών που έρχονται σε μας, χάρη στα πλοία μας, από όλον τον κόσμο…
Σωκράτης: … Αλλά και ανθρώπων;
Αθηνογένης: Υποψιάζομαι, Σωκράτη, ότι δεν εννοείς ότι είναι η πόλη μας πολυάριθμη, πιο πολύ πληθυσμό έχει από την χώρα του Ισθμού, σωστά;
Σωκράτης: Σωστά, μα τον κύνα. Θέλω να πω ότι οι Αθηναίοι ζούμε χωρίς φθόνο για τον διπλανό μας αλλά, ο καθένας το βλέπει κάθε στιγμή, συναγωνιζόμαστε για το καλύτερο στην ιδιωτική ζωή μας και ποιος θα προσφέρει μαζί με τους άλλους στη δημόσια ζωή, ώστε η πόλη μας να είναι πρώτη και καλύτερη όλων.
Αθηνογένης: Έχεις δίκιο, μα την Ήρα, γιε του Σωφρονίσκου. Και οι νόμοι μας, θαρρώ, σε αυτό όλοι συγκλίνουν, στους πολίτες να συμπαρίστανται για το κοινό καλό. Κι ο Περικλής, της πόλης ο αρχηγέτης, πάντα πολιτεύεται και συμβουλεύει δίχως φθόνο ό,τι θα μπορούσε να ωφελήσει το σύνολο των πολιτών. Και συ καθώς βλέπω, τα πυρά των κωμικών ποιητών δίχως φθόνο αντιμετωπίζεις, που σε κοροϊδεύουν δημόσια, θέλοντας εκείνοι γέλιο να προσφέρουν στον κόσμο και μέσω αυτού να τον συνετίσουν τάχα.
Σωκράτης: Μα ο φθόνος, καλέ μου φίλε, ξεκινά από την ψυχή του ανθρώπου και καταλήγει βλάπτοντάς την. Πώς να μην έχει ένας άνθρωπος φθόνο, όταν έχει μέσα στα εσώψυχά του ανόητη έπαρση και αλαζονεία; Από αυτές τις δύο ξεκινούν όλα τα κακά. Να σου θυμίσω, Αθηνογένη μου, ότι όπως ο αέρας παρασέρνει όπου αυτός θέλει τα φύλλα των δέντρων ή τα άδεια σακιά, το ίδιο κάνουν και στους ασύνετους η κομπορρημοσύνη και η αστοχασιά. Γεμίζοντάς τους, μα τη χήνα, φθόνο και κακία για τους άλλους ανθρώπους τούς πάνε όπου αυτές θέλουν και συνήθως τούς σπρώχνουν να παίρνουν ανεπιστρεπτί το μονοπάτι του ολέθρου.
Αθηνογένης: Ναι, συμφωνώ. Αυτό χαίρομαι σε σένα, μιλάς για όσα ξέρεις και αναγνωρίζεις ότι δεν γνωρίζεις όσα δεν γνωρίζεις…
Σωκράτης: Και σε ρωτώ, καλέ μου φίλε, ποιος είναι ο καλύτερος τριήραρχος; Αυτός που νοιάζεται για το πλήρωμα της τριήρους του και πώς να το εμψυχώσει στις δυσκολίες και να το ανταμείψει αν τα καλοκαταφέρει στη ναυμαχία ή στις φουρτούνες ώστε να τα δίνουν όλα όλοι μαζί για τη νίκη ή εκείνος που, φθονερός για τους πλέοντες μετ’ αυτού, κοιτά μόνο τον εαυτό του πώς θα πάρει όλες τις τιμές και πώς θα μιλούν γι’ αυτόν όλοι;
Αθηνογένης: Ο πρώτος, Σωκράτη. Γιατί δεν αφήνει τη ζηλοφθονία να φωλιάσει μέσα του.
Σωκράτης: Ποιος αρχιτέκτονας, Αθηνογένη, είναι ο πιο καλός; Αυτός που συνεργάζεται με τους χτίστες για το πώς θα γίνει το καλύτερο και ωφελιμότερο για όσους θα ζουν μέσα σ’ αυτό σπίτι ή εκείνος που, μα τη χήνα, ζηλεύοντας όσα έχουν κάνει άλλοι αρχιτέκτονες νοιάζεται όχι πώς να εμπνέει εργατικότητα και εμπιστοσύνη στους συνεργάτες του ώστε να γίνουν με όλων την αλληλοβοήθεια πιο καλά τα κατασκευάσματά τους, αλλά μόνο για το να μιλούν οι άλλοι γι’ αυτόν;
Αθηνογένης: Ο δεύτερος παρασυρόμενος από τη φιλαυτία του και τη ζήλια του για τους ομότεχνούς του είναι καταδικασμένος να μην τον προτιμά κανείς στις δουλειές του.
Σωκράτης: Η χωρίς τις τρικλοποδιές της ιδιοτέλειας παιδεία, όμως, η καλλιέργεια δηλαδή του πνεύματος και της ψυχής, διώχνει τον φθόνο και τη ζήλια. Σαν το γόνιμο έδαφος προσφέρει στον καλλιεργητή όλα τα καλά, όλα δηλαδή όσα του χρειάζονται για να προκόψει ο ίδιος και να συμβάλει και στο κοινό καλό.
Αθηνογένης: Όσοι έχουν μυαλό και μάτια καταλαβαίνουν πως λες την αλήθεια …
Σωκράτης: Αυτά πιστεύοντας θαρρώ πως περισσότερο χρήσιμο θα είναι να ρωτήσουμε να μάθουμε, σαν φτάσουμε στην Εκκλησία του Δήμου, όχι με ποιον τρόπο θα αντιμετωπίσουμε τους Κορινθίους και τους Λακεδαιμονίους αν μας κηρύξουν, γιε του Φιλοκτήμονος, πόλεμο, αλλά πώς ως πολίτες θα μπορούμε να ζούμε χωρίς φθόνο μεταξύ μας και με αφθονία αγαθών όλοι μαζί που προσφέρει η ειρήνη στη ζωή μας.
Αθηνογένης: Θα συμφωνήσω μαζί σου. Και η ειρήνη μπορεί να μας προσφέρει πολλά, το είδαμε τα χρόνια μετά τους περσικούς πολέμους την πόλη μας έκανε σχολείο όλης της Ελλάδας, πόλο έλξης και κοιτίδα κάθε λογής σοφίας και τέχνης χρήσιμης στη δημόσια και την ιδιωτική ζωή των πολιτών, και συνάμα, Σωκράτη μου, ηγεμόνισσα όλων των Ελλήνων και πρώτη των Ιώνων. Η τέχνη, ως έργο μη φθονερών ψυχών, είναι η γλώσσα της ψυχής των ανθρώπων, το καταλαβαίνουμε διαβάζοντας τα ποιήματα και ατενίζοντας τα αγάλματα και όσα περικαλλή κτίσματα κοσμούν την πόλη. Η δίχως φθόνο ειρήνη παραστέκεται στην πόλη και μαζί της βοηθά όσους έχουν ανάγκη και εξασφαλίζει τα θεωρικά για την ψυχαγωγία όλων των πολιτών.
Σωκράτης: Και κάτι τελευταίο, νομίζω πως το μίσος και η κακία, άρα και ο φθόνος, έχουν θέση μόνο μέσα στην ψυχή όσων είναι υποτελείς στο χρήμα και στα αρρωστημένα πάθη της αρχομανίας και του εγωισμού. Στον αντίποδα, Αθηνογένη μου, η αρετή, η ηθική και πνευματική ακεραιότητα και η ψυχική ισορροπία, χαρακτηρίζει όσους και τον εαυτό τους καλά γνωρίζουν και τους γύρω τους αντιμετωπίζουν ως συνεργάτες και συνταξιδιώτες…
Αθηνογένης: Ναι, αγαπητέ Σωκράτη, έχεις στο καθετί δίκιο, κοντοφτάσαμε στην Πνύκα, έλα…
