Αξιοποίηση των ορεινών περιοχών με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξή τους

Την Τετάρτη 18 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στο χώρο συνεδριάσεων της Π.Ε. Ρεθύμνης παρουσίαση της πορείας υλοποίησης του ευρωπαϊκού έργου  MOVING  (Αξιοποίηση ορεινών περιοχών δια μέσου της διασυνδεσιμότητας και της Πράσινης Ανάπτυξης 2020-2024) που υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος HORIZON 2020, σε στελέχη της Δ/νσης Ανάπτυξης Π.Ε. Ρεθύμνου παρουσία και της Αντιπεριφερειάρχη Ρεθύμνου κας Μαρίας Λιονή.

Όπως αναφέρεται σε σχετικο΄ενημερωτικό σημείωμα, στο πλαίσιο της παρουσίασης πραγματοποιήθηκε περιγραφή του έργου και αναφέρθηκε ο γενικός στόχος ο οποίος εξειδικεύεται στην οικοδόμηση ικανοτήτων προκειμένου να συν-αναπτύξει μια συμμετοχική διαδικασία από τη βάση προς τα πάνω (bottom-up approach) με, παράγοντες της αλυσίδας αξίας, τους ενδιαφερόμενους φορείς και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για τη δημιουργία νέων ή αναβαθμισμένων αλυσίδων αξίας που συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα και βιωσιμότητα των ορεινών περιοχών.

Επιπρόσθετα έγινε ειδική αναφορά στην έννοια της αλυσίδας αξίας ως πλήρους φάσματος των δραστηριοτήτων για τη δημιουργία ενός προϊόντος (αγαθού ή υπηρεσίας). Επισημάνθηκε η αναγκαιότητα για ανάλυση της αλυσίδας αξίας ως καταγραφής και λεπτομερούς αξιολόγησης των απαιτούμενων και παραγόμενων πόρων (κεφάλαια, εργασία, πρώτες ύλες, εξοπλισμός, εγκαταστάσεις, διοίκηση και διαχείριση) για κάθε βήμα του κύκλου ενός προϊόντος/ μιας υπηρεσίας, από τη σύλληψη της ιδέας ως τον τελικό καταναλωτή /αποδέκτη. Ο σκοπός μιας ανάλυσης αλυσίδας αξίας είναι να αυξήσει την αποδοτικότητα της παραγωγής, έτσι ώστε να παραχθεί μέγιστη αξία με το λιγότερο δυνατό κόστος.

Για την περιφέρεια Κρήτης έχει επιλεγεί η αλυσίδα αξίας του χαρουπάλευρου, η οποία μελετάται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Το χαρούπι εμφανίζει την πιο εδραιωμένη αλυσίδα αξίας, που αφορά ορεινές και ημιορεινές περιοχές, με σαφή χαρακτηριστικά, συγκεκριμένους εμπλεκόμενους, καινοτομία στα τελικά προϊόντα και δυνατότητες αντιμετώπισης των προκλήσεων, κοινωνικο-οικονομικών και κλιματολογικών.

Η υπό μελέτη αλυσίδα αξίας (VC) αναπτύσσεται στην περιοχή της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου, κυρίως στα όρια του Δήμου Ρεθύμνου και δευτερευόντως σε όμορες περιοχές του Δήμου Μυλοποτάμου. Στην ευρύτερη περιοχή του Ρεθύμνου στην εκμετάλλευση του χαρουπιού ασχολούνται περισσότεροι από 200 αγρότες. Η χρήση γης είναι αγρο-δασο-κτηνοτροφική ή και εκτατικής καλλιέργειας ενώ οι παραγόμενες ποσότητες χαρουπιού απορροφώνται από τοπικές επιχειρήσεις επεξεργασίας που παράγουν προϊόντα και παρα-προϊόντα για την τοπική, εθνική αλλά και διεθνή αγορά.

Στο σχέδιο MOVING συμμετέχουν 23 εταίροι από 16 διαφορετικές χώρες (συμπεριλαμβανομένων 4 χωρών εκτός ΕΕ – Τουρκία, Σερβία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο). Οι εταίροι του σχεδίου είναι εκπρόσωποι διαφόρων τομέων και κλάδων, συμπεριλαμβανομένων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, ερευνητικών κέντρων και ινστιτούτων καινοτομίας καθώς επίσης εκπρόσωποι ευρωπαϊκών δικτύων, Περιφερειακών Αρχών και αγροτικών ορεινών περιοχών από τις συμμετέχουσες χώρες του προγράμματος. Επικεφαλής εταίρος του έργου είναι το Πανεπιστήμιο της Cordoba.

Οι εταίροι του έργου MOVING μελετάνε τις 23 αλυσίδες αξίες στις 23 γεωγραφικές περιφέρειες μετά από επιλογή συνολικά 400 αλυσίδων αξίας.

Οι 23 αλυσίδες αξίες αναφέρονται σε: Εκτροφή προβάτων στην περιοχή Weiz της Αυστρίας (Αυστριακές Άλπεις – Αυστρία), Δημόσια αγαθά (προϊόντα) από αγροτικές εκτάσεις Υψηλής Φυσικής Αξίας (Stara Planina – Βουλγαρία), Κτηνοτροφικές μονάδες, ιδίως παραγωγή βόειου κρέατος (Όρη Šumava-CeskyLes – Τσεχία), Αλεύρι από Κάστανο (Corsica -Γαλλία), Κρεοπαραγωγός προβατοτροφία (Κοιλάδα Drôme – Γαλλία), Χαρουπάλευρο Κεντρικού Ρεθύμνου (Κρήτη -Ελλάδα), Αγροοικολογική Γνώση (Ορεινή Υπερδουναβία- Ουγγαρία), Γαλακτοκομικά προϊόντα στην περιοχή Alto-Molise (Κεντρικά Απέννινα – Ιταλία), Ορεινό κρασί από το Τρέντο (Ανατολικές Άλπεις – Ιταλία), Αλεύρι από Κάστανο (Βόρεια Απέννινα – Ιταλία), Τουρισμός υπαίθρου στην ορεινή περιοχή Maleshevski (Βόρεια Μακεδονία), Τυρί με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) της περιοχής Serrada Estrela (Central Cordilheira- Πορτογαλία), Οίνος από την περιοχή Douro (Maciço Noroeste – Πορτογαλία), Πιστοποιημένος Οικοτουρισμός στα Νότια Ρουμανικά Καρπάθια Όρη(Ρουμανία), Αρνί Sjenica ΠΟΠ (Διναρικές Άλπεις – Σερβία), Βιολογικό μέλι στα Σλοβακικά Καρπάθια Όρη (Σλοβακία), Βιολογικό Ορεινό Ελαιόλαδο (Betic Systems – Ισπανία), Ιβηρικό ζαμπόν με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης «Los Pedroches» (Sierra Morena- Ισπανία), Ορεινός Οίνος (Ισπανικά Πυρηναία – Ισπανία), Ορεινά σιτηρά (Ελβετικές Άλπεις – Ελβετία), Τυρί «Tête de Moine» ΠΟΠ (Ελβετική Jura- Ελβετία), Ντομάτα θερμοκηπίου στο Μπεϋδαγλάρι (Beydaglari -Τουρκία) και Ουίσκι βύνης στην περιοχή Speyside (Highlands και Νησιά – Ηνωμένο Βασίλειο-Σκωτία).

Για την αποτελεσματική και πληρέστερη παρακολούθηση και ανάλυση της αλυσίδας αξίας στο πλαίσιο του έργου, η κάθε περιφέρεια έχει δημιουργήσει μια ενεργή κοινότητα πρακτικής η οποία αποτελείται από ενδιαφερόμενους φορείς, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και ερευνητές οι οποίοι εμπλέκονται άμεσα και ενεργά στον από κοινού σχεδιασμό και στην επικύρωση όλων των ερευνητικών αποτελεσμάτων.

Στόχος είναι να οικοδομηθεί μια πανευρωπαϊκή Κοινότητα Πρακτικής σε ορεινές αλυσίδες αξίας οι οποίες θα αποτελέσουν το βασικό φόρουμ για αμφίδρομες ανταλλαγές ιδεών με σκοπό την αμοιβαία μάθηση και τη συν-δημιουργία γνώσεων με φορείς σε Ευρωπαϊκό και σε περιφερειακά επίπεδα.

Τα αποτελέσματα του έργου μετά την ολοκλήρωσή του θα παρουσιασθούν σε ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα προκειμένου να επιδιωχθεί να ληφθούν υπόψη στη χάραξη νέων ευρωπαϊκών πολιτικών που θα συμβάλλουν στη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών ορεινών περιοχών.

Στο τέλος της παρουσίασης ακολούθησε συζήτησε μεταξύ των συμμετεχόντων. Ειδικότερα:

Ο Δντής Ανάπτυξης κ. Μιχάλης Δαράκης αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα οργάνωσης των παραγωγών προκειμένου να επιτύχουν αποτελεσματικότερη προώθηση των προϊόντων τους ενώ αναφέρθηκε και στην ανάγκη περαιτέρω διάχυσης των αποτελεσμάτων του έργου.

Η Αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου κα Μαρία Λιονή επεσήμανε την ανάγκη διεύρυνσης της συμμετοχής περισσότερων ομάδων στις διεργασίες του έργου προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η συνδρομή εμπλεκόμενων φορέων, εκπροσώπων χάραξης πολιτικής και της ερευνητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας ενώ έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην χρηστικότητα των αποτελεσμάτων των ευρωπαϊκών έργων τέτοιας εμβέλειας στην χάραξη νέων περιφερειακών στρατηγικών.

Την παρουσίαση πραγματοποίησε ο κ. Πίτερης Χαράλαμπος-Νικόλαος συντονιστής του έργου για την Περιφέρεια Κρήτης, σε συνεργασία με την κα Κονδυλία Σκραπαλιώρη επιστημονικό συνεργάτη και την κα Δήμητρα Τσεκούρα οικονομικό υπεύθυνο.

Στο τέλος της συνάντησης οι συμμετέχοντες έλαβαν αναμνηστικά με το λογότυπο του έργου MOVING και της Περιφέρειας Κρήτης.