Διπλή… ανάγνωση έχει η κίνηση στην αγορά του Ρεθύμνου. Το πολύ υψηλό τουριστικό ρεύμα που παραπέμπει – μπορεί και να ξεπερνά – στα επίπεδα του 2019, σε συνδυασμό με τις εκπτώσεις, έχουν δώσει μία ισχυρή ώθηση. Κατά μέσο όρο, τα μαγαζιά κατέβασαν τις τιμές τους έως και 50%, θέλοντας να προσελκύσουν όσους περισσότερους καταναλωτές μπορούν. Ωστόσο, ο πληθωρισμός και το αυξημένο κόστος ενέργειας μειώνουν σημαντικά τα έσοδα των καταστημάτων.
Τα έξοδα, χωρίς υπερβολή, ξεφυτρώνουν σαν τα κεφάλια της… «Λερναίας Ύδρας»!
Η κατάσταση είναι σίγουρα καλύτερη σε σχέση με την προηγούμενη, δύσκολη, διετία της πανδημίας και των αισθητά λιγότερων ξένων επισκεπτών στην πόλη και στον νομό. Παρ’ όλα αυτά, οι έμποροι καλούνται να διαχειριστούν τα (όποια) αποθεματικά των ταμείων τους, εν όψει και του χειμώνα, ενόσω συσσωρεύονται οικονομικές υποχρεώσεις που πρέπει να καλυφθούν.
Κερδισμένοι και… χαμένοι συγχρόνως
Η πρόεδρος του Εμπορικού συλλόγου Ρεθύμνου Αθηνά Τσικιντίκου, μιλώντας στα «Ρ.Ν.» εκφράζει την ικανοποίησή της από την εικόνα της τοπικής αγοράς. Καταθέτει βεβαίως τις ενστάσεις και τους προβληματισμούς της, θέτοντας την εμπορική κίνηση σε δύο διαφορετικές βάσεις: Την ευχάριστη και την δυσάρεστη.
«Σαφώς είμαστε ικανοποιημένοι, διότι η σεζόν έχει ξεκινήσει τουλάχιστον δυόμιση μήνες νωρίτερα (σε σχέση με το 2020 και το 2021) κι έχει ανοίξει ουσιαστικά όλη η βεντάλια των κοινωνικών εκδηλώσεων, χωρίς να έχουμε απαγορεύσεις λόγω covid. Θεωρώ ότι πάμε καλά» είναι το αρχικό της σχόλιο, για να προσθέσει: «Αν το συγκρίνεις όλο αυτό που συμβαίνει με το 2019, που λογικά έχουμε φτάσει σε κόσμο και πωλήσεις εκείνης της περιόδου, λόγω του πληθωρισμού και λόγω του ότι έχει ακριβύνει η καθημερινότητά μας, αυτό μας προκαλεί ένα άγχος περισσότερο στο πώς θα ανταπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις μας και το τι θα καλύψουμε όσον αφορά τις ανάγκες του χειμώνα. Από εκεί και πέρα, σίγουρα είμαστε πολύ καλύτερα από τον περασμένο χειμώνα».
Όπως θα πει η κ. Τσικιντίκου, οι τιμές έχουν πέσει στο… μισό: «Ουσιαστικά οι εκπτώσεις έχουν σταθεροποιηθεί στο 50%, στο 80% του λιανεμπορίου. Κι είμαστε μέσα Αυγούστου. Βεβαίως, όλο αυτό έχει να κάνει και με τα αποθέματα του κάθε μαγαζιού. Μπορεί να υπάρχουν έξτρα εκπτώσεις μέσα στα καταστήματα, γιατί το είδος που δουλεύουν είναι πάρα πολύ καλοκαιρινό, είναι κάτι που αλλάζει ανά βδομάδα. Έχουμε σταθεροποιηθεί στο 50%».
Διαφορετικά βαλάντια
Το Ρέθυμνο έχει «βουλιάξει» από κόσμο. Το ερώτημα είναι εάν οι επισκέπτες της πόλης ξοδεύουν χρήματα.
«Η κάστα των τουριστών που έχουμε τώρα τον Αύγουστο, δυστυχώς δεν είναι ίδιας ποιότητας με αυτή που είχαμε τον Απρίλιο και τον Μάιο. Στο ξεκίνημα της σεζόν είχαμε λιγότερο κόσμο, με ισχυρότερο βαλάντιο». Τώρα, όπως θα αναφέρει η πρόεδρος του Εμπορικού συλλόγου, ο μαζικότερος τουρισμός δεν αφήνει και τα ανάλογα και προσδοκώμενα έσοδα στην αγορά.
Η «δαμόκλειος σπάθη» της ακρίβειας, όπως περιγράφει η κ. Τσικιντίκου, βρίσκεται πάνω από όλους: Επιχειρηματίες και καταναλωτές.
Με το να έχει αυξηθεί το ενεργειακό κόστος και με το να μην υπάρχει προσωπικό (σε τουριστικές επιχειρήσεις) και το υφιστάμενο προσωπικό να μην είναι τόσο καλά εκπαιδευμένο, ο μαζικός τουρισμός λειτουργεί και αντιδρά πιο συντηρητικά, υποστηρίζει η πρόεδρος του Εμπορικού συλλόγου. Απαιτείται, όπως προσθέτει, ανασχεδιασμός όλου του προσφερόμενου τουριστικού πακέτου.
«Είμαστε καλύτερα από τα δύο προηγούμενα χρόνια, όταν ήμασταν κλειστά κι ο τουρισμός ξεκινούσε και διαρκούσε ουσιαστικά μόνο δύο μήνες. Καλώς ή κακώς ο πληθυσμός της πόλης τετραπλασιάζεται το καλοκαίρι, κι αυτό είναι καλό» υπογραμμίζει η κ. Τσικιντίκου, θέλοντας να δει το … ποτήρι μισογεμάτο.
«Θα πάμε μέχρι τέλη Οκτωβρίου» είναι η εκτίμησή της για την εξέλιξη της σεζόν. «Ούτως ή άλλως η Κρήτη είναι ευλογημένο νησί: Πιο καλό καιρό θα έχουμε Σεπτέμβρη – Οκτώβρη απ’ ό,τι τώρα που είμαστε στον Αύγουστο με τα πρώιμα μελτεμάκια. Η Κρήτη με τις καιρικές της συνθήκες και τις θερμοκρασίες της «τραβάει» μέχρι και τον Νοέμβρη πολλές φορές».
Τα μειωμένα κέρδη και ο επόμενος χειμώνας
Η μετά covid εποχή έχει «αλλάξει όλο το πλάνο» στην τοπική αγορά/οικονομία. «Το λιανικό εμπόριο παίζει σαν ένα τρελό… εκκρεμές! Αυτό σημαίνει ότι σήμερα δουλεύουμε, αύριο δεν δουλεύουμε. Όταν δεν υπάρχει μία σταθερότητα στην αγορά, είναι φυσικό να ζορίζονται τα καταστήματα να πληρώσουν το κόστος του πληθωρισμού» εξηγεί η κ. Τσικιντίκου. «Διότι, ουσιαστικά στο τέλος καταλήγουμε οι επιχειρήσεις να πληρώνουν το μεγάλο πακέτο του πληθωρισμού. Τα λειτουργικά τους έξοδα, που είναι πάγια, γιατί σήμερα ξεκινούν με πέντε ευρώ π.χ. και μέχρι τέλος του μήνα πληρώνουν 35. Όταν βλέπεις ότι ο πληθωρισμός κι εκτινάσσεται στο 9% κι είχες υπολογίσει τη ζωή σου με το 2% και το 3%, από κάπου πρέπει να πληρωθεί η δαπάνη του επιπλέον 6%».
Όπως και στα ξενοδοχεία, έτσι και στις εμπορικές επιχειρήσεις που είναι ανοικτά και τους 12 μήνες του έτους, η απώλεια των εσόδων υπολογίζεται στο 10%, σε σχέση με το 2019.
«Είναι το 10% του πληθωρισμού, απλά μαθηματικά είναι. Ακριβώς το ίδιο που ισχύει στις τουριστικές επιχειρήσεις ισχύει και στις εμπορικές. Ό,τι ισχύει για όλους ισχύει και για μία μικρή και μικρομεσαία επιχείρηση» αναφέρει η κ. Τσικιντίκου και συμπληρώνει: «Στην εμπορική επιχείρηση το χάσμα εσόδων κι εξόδων είναι ακόμα μεγαλύτερο. Διότι, οι λογαριασμοί της ΔΕΗ έρχονται μετά που κλείνει η σεζόν. Δηλαδή, ο εκκαθαριστικός για το τετράμηνο θα έρθει τέλη Νοέμβρη. Η τουριστική επιχείρηση έχει κλείσει τότε – κλείνει η στρόφιγγα του πελατολογίου. Θα πρέπει να πληρωθεί ο λογαριασμός αυτός για να μπορεί να ξανανανοίξει και ουσιαστικά να λειτουργήσει ένα μαγαζί από τον Μάρτιο ή από τον Απρίλιο».
Η πρόεδρος του Εμπορικού συλλόγου Ρεθύμνου συμφωνεί με την άποψη ότι ο επόμενος χειμώνας θα είναι δύσκολος, «όπως συμβαίνει κάθε χρόνο» θα πει. «Εφόσον επιβιώσαμε με click away, click inside και καταστήματα κλειστά τους δύο προηγούμενους χειμώνες, είναι απαράδεκτο να μην επιβιώσουμε και τώρα. Και το λέω δημόσια: Επιβιώσαμε σε μία εποχή που δεν είχαμε πελάτες, επιβιώσαμε σε μία εποχή που μας υποχρέωσαν να κλείσουμε χωρίς καμία ουσιαστική βοήθεια.
Άρα, αυτόν τον χειμώνα θα είμαστε ανοικτά και θα είμαστε εν ζωή. Έστω και με δυσκολία, θα πάρουμε αναπνοή».
«Αγκάθι» η ενέργεια
Οι λογαριασμοί ρεύματος και το γενικότερο κόστος ενέργειας εξακολουθούν και προκαλούν… ηλεκτροσόκ στους επιχειρηματίες. «Κάνεις διακανονισμό για ένα μεγάλο πακέτο, που είχες τον χειμώνα κλειστά ή ανοικτά ή υπολειτουργούσες και ξαφνικά σου έρχεται μετά από ένα δίμηνο ένας άλλος υπέρογκος λογαριασμός που δεν μπορεί να διακανονιστεί!» μας λέει η κ. Τσικιντίκου. «Αυτό είναι ένα πρόβλημα που το έχουμε επισημάνει στα κυβερνητικά κλιμάκια. Με κάποιο τρόπο, αυτό το πράγμα πρέπει να λυθεί. Δεν μπορεί μία επιχείρηση να συσσωρεύει χρέη, γιατί έτσι το έχει αποφασίσει ο πληθωρισμός! Το κάθε μαγαζί που παραμένει ανοικτό είναι η ασφάλεια, είναι το φως του κάθε δήμου, της κάθε πόλης, του κάθε κράτους!».
Η πρόεδρος του Εμπορικού συλλόγου και οι συνάδελφοί της περιμένουν απαντήσεις αναφορικά με το «αγκάθι» του ενεργειακού.
«Οι απαντήσεις πάντα αργούν να έρθουν, δυστυχώς. Δεν είναι τόσο ευέλικτο το σύστημα και δεν έχουμε μία άμεση λύση, το πώς μία μικρομεσαία επιχείρηση θα υπερπηδήσει το χρέος της και θα συνεχίσει να λειτουργεί: Με σωστό και εφικτό διακανονισμό. Δεν μπορεί ένας πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας να σου κάνει με παρακάλια το μάξιμουμ έξι μήνες διακανονισμό και να σου έρχεται καπάκι ένας υπέρογκος λογαριασμός. Λογικό είναι ότι κάποια στιγμή και ο επιχειρηματίας να δυσκολευτεί πάρα πολύ στο τι θα πρωτοπληρώσει» επισημαίνει η κ. Τσικιντίκου και συμπληρώνει: «Και δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος επιχειρηματίας που θέλει να χρωστάει. Είναι πολύ βασικό αυτό. Οι έμποροι προσπαθούμε να είμαστε απόλυτα τίμιοι με τα έξοδα και τις υποχρεώσεις μας απέναντι στο κράτος. Φτάνει και το κράτος να ιεραρχεί σωστά τα πράγματα: Τι πληρώνω και πόσο μπορώ να πληρώσω σήμερα. Δεν είναι μόνο η ΔΕΗ. Η ζωή μας έχει κι άλλες υποχρεώσεις σε ΔΕΚΟ και όχι μόνο».
Η κ. Τσικιντίκου, κλείνοντας, θα παρομοιάσει τα έξοδα με τα … κεφάλια της «Λερναίας Ύδρας»: «Μέχρι να κόψεις το ένα ξεφυτρώνουν άλλα δύο!». Με τη διαφορά ότι η συζήτησή μας δεν κινείται στη σφαίρα της μυθολογίας, αλλά της πολύ δύσκολης και απρόβλεπτης πραγματικότητας!
Φόβος για λουκέτα
«Υπάρχει κίνηση και λόγω των τουριστών, αλλά όχι αυτό που θα περιμέναμε» παρατηρεί ο Γιώργος Πολιουδάκης, μέλος της Παγκρήτιας Ομοσπονδίας Εμπορικών συλλόγων και μέλος του Δ.Σ του Εμπορικού συλλόγου Ρεθύμνου.
«Το μόνο θετικό είναι ότι έχει πολύ κόσμο, κι έστω και λίγα λεφτά να αφήσει ο καθένας κάτι θα μείνει για το τέλος της σεζόν. Να σκεφτούμε κιόλας ότι πριν δύο χρόνια είχαμε τον κορονοϊό και τα μαγαζιά δεν δούλεψαν σχεδόν… καθόλου: Άλλα ήταν κλειστά κι άλλα υπολειτουργούσαν!» τονίζει.
«Σίγουρα υπάρχει μία ανάσα» διαπιστώνει ο ίδιος «εν όψει του χειμώνα, εν όψει των φορολογικών υποχρεώσεων, εν όψει – από το τέλος του μήνα – της επιστροφής των επιστρεπτέων προκαταβολών (όσοι συνάδελφοι είχαν πάρει)» Πάντως, όπως θα σημειώσει «προμηνύεται ένας δύσκολος χειμώνας: Υπάρχει το ενεργειακό πρόβλημα, υπάρχει ο πληθωρισμός που επιβαρύνει τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Εξανεμίζει το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών και προκαλεί μεγάλες ζημιές. Οι επιχειρήσεις βρίσκονται συνεχώς μπροστά σε νέες ανατιμήσεις στα προϊόντα. Το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρό. Αν δεν μειωθεί ο πληθωρισμός, θα υπάρχουν αρνητικές συνέπειες και στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά. Όλα αυτά συντελούν στο ότι τα μαγαζιά για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν το χειμώνα θα πρέπει να έχουν όσο το δυνατόν περισσότερα έσοδα».
Ο κ. Πολιουδάκης διαβλέπει ότι ο εμπορικός κόσμος δεν θα μπορέσει να καλύψει πλήρως τις οικονομικές του υποχρεώσεις. Κι αν μαζευτούν πολλά χρέη, τα λουκέτα θα έρθουν αναπόδραστα. «Αυτό θα είναι πολύ κακό για την τοπική κοινωνία και οικονομία» σχολιάζει.
«Θέλω να πιστεύω ότι δεν θα φτάσουμε σε αυτό το σημείο» ελπίζει ο ίδιος, «αλλά αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό ενδεχόμενο αν οι επιχειρήσεις δεν έχουν τα κατάλληλα έσοδα για τον χειμώνα».