Σωκράτης: Καλημέρα, Χαιρέα. Είχα αρκετές ημέρες να σε συναντήσω.
Χαιρέας: Έχεις δίκιο, γιε του Σωφρονίσκου! Είχα πεταχτεί να κλαδέψω τα αμπέλια που έχω στον δήμο της Κρωπίας…
Σωκράτης: Φυσικά, έπρεπε να το είχα σκεφτεί, τέτοια εποχή κάθε χρόνο πας εκεί για αυτή τη δουλειά εκεί…
Χαιρέας: Χμ! Με παρακολουθείς, Σωκράτη;
Σωκράτης: Όχι μονάχα εσένα, ω αγαθέ, αλλά όλους τους ανθρώπους και τον χρόνο μαζί!
Χαιρέας: Σοβαρά μιλάς; Τι, μα τον Δία, εννοείς;
Σωκράτης: Μη βάζεις το κακό με το νου σου, φίλε μου! Παρατηρώ τον χρόνο που περνά και τι κάνουν οι άνθρωποι στη διάρκειά του.
Χαιρέας: Α! Θες να μου εξηγήσεις, για να πω ότι κατάλαβα περισσότερο αυτό που μόλις είπες;
Σωκράτης: Ευχαρίστως, Χαιρέα μου. Λοιπόν ο Χρόνος, κατά τη γνώμη μου, είναι απόλυτος και αντικειμενικός και την ίδια στιγμή σχετικός και υποκειμενικός…
Χαιρέας: Δηλαδή; Πώς γίνεται αυτό;
Σωκράτης: Απόλυτος, δηλαδή όλοι ξέρουμε πως χωρίζεται σε εποχές, μήνες, ημέρες και ώρες, γιατί έτσι μας διευκολύνει η μέτρησή του, έτσι δεν είναι, μα τον Κέρβερο;
Χαιρέας: Σωστά.
Σωκράτης: Αντικειμενικός, διότι, για όλους μας και δεν υπάρχει κανείς ή καμιά να διαφωνεί σε αυτό, τώρα που συνομιλούμε οι δύο μας έχουμε συγκεκριμένη εποχή, μέρα και ώρα ενός συγκεκριμένου μήνα. Και αυτά, όπως σου είπα, τα συμφωνούμε και τα δεχόμαστε όλοι.
Χαιρέας: Ναι, έχεις δίκιο.
Σωκράτης: Σκέψου, όμως, Χαιρέα, ότι για σένα αυτός ο ίδιος ακριβώς μήνας είναι αφιερωμένος στις γεωργικές εργασίες και για τον Αριστοφάνη μας τον καλό στις τελικές προετοιμασίες για τις επικείμενες παραστάσεις των κωμωδιών του στα «Λήναια». Άρα ο Χρόνος γίνεται υποκειμενικός.
Χαιρέας: Συμφωνώ, φίλε.
Σωκράτης: Το σπίτι σου, πες μου, πόση απόσταση είναι από εδώ;
Χαιρέας: Τι σχέση έχει πάλι αυτό με ό,τι λέμε; Τέλος πάντων, γύρω στα 10 στάδια.
Σωκράτης: Λοιπόν, αυτήν την απόσταση εσύ που είσαι πιο νέος από μένα χρειάζεσαι, Χαιρέα μου, πιο λίγο χρόνο έναντι εμού για να τη διανύσεις. Άρα ο Χρόνος είναι σχετικός. Στον ίσο, θέλω να πω, χρόνο εγώ, λόγω ηλικίας και επειδή συχνά σταματώ και συζητώ με τους συμπολίτες μας διάφορα, διανύω, μα τη χήνα, λιγότερη απόσταση από σένα, που όντας πιο νέος και χωρίς άλλες δουλειές πας πιο γρήγορα στο σπίτι σου.
Χαιρέας: Ναι, Σωκράτη, το έχω προσέξει πολλές φορές ως τώρα αυτό που λες. Το ότι για την ίδια δουλειά απαιτείται από διαφορετικό άνθρωπο διαφορετικός χρόνος. Στον αμπελώνα μου, ας πούμε, εγώ, προ ημερών, που ήξερα τη δουλειά τελείωνα γρηγορότερα από τους άμαθους στην αμπελουργία εργάτες που βρήκα φέτος.
Σωκράτης: Κοντά σε αυτά, δες και ότι κάθε στιγμή του Χρόνου είναι μοναδική και διαφορετική απ’ τις άλλες. Μολονότι κάθε Χρόνο τις ίδιες μέρες γιορτάζουμε τα Λήναια ή τα Παναθήναια ή τα Διονύσια, εντούτοις η δικιά μας συμμετοχή στις γιορτές αυτές εξαρτάται από την ψυχοσωματική υγεία μας εκείνες ακριβώς τις ημέρες, η οποία συνήθως επηρεάζεται από τον καιρό των εν λόγω ημερών ή άλλα προσωπικά ή κοινωνικά γεγονότα. Μολονότι όλες οι μέρες είναι σαν τους κρίκους της ίδιας αλυσίδας, μια μέρα μπορεί να επηρεάσει τις μετέπειτα ή να επηρεάζεται από τις πριν, μπορεί, όμως, και όχι, συνήθως δε αφήνει, το γνωρίζουμε όλοι αυτό καλά, διαφορετικά ίχνη στη ζωή ενός ανθρώπου από των άλλων.
Χαιρέας: Νομίζω, μα τον Ποσειδώνα, ότι καταλαβαίνω τι είπες. Και σχετικά με τον καιρό, που ανέφερες προηγουμένως, τι έχουμε να πούμε;
Σωκράτης: Καταρχάς, ομολογούμε ότι ο καιρός είναι ο ίδιος για όλους, με άλλα λόγια μια ηλιόλουστη μέρα είναι γεμάτη ήλιο και κανείς δεν αμφιβάλλει γι’ αυτό. Εντούτοις άλλοι, οι έμποροι ας πούμε, θεωρούν ότι είναι ιδανικός καιρός να βγουν οι άνθρωποι στην Αγορά και να μεταβούν στα καταστήματά τους να ψωνίζουν και άλλοι, έχω τους γεωργούς στο νου μου, λυπούνται και πιστεύουν ότι ο καιρός αυτός είναι κακός, αφού αυτοί θα ήθελαν να έβρεχε, ώστε να ποτιστεί και να καρποφορήσει η γη τους. Έτσι επηρεάζονται, σε άλλον λιγότερο και άλλον πιο πολύ, από τον καιρό και η ανθρώπινη διάθεση και – όπως το ξέρεις και συ καλά – η σωματική υγεία μας…
Χαιρέας: Όσα είπες για τον καιρό συχνά και τα έχω δει και τα έχω ακούσει, Σωκράτη. Μεγάλη, για μιαν ακόμη φορά, όπως συμπεραίνω από τα λόγια σου, αποδείχνεται η διαφορά ανάμεσα στο είναι και στην προσωπική του καθενός γνώμη για αυτά που βλέπουν όλοι…
Σωκράτης: Τέλος, φίλε μου, υπάρχει άλλη μια διάκριση του χρόνου από τους ανθρώπους, η οποία είναι ανεξάρτητη από τις προαναφερθείσες μονάδες μέτρησής του.
Χαιρέας: Νομίζω, μα τον Δία, ότι ξέρω τι εννοείς. Ότι ο κάθε άνθρωπος αφιερώνει διαφορετικό χρόνο για τη δουλειά του και για την ξεκούρασή του από τους άλλους, αυτό δε σκέφτεσαι;
Σωκράτης: Ναι, ακριβώς, ω αγαθέ! Άλλος είναι ο δικός σου ελεύθερος και ο δημιουργικός χρόνος για σένα και άλλος για μένα, τόσο σε διάρκεια όσο και σε στιγμή.
Χαιρέας: Με αυτά και με εκείνα, Σωκράτη, έφτασε η στιγμή να σε αφήσω, τα λέμε…
Σωκράτης: Ώρα καλή, φίλε μου, σε ευχαριστώ…
