Του ΣΤΕΛΙΟΥ ΧΙΩΤΑΚΗ*
Την Πέμπτη βράδυ, πρώτη Αυγούστου, ο Χάρης Δούκας παρουσίασε, στο Ρέθυμνο, τις πολιτικές θέσεις του όσον αφορά την υποψηφιότητά του ως προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Όπως και οι συνυποψήφιοί του, υποστήριξε πως το μεγάλωμα της πίτας του εθνικού προϊόντος και του πλούτου που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, ωφέλησε μόνο ορισμένους, αλλά αδίκησε τους πολλούς στην ελληνική κοινωνία. Τη θέση του αυτή την τεκμηρίωσε με συγκεκριμένα γεγονότα και επιχειρήματα και όχι με τα συνηθισμένα συνθήματα που ακούμε. Αναφέρθηκε στα Καρτέλ, δηλαδή στην εντελώς απρόσκοπτη σύμπραξη μεγαλοεπιχειρηματιών και εταιριών για την εξάλειψη του ανταγωνισμού μεταξύ τους στις τιμές και την ποιότητα των προϊόντων που παράγουν, ή εμπορευματοποιούν, σε βάρος των καταναλωτών. Καθένας μας διαπιστώνει, και υφίσταται, τη σύμπραξη αυτή στους παραγωγούς ή τους εμπόρους (σουπερμάρκετ) προϊόντων και ιδιαίτερα στην εμπορευματοποίηση του ρεύματος από εταιρίες, οι οποίες εκμεταλλεύονται και την άνοδο του κόστους του από τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Γάζα. Η ανεξέλεγκτη τιμή του ρεύματος τορπιλίζει και τις προσπάθειες για άνοδο της ελληνικής βιομηχανίας και οικονομίας. Βλέπουμε πως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν υπάρχει η ασυδοσία αυτή. Διαβάζω στον Οικονομικό Ταχυδρόμο (2 Αυγούστου) πως ο έλληνας υπουργός ανάπτυξης ζητά από τα σουπερμάρκετ και τις πολυεθνικές να μειώσουν τις τιμές και τα κέρδη τους, ιδιαίτερα το φθινόπωρο που ανοίγουν τα Σχολεία. Για να αναφέρω ακόμη ένα παράδειγμα, η χρυσή βίζα μέσω αγοράς σπιτιών ή ακινήτων και οι τρέχουσες βραχυχρόνιες ενοικιάσεις σπιτιών έχουν ανεβάσει στα ύψη τα έσοδα των ιδιοκτητών, αλλά έχουν κάνει απρόσιτη την ενοικίασή τους από ντόπιους και ιδιαίτερα από νέους ανθρώπους.
Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη υποκύπτει στις πιέσεις ισχυρών επειδή -εκτός άλλων- δεν έχει αντιπολίτευση που μπορεί να την απειλεί. Είναι κοινός τόπος στις πολιτικές επιστήμες πως κάθε κυβέρνηση δέχεται άπειρες πιέσεις για ρουσφέτια «ημετέρων» και ηθικά – δημοκρατικά μη επιτρεπτές παρεμβάσεις. Για τους λόγους αυτούς γίνεται η διάκριση μεταξύ εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής εξουσίας. Σε μια σύγχρονη ισοπολιτεία, οι τρεις αυτές εξουσίες πρέπει να είναι ανεξάρτητες και να αλληλοελέγχονται μεταξύ τους. Όταν δεν υπάρχει αυτός ο αλληλοέλεγχος και δεν έχουμε θεσμικά αντίβαρα προς την κυβερνητική εξουσία, τότε οι αρχές της ισοπολιτείας πάσχουν ή καταργούνται. Η δημοκρατία δεν είναι θέμα αγαθών προθέσεων και προαιρέσεων, αλλά θεσμικά οριοθετημένων μεθόδων ελέγχου της εξουσίας.
Σήμερα, στην κατάσταση που βρισκόμαστε, φαίνεται ότι μόνο ο Χάρης Δούκας μπορεί, από ό,τι βλέπω, να αποτελέσει σοβαρό αντίβαρο για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, ακόμη κι αν δεν καταφέρει να γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός. Για τους λόγους αυτούς ασκείται συνεχής και σκληρή πολεμική στο πρόσωπό του από την κυβέρνηση και -για διαφορετικούς λόγους- ο Χάρης Δούκας δεν αποτελεί τον ιδανικό πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ που θα ήθελε ο Στέφανος Κασσελάκης.
* Στέλιος Χιωτάκης, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης
