Ο καρκίνος του πνεύμονα, του μαστού, του παχέος εντέρου και του προστάτη, οι πιο συνήθεις μορφές της νόσου σύμφωνα με τον κ. Ανδρουλάκη – «Τα όπλα της επιστήμης συνεχώς ενισχύονται»
Αυξανόμενο εκτιμάται ότι είναι το ποσοστό των περιστατικών καρκίνου στη χώρα, και συγκεκριμένα στην Κρήτη, σύμφωνα με τους ειδικούς, παρά την απουσία επίσημης καταγραφής των περιστατικών και των δεδομένων, γεγονός που δυσκολεύει στην αποτύπωση της πραγματικής εικόνας και στη χάραξη στοχευμένης πολιτικής υγείας.
Ειδικότερα στην Κρήτη, οι ογκολόγοι παρατηρούν αύξηση στα περιστατικά, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν επίσημα στοιχεία που να επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις, με τις μορφές καρκίνου όπως του πνεύμονα, του μαστού και του παχέος εντέρου να εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα, ενώ η πρόσβαση των ογκολογικών ασθενών σε σύγχρονες θεραπείες στο νησί να είναι εφάμιλλη των ευρωπαϊκών προτύπων.
Ταυτόχρονα, η σημασία της πρόληψης και των τακτικών ελέγχων για την έγκαιρη διάγνωση είναι εξαιρετικά σημαντική τονίζουν οι ειδικοί.
Ο διευθυντής τη Ογκολογικής Κλινικής στο Βενιζέλειο Νοσοκομείο Ηρακλείου, Νίκος Ανδρουλάκης, περιέγραψε την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα, αλλά και στην Κρήτη, όσον αφορά στην καταγραφή των περιστατικών καρκίνου, μιλώντας στο ραδιόφωνο ΣΚΑΙ Κρήτης 91,2 στην Αντιγόνη Ανδρεάκη.
Ένα πολύτιμο εργαλείο για το νησί αποτελεί η προσπάθεια του καθηγητή Ιατρικής, Χρήστου Λιονή, με το αρχείο καταγραφής νεοπλασιών, που όμως δεν μπόρεσε να υποστηριχθεί. Όπως τονίζει ο κ. Ανδρουλάκης:
«Δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία όμως εκτιμούμε την αύξηση των περιστατικών κατά προσέγγιση. Είναι περισσότερο η αίσθηση, ειδικά σε εμάς τους λίγο μεγαλύτερους που έχουμε αρκετά χρόνια στον χώρο της ογκολογίας. Είναι η αίσθηση του τι αντιμετωπίζαμε και τι αντιμετωπίζουμε τώρα. Δυστυχώς η προσπάθεια του αρχείου καταγραφής νεοπλασιών στην Κρήτη που είχε ξεκινήσει ο κ. Λιονής, από όσο ξέρω έχει «παγώσει» προς το παρόν. Το μητρώο νεοπλασιών πρόσφατα άκουσα ότι, από το υπουργείο Υγείας θα δοθεί πάλι προτεραιότητα σε αυτόν τον τομέα για να ξεκινήσει πάλι του χρόνου. Ελπίζω αυτήν τη φορά να μπορέσει να υλοποιηθεί και να έχουμε επιτέλους πραγματικά στοιχεία και όχι μόνο αισθήσεις και εκτιμήσεις. Το ερώτημα είναι πως μπορεί κάποιος να χαράξει πολιτική για τον καρκίνο στην Ελλάδα όταν δεν έχει αυτά τα στοιχεία στα χέρια του. Μόνο με έναν τρόπο καταγραφής μπορεί να χαραχτεί πολιτική και ίσως γι’ αυτό μέχρι τώρα έχουμε μόνο αποσπασματικές κινήσεις χωρίς ολοκληρωμένη πολιτική».
Όπως επεσήμανε ο κ. Ανδρουλάκης για τις πιο συχνές μορφές καρκίνου: «Οι πιο συχνές μορφές καρκίνου, όπως τις περιγράφουμε τα τελευταία χρόνια, είναι του πνεύμονα σε άντρες και γυναίκες, ο καρκίνος μαστού στις γυναίκες, ο καρκίνος του παχέος εντέρου και στα δύο φύλα, ο καρκίνος του προστάτη στους άντρες. Αυτές θα έλεγα ότι είναι οι μορφές του καρκίνου που θα έλεγα ότι ερχόμαστε πιο συχνά αντιμέτωποι στην Κρήτη, που νομίζω ότι είναι μια μικρογραφία όλης της Ελλάδας και της Ευρώπης. Είναι μια μικρογραφία του δυτικού κόσμου συνολικά».
«Έχουμε καινούργια όπλα στα χέρια μας για την αντιμετώπιση του καρκίνου»
Σημαντική πρόοδο έχει σημειώσει η αντιμετώπιση του καρκίνου σύμφωνα με τον κ. Ανδρουλάκη, με την επιστήμη να παρέχει συνεχώς νέα εργαλεία και σύγχρονες θεραπείες, ενώ τόνισε ότι λόγω της πολυπλοκότητας της νόσους με πολλές διαφορετικές μορφές, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μονόπλευρα.
Όπως ο ίδιος τόνισε περισσότερα «όπλα» προστίθενται στην ιατρική φαρέτρα όσον αφορά στην αντιμετώπιση της νόσου, ενώ ταυτόχρονα βιώνουν τις αλλαγές που φέρνουν οι νεότερες θεραπείες:
«Η επιστήμη προχωράει. Όμως καμιά φορά όταν μιλάω με τους ασθενείς μου ή με τους συγγενείς τους με ρωτάνε «μα ακόμη να βρεθεί το φάρμακο για τον καρκίνο;». Δεν θα είναι ένα το φάρμακο, γιατί ο καρκίνος είναι μια πολύπλοκη νόσος και κάθε φορά που έχουμε βήματα, έχουμε καινούργια όπλα στα χέρια μας. Σήμερα η αντιμετώπιση δεν έχει καμία σχέση με αυτήν προ δεκαετίας, πόσο μάλλον με αυτήν προ εικοσαετίας. Όμως όλα αυτά είναι σταδιακά βήματα, πάντως είμαστε σε πολύ καλύτερη μοίρα. Τα όπλα της επιστήμης συνεχώς ενισχύονται και αυτό το βιώνουν και οι ασθενείς που ξεκίνησαν με πολύ χειρότερες προοπτικές και καταφέρνουν να το βλέπουν στην πορεία ότι υπάρχουν νεότερα όπλα από αυτά που είχαμε όταν ξεκινούσαμε να τους αντιμετωπίζουμε. Αυτό συνεχώς θα διευρύνεται».
«Οι ογκολογικοί ασθενείς στην Κρήτη έχουν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες με μεγαλύτερη ταχύτητα απ’ ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες»
Παρότι συχνά υπάρχει ανησυχία για το εάν η θεραπεία στην Ελλάδα είναι «ισάξια» με εκείνη σε χώρες όπως η Αγγλία ή η Γερμανία, η πραγματικότητα αποδεικνύει το αντίθετο, σύμφωνα με τον κ. Ανδρουλάκη.
Οι ογκολογικοί ασθενείς στην Κρήτη μπορούν να επωφεληθούν από τις νεότερες θεραπείες για τον καρκίνο με μεγαλύτερη ταχύτητα απ’ ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Παρά τα σοβαρά ζητήματα που αντιμετωπίζει το εθνικό δημόσιο σύστημα υγείας, η πρόσβαση σε σύγχρονες θεραπείες ποτέ δεν έπαψε να υπάρχει.
«Υπάρχει αυτή η αγωνία από την πλευρά των Ελλήνων ασθενών. Αλλά οι ασθενείς που μένουν μόνιμα στην Κρήτη αισθάνονται πολύ «τυχεροί» που αντιμετωπίζουν τον καρκίνο στην Ελλάδα και όχι στο Ηνωμένο Βασίλειο, γιατί η πρόσβαση που έχουν σε νεότερες θεραπείες στην Ελλάδα είναι πολύ καλύτερη από την πρόσβαση που θα είχαν εάν δεν ήταν στον τόπο τους. Μπορεί να πάσχουμε σε συστήματα οργάνωσης, αλλά δεν πρέπει να υποτιμούμαι ότι ακόμη και στα πιο δύσκολα μνημονιακά χρόνια η πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες και σε όλες τις νεότερες εξελίξεις στη θεραπευτική του καρκίνου, ποτέ δεν έλειψε στην Ελλάδα», τόνισε ο κ. Ανδρουλάκης.
Οι πρόσφατες βελτιώσεις στις υποδομές του Βενιζέλειου νοσοκομείου είναι ένα ακόμη βήμα προς την καλύτερη φροντίδα ασθενών, εάν και υπάρχει ακόμη περιθώριο βελτίωσης, ειδικά όσον αφορά στη μονάδα χημειοθεραπείας.
«Από πλευράς κλινικής είμαστε πάρα πολύ τυχεροί γιατί μεταφερθήκαμε στην καινούργια πτέρυγα του Βενιζελείου και σαφώς οι συνθήκες κτιριακής υποδομής για τους ασθενείς είναι πολύ καλύτερες σε σχέση με αυτές που είχαμε, όμως η μονάδα χημειοθεραπείας έχει μείνει στο παλιό κτίριο και εκεί οι συνθήκες σίγουρα δεν είναι οι καλύτερες. Όμως αναγνωρίζω ότι βήματα γίνονται. Δεν είμαστε εκεί που ήμασταν πριν πέντε ή δέκα χρόνια».
«Το ποσοστό πρόληψης απέχει από το επιθυμητό»
Κάτω από το επιθυμητό παραμένει το επίπεδο πρόληψης και το ποσοστό συμμόρφωσης στις προληπτικές εξετάσεις. Παράλληλα, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, η τακτική άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος, όπως τονίζει ο κ. Ανδρουλάκη έχουν θεμελιώδη ρόλο για την υγεία, ενώ οι πολίτες οφείλουν να εντάξουν τη φροντίδα της υγείας τους στις προτεραιότητές τους.
«Σταδιακά τα ποσοστά συμμόρφωσης και κινητοποίησης στον προληπτικό έλεγχο αυξάνονται. Απέχουμε όμως ακόμη πολύ από το επιθυμητό, για όλες τις μορφές. Παρόλο που κάποιες εξετάσεις είναι σχετικά εύκολες και ελάχιστα επεμβατικές, όπως η μαστογραφία σε σχέση με την κολονοσκόπηση στην περίπτωση του παχέος εντέρου, το ποσοστό συμμόρφωσης απέχει από το επιθυμητό. Ακόμη ανακαλύπτουμε καρκίνους και σε νέες γυναίκες που δεν έχουν κάνει ποτέ τους μαστογραφία με τον λόγο ότι έχουν άλλες προτεραιότητες, ότι δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό άρα δεν κινδυνεύουν, όλα αυτά μαζί».
Ενώ συμπλήρωσε ο κ. Ανδρουλάκης: «Το πρώτο που θα πρέπει να θυμούνται οι πολίτες είναι να υιοθετούν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, νομίζω από εκεί ξεκινάμε. Διακοπή καπνίσματος, επιστροφή στη μεσογειακή διατροφή, άσκηση, μετά πάμε στις εξετάσεις, να μην αμελούμε τους προληπτικούς ελέγχους. Από εκεί και πέρα εφόσον έχουμε κάποια συμπτώματα καλό θα είναι να μην τα αμελήσουμε και να μην περιμένουμε να διογκωθούν πριν φτάσουμε στον γιατρό».
Τα συνολικά ζητήματα του Βενιζέλειου προκαλούν δυσλειτουργία στην Ογκολογική Κλινική
Σοβαρά ζητήματα αντιμετωπίζει το Βενιζέλειο νοσοκομείο, όπως συνολικά οι δομές δημόσιας υγείας στη χώρα, κάτι το οποίο επιφέρει δυσλειτουργίες και στην Ογκολογική Κλινική και στην εξυπηρέτηση των ασθενών.
Την υφιστάμενη κατάσταση περιέγραψε ο κ. Ανδρουλάκη τονίζοντας ότι: «Αυτήν τη στιγμή δεν αντιμετωπίζουμε μεγάλα προβλήματα με αναμονές και με πρόσβαση στις υπηρεσίες. Περισσότερο αυτό που με προβληματίζει είναι τα συνολικά προβλήματα του νοσοκομείου, γιατί η ογκολογία δεν είναι μιας ειδικότητας η θεραπεία. Απαιτεί συνεργασίες και συνδυασμούς. Είναι γνωστά τα θέματα του Βενιζελείου με τα χειρουργεία, με την έλλειψη αναισθησιολόγων, με τα προβλήματα στην απεικόνιση, στον αξονικό τομογράφο με την έλλειψη ακτινολόγων. Οπότε αυτά δημιουργούν αρκετές δυσλειτουργίες. Παρόλα αυτά νομίζω ότι καταφέρνουμε με τη βοήθεια των συναδέλφων που όσο λίγοι κι εάν έχουν μείνει δίνουν μια προτεραιότητα στους ογκολογικούς ασθενείς και νομίζω ότι σε γενικές γραμμές καταφέρνουμε να ανταποκρινόμαστε».
Στις περισσότερες περιπτώσεις ίσως ο ογκολογικός ασθενής χρειαστεί να απευθυνθεί σε ιδιωτικά κέντρα προκειμένου να εξυπηρετηθεί άμεσα και να μην διογκωθεί η νόσος: «Σαφώς χρειάζεται να απευθυνθεί κάποιος ασθενής σε εξωτερικά κέντρα, είναι μια ανάγκη που δεν μπορεί να καλυφτεί εξ ολοκλήρου από τις δομές του νοσοκομείου. Για έναν νεοδιαγνωσθέντα για τις πολλές εξετάσεις που θα χρειαστοει ίσως να χρησιμοποιήσει κάποια ιδιωτικά κέντρα, καθώς ο χρόνος παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στη νόσο. Ένας ασθενής που ίσως προσπαθεί να συνέλθει από το σοκ της ανακοίνωσης των δυσάρεστων νέων και ταυτόχρονα πρέπει να ακολουθήσει έναν αγώνα δρόμου, τι και πως θα μπορέσει να κάνει ό,τι είναι απαραίτητο προκειμένου να μπορούν μετά να αξιολογηθούν τα ευρήματα και να χαραχτεί η θεραπευτική στρατηγικής. Σε γενικές γραμμές στην Κρήτη δεν είμαστε σε άσχημα κατάσταση ως προς αυτό, όμως σίγουρα θα μπορούσαν να είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα».
Ενώ συμπλήρωσε: «Εκτός από κάποια πολύ εξειδικευμένα θέματα, σε γενικές γραμμές το να είσαι ογκολογικός ασθενής στην Κρήτη είναι πολύ καλύτερο από το να είσαι ογκολογικός ασθενής σε πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας».
Επιμέλεια: Μαγδαληνή Κουντουνιώτη