Μετά τις εκτιμήσεις και τα συμπεράσματα που παραθέσαμε για τις εκλογές της 21ης Μαΐου, θεωρούμε υποχρέωση μας να αναφερθούμε συνοπτικά και πάντα εν θερμώ, αφού πέρασε μόνο μια ημέρα από τη διεξαγωγή τους και ούτε κυβέρνηση δεν έχουμε ακόμη, στις εκλογές της 25ης Ιουνίου.
Γενικές διαπιστώσεις: Από τις εκλογές βγήκε ένας καθαρός νικητής, η Νέα Δημοκρατία, ένας καθαρός ηττημένος, ο Σύριζα και ένας που θα κριθεί στο μέλλον αν νίκησε ή έχασε, το ΠΑΣΟΚ. Καταλύτης για το σκηνικό που διαμορφώνεται στο πολιτικό σύστημα και τη βουλή σήμερα και το οποίο προσπαθούμε να σκιαγραφήσουμε παρακάτω, είναι η επιλογή για το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής που έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2019. Διότι, αν οι εκλογές γινότανε με το σύστημα που τον εξέλεξε δύο φορές το 2015 και είχε το ποσοστό του 20,07 του Μαΐου του 2023, θα είχε εκλέξει 80 περίπου βουλευτές, έναντι των 160 της Ν.Δ και θα είχαμε μια πεντακομματική βουλή και όχι το πολύχρωμο κατακερματισμένο συνονθύλευμα που διαμορφώνεται με τις χθεσινές εκλογές και μόνο προβλήματα θα δημιουργήσει. Πέρα από τα παραπάνω εν πολλοίς αναμενόμενα, βγαίνουν και μερικά λιγότερο προφανή συμπεράσματα που αξίζουν της προσοχής μας.
Το πρώτο, είναι πως το εκλογικό σώμα στις εκλογές του Μαΐου, ψήφισε κατά 51% κόμματα που ιδεολογικά βρίσκονται δεξιότερα του κέντρου, ενώ το ποσοστό αυτό ένα μήνα αργότερα ξεπέρασε το 55%.
Το δεύτερο είναι πως ένα σημαντικό ποσοστό από τις απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ, που το 2019 είχε πάρει ποσοστό 31,53% και το 2023 μόνο 17,84% κατευθύνθηκε, όχι στα ιδεολογικά συγγενή ΠΑΣΟΚ και Πλεύση Ελευθερίας, αλλά και σε τρία σκληροπυρηνικά δεξιά κόμματα (Σπαρτιάτες, Ελληνική Λύση και Νίκη).
Το τρίτο και ανησυχητικότερο είναι πως ένα 12% του εκλογικού σώματος μοιράζεται στα τρία αυτά κόμματα, που ιδεολογικά βρίσκονται όλα δεξιότερα της Νέας Δημοκρατίας.
Στα περισσότερο προφανή, όπως τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ στη μορφή που τον ξέραμε τουλάχιστον, την οκτακοματική βουλή και τον τελικό καταποντισμό του Μέρα 25 δεν θα επεκταθούμε εδώ, αλλά σημειώνουμε πως μια νέα μεταπολίτευση γεννιέται και πως τελικά, κοινοβουλευτικά τουλάχιστον, δεν θα πλήξουμε τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Διαπιστώσεις για τις εκλογές στο Ρέθυμνο, ή η εκδίκηση του «γιδοβοσκού», ή «ου παντός πλείν ες Ρέθυμνον», για να προσαρμόσουμε στα τοπικά δεδομένα μια αρχαία ρήση: Το βαρύ πυροβολικό με τη μορφή της υποψηφιότητας Τσίπρα για την ανάκτηση της έδρας του ΣΥΡΙΖΑ στο Νομό, απέτυχε παταγωδώς. Η διαφορά των 215 ψήφων του Μαΐου, έγινε 3060 ψήφοι τον Ιούνιο. Αν το προτιμάτε σε ποσοστά, το 0,4% της διαφοράς, έγινε 7%. Όποια μέθοδο και αν ακολούθησε ο ΣΥΡΙΖΑ, από τους προσβλητικούς χαρακτηρισμούς για τον υποψήφιο του ΠΑΣΟΚ, μέχρι τις παρακλήσεις στο εκλογικό σώμα για τη σοβαρότητα του αντ’ αυτού κυρίου Ξανθού που θα καταλάμβανε την έδρα στον νομό αν τους ψηφίζαμε ως δεύτερο κόμμα, δεν έπεισαν. Και, δε μπορούμε παρά να συγχαρούμε το τοπικό ΠΑΣΟΚ και τους υποψηφίους του για τη δουλειά που «έριξαν» το μήνα που μας πέρασε και να ευχηθούμε στον κ. Χνάρη μια επιτυχημένη και παραγωγική θητεία στην Ελληνική βουλή τα επόμενα τέσσερα χρόνια, επ’ ωφελεία όλου του Ρεθύμνου. Και, αν βγαίνει κάποιο ηθικό δίδαγμα από τα παραπάνω είναι πως «Ο τολμών νικά». Μπράβο σε αυτούς που τόλμησαν λοιπόν, οι υπόλοιποι μένουν στους στίβους που επέλεξαν και στην ασφάλεια τους.
Διαπιστώσεις για το εκλογικό σύστημα: Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε, ούτε Ευρώπη. Εκεί, μπορεί να λειτουργεί η απλή αναλογική, εδώ φαίνεται πως ως λαός προτιμούμε την ενισχυμένη. Ελπίζουμε δε, με την προγραμματιζόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά και με τα μαθήματα και παθήματα των εκλογών του Μαΐου και του Ιούνιου, να οδηγηθούμε επί τέλους σε ένα σταθερό εκλογικό σύστημα που να ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία του Έλληνα και να μην αλλάζει αυτό κάθε τέσσερα χρόνια ανάλογα με τα κέφια και τις επιδιώξεις του εκάστοτε πλειοψηφούντος στη βουλή κόμματος.
Διαπιστώσεις για τα κόμματα
Νέα Δημοκρατία με αρχηγό Μητσοτάκη: Ο συνδυασμός που «σπάει κόκκαλα», ο κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού. Παραδοσιακά τους γνωρίζουμε σαν δεξιά παράταξη, αλλά ουδέν αληθέστερο από το «Δεν μπορούμε να αφήσουμε τη Ν.Δ να μονοπωλεί το χώρο του Κέντρου», που ακούσαμε σε ένα τραπέζι της νύχτας των εκλογών από την κυρία Νάντια Γιαννακοπούλου του ΠΑΣΟΚ. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, λόγω και της κατακερματισμένης αντιπολίτευσης η Ν.Δ θα παίζει μπάλα στο γήπεδο χωρίς αντίπαλο, με μόνο εχθρό τον εαυτό της. Παρά τις μακροσκελείς αγορεύσεις που δικαιούται να κάνει η κα Ζωή Κωνσταντοπούλου στη βουλή, παρά τα τρισάγια του κυρίου Νατσιού της Νίκης και παρά τα σκληρά τζαρτζαρίσματα των ακροδεξιών Σπαρτιατών. Στο ΣΥΡΙΖΑ δεν αναφερόμαστε, αφού για τον επόμενο χρόνο θα ασχολούνται με τα εσωκομματικά τους και μόνο, αλλά και επειδή έχουν αποδείξει πως δεν είναι καλοί στο αντιπολιτευτικό παιχνίδι. Μόνη ελπίδα για σωστή αντιπολίτευση και για έλεγχο της κυβέρνησης, είναι το ΠΑΣΟΚ και ο πρωτοεμφανιζόμενος στην Ελληνική βουλή αρχηγός του, κύριος Ανδρουλάκης. Ας τους ευχηθούμε καλή επιτυχία λοιπόν, η ελέγχουσα αντιπολίτευση είναι πυλώνας κάθε Δημοκρατίας. Όσο για την κυβέρνηση και το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, η ευχή είναι σεμνότητα, σοβαρότητα και αποφασιστικότητα. Ειδικά το τελευταίο είναι προαπαιτούμενο για τον εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Διοίκησης, της Παιδείας, της Υγείας και για τις υπόλοιπες μεγάλες τομές που χρειάζεται το Ελληνικό Κράτος για να γίνουμε «Ευρώπη».
Ο ΣΥΡΙΖΑ μένει με αρχηγό τον κ. Τσίπρα, τουλάχιστον μέχρι τις Ευρωεκλογές του 2024: Οι θεατές, έφυγαν πριν το τέλος του αγώνα και έτσι το 20,07%, έγινε 17,84%. Χάθηκαν δηλαδή σχεδόν 2,5 ποσοστιαίες μονάδες ή 256.000 ψηφοφόροι, σε ένα μήνα. Αυτό και αν είναι διαρροή. Η ήττα της 21ης Μαΐου, εκτιμήθηκε ότι οφείλετο στη λανθασμένη τακτική και τις επιθέσεις στον κο Μητσοτάκη, στην μη προβολή του προγράμματος του κόμματος και στην πολυφωνία και μερικές φορές κακοφωνία των υποψηφίων του, ας θυμηθούμε τους κυρίους Κατρούγκαλο και Ηλιόπουλο, για να μην αναφέρουμε την κα Φωτίου και τα λάθη που έκαναν πριν τις εκλογές του Μαΐου. Η κύρια εξήγηση που βρίσκουμε για την ήττα των εκλογών του Ιουνίου, ήρθε από το στόμα του αρχηγού του, που σε ανύποπτο χρόνο το 2016 ανέφερε εύστοχα πως «Ο Σύριζα είναι τέκνο της Ανάγκης και της Οργής». Αν αυτά υπήρχαν στην κοινωνία του 2016, από ότι φαίνεται σήμερα έχουν πεθάνει. Το ίδιο θα συμβεί και με το τέκνο τους, αν δεν μεταλλαχθεί σε ένα σοβαρό πολιτικό σχηματισμό, με ρεαλιστικό πρόγραμμα εξουσίας. «Τσίπρα, άλλαξε τα όλα», δηλαδή. Θα γίνει συνέδριο και θα εκτεθεί ως υποψήφιος αρχηγός ξανά όπως δήλωσε, στα 170.000 μέλη του κόμματος. Τα οποία καλείται να πείσει να πάνε όλοι να τον ψηφίσουν. Αλλιώς, αν πάνε λιγότεροι, παρόλο που θα εκλεγεί, θα υποστεί μια ακόμη προσωπική ήττα. Έτσι και αλλιώς πάντως, όσα δεν έκανε τα τέσσερα χρόνια που πέρασαν από τις Ευρωεκλογές του 2019, καλείται να τα κάνει σε ένα χρόνο, μέχρι τις Ευρωεκλογές του 2024. Αυτό το περιθώριο έθεσε ο ίδιος στον εαυτό του, στη χθεσινή παραδοχή της ήττας του. Θα τα καταφέρει; Αν μας ζητούσαν να στοιχηματίσουμε δεν θα το κάναμε. Διότι απαιτείται αλλαγή εκ βάθρων. Μη συνηθισμένη για αριστερά κόμματα και παρατάξεις. Κατά τα λοιπά, η κα Τσαπανίδου «ήρθε με φόρα», αλλά ούτε ως βουλευτής Επικρατείας ευδοκίμησε. Και η κα Ξενογιαννακοπούλου έξω έμεινε, μαζί με μια πλειάδα πρωτοκλασάτων στελεχών. Ίσως πάντως αυτό να βοηθήσει στην επανεκκίνηση. Παρόλο που ο κ. Παππάς και ο κ. Πολάκης, είναι μέσα στους εκλεγέντες. Εδώ θα είμαστε να το σχολιάσουμε, ένας χρόνος είναι μικρό σχετικά χρονικό διάστημα.
Το ΠΑΣΟΚ του κ. Ανδρουλάκη: Επέστρεψε ενισχυμένο και στη δεύτερη εκλογή, χωρίς πάντως να κάνει την υπέρβαση αφού έμεινε τρίτο, με σημαντική διαφορά από το δεύτερο. Σε ένα μήνα δεν γίνονται όλα. Τον αρχηγό του, τον κ. Ανδρουλάκη, τώρα ουσιαστικά θα τον γνωρίσουμε, αφού θα μιλά και θα παρεμβαίνει στην βουλή από την οποία πριν απουσίαζε. Από την αντιπολίτευση που θα κάνει και από τη συμπεριφορά των νέων στελεχών του που είναι προσωπικές επιλογές του, θα εξαρτηθεί αν καταφέρει να ανοικοδομήσει την κεντροαριστερή πολυκατοικία, χρησιμοποιώντας και υλικά από τον καταρρέοντα ΣΥΡΙΖΑ. Πάντως, ως αποτέλεσμα, δεν τα πήγε άσχημα. Σε δώδεκα περιφέρειες είναι δεύτερο κόμμα. Μένει να δούμε την αντιπολιτευτική του τακτική, τις θέσεις του στα μεγάλα θέματα της χώρας, της Δημόσιας Διοίκησης και στην αναθεώρηση του Συντάγματος και αν θα συνεχίσει εκλογικά την ανοδική του πορεία, στις Ευρωεκλογές του 2024. Και, ερώτημα για να απαντηθεί παραμένει το αν το εκλογικό σώμα μπορεί να αποδεχτεί μια κεντροαριστερά στην οποία δεν θα είναι βασικός συντελεστής και παίχτης ο ΣΥΡΙΖΑ. Ένα δεύτερο ισχυρό κόμμα χρειάζεται πάντως, στην Ελληνική κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Αυτό εκτιμούμε ότι θα αποδειχτεί περίτρανα από τη λειτουργία της επόμενης, οκτακομματικής κατακερματισμένης και πολύχρωμης βουλής. Μένει να δούμε αν το σχετικά μικρό σήμερα ΠΑΣΟΚ, θα ανταπεξέλθει στον απαιτητικό αυτό ρόλο.
Το ΚΚΕ, που απογείωσε ο κ. Κουτσούμπας: Τρίτο κόμμα στο Λεκανοπέδιο, το γιόρτασε το βράδι των εκλογών με συγκέντρωση, πορεία και βεγγαλικά στο Σύνταγμα, 7.69% τον Ιούνιο, έναντι του 7,23% του Μαΐου, και είκοσι βουλευτές στη βουλή. Βοήθησαν οι διαρροές του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και η «ειδική αντιπολίτευση» που κάνει και θέλγει μια συγκεκριμένη μερίδα των ψηφοφόρων, όχι κατ ανάγκη κομμουνιστών. Εκτιμούμε ότι θα εξακολουθήσει να είναι «ο μοναχικός λύκος» στη βουλή, τραβώντας τον δικό του δρόμο, έτσι όπως θεωρεί αυτό ότι προασπίζει τα θέλω των οπαδών και των ψηφοφόρων του.
Οι Σπαρτιάτες του κ. Βασίλη Στίγκα: Διάτων Αστήρ του τελευταίου μήνα, μπαίνει στη βουλή με 4,64%, ενώ δεν πήρε μέρος ως κόμμα στις εκλογές του Μαΐου και ίσως έτσι γλίτωσε από το «κόψιμο» του Αρείου Πάγου. Άρα, άλλο ένα τέκνο και απότοκο της ολέθριας για όλους επιλογής της απλής αναλογικής του 2019 από το ΣΥΡΙΖΑ. Εκλέγει 12 βουλευτές μεταξύ των οποίων και τον κ. Μιχάλη Γαυγιωτάκη στο Ηράκλειο Κρήτης, body builder, Mr. Κρήτη και υποψήφιο για Mr. Hellas τη δεκαετία του 1980. Αρχηγός του ο κ. Βασίλης Στίγκας, κατ επάγγελμα μηχανικός αεροσκαφών αλλά ασχολούμενος στη βιοτεχνία τροφίμων ως ελεύθερος επαγγελματίας, ο οποίος ευελπιστεί να φανεί χρήσιμος στο άμεσο μέλλον στον Πατριωτικό χώρο, όπως αναφέρει στο βιογραφικό του, ότι και αν σημαίνει αυτό. Το κόμμα στη βουλή έχει να διαλέξει ανάμεσα σε δυο δρόμους: Την ήσυχη, με χαμηλούς τόνους αντιπολίτευση, ή τις κραυγές και τις εξαλλοσύνες της Χρυσής Αυγής, μέσα και έξω από το κοινοβούλιο. Τα πρώτα δείγματα πάντως δεν είναι καλά, αφού ευχαρίστησαν ήδη τον κ. Κασιδιάρη, για τη βοήθεια του στη νίκη τους και δήλωσαν πως θα δημιουργήσουν ένα ειδικό δίκτυο δράσης υπέρ των αδυνάτων και ξέρουμε τι σημαίνουν αυτά, από τις ανάλογες δράσεις της Χρυσής Αυγής. Αν και «Σπαρτιάτες» πάντως, στη Λακωνία δεν παίρνουν έδρα.
Το κόμμα Νίκη του κ. Νασιού και η Ελληνική Λύση του κ. Βελόπουλου: Λίγο ο κορονοϊός του κ. πρωθυπουργού που απέτρεψε την επίσκεψη του στο Άγιο Όρος, λίγο τα χαρτάκια που κυκλοφορούσαν στις εκκλησίες ιερείς και λαϊκοί, λίγο τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, λίγο τα θαυματουργά φάρμακα «Βυζαντινον», «Βαδιστικόν», «Αυτοκρατορικόν, «Εντερικόν», Διαχρονικόν» και «Παραδοσιακόν», και λίγο οι εκπομπές τις μεταμεσονύκτιες ώρες κατά τις οποίες αναπτύσσονται και «τεκμηριώνονται» όλες οι μεγάλες θεωρίες συνομωσίας έβαλαν και τα δύο αυτά κόμματα στη βουλή. Εξακολουθεί και σήμερα να ισχύει η εκτίμηση μας πως διαγκωνίζονται για την ίδια ομάδα ψηφοφόρων και αργά ή γρήγορα το ένα από τα δύο θα εκλείψει ή θα συγχωνευθούν. Πάντως, λόγω της φύσης του Έλληνα, δεν θα απαλλαγούμε εύκολα από αυτά. Και, αν απαλλαγούμε, κάποιο άλλο ανάλογο κόμμα (ας θυμηθούμε και τους ψεκασμένους των ΑΝΕΛ) θα πάρει τη θέση τους.
Και τέλος, η Πλεύση Ελευθερίας, με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου: Παρά τη διαφαινόμενη τις τελευταίες μέρες πριν τις εκλογές δημοκοπική της κατάρρευση λόγω της αλλαγής υποψηφίων στα ψηφοδέλτια της, με 3,17% κατάφερε να μπει στη Βουλή εκλέγοντας οκτώ βουλευτές, μεταξύ αυτών και τον σύντροφο της. Η ίδια εκλέγεται σε δυο περιφέρειες και καλείται να επιλέξει, ενώ μαζί της θα είναι και ο κ. Μπιμπίλας του σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών και ο κ. Χουρδάκης από την Α’ Θεσσαλονίκης. «Δικαιούται δια να ομιλεί» όση ώρα επιθυμεί στη βουλή, επί παντός θέματος, ως πρώην πρόεδρος της. Το σίγουρο είναι ότι δεν θα πλήξουμε όσο και αν μερικές φορές δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε τις μεγάλες προτάσεις της και τα σύνθετα νοήματα που ξετυλίγουν αυτές. Έχει υποσχεθεί ακτιβισμό και υποστήριξη σε όλους τους μη έχοντες, αλλά τον έχει εκφράσει μέχρι σήμερα με καρδούλες κυρίως. Μένει να τη δούμε και στην πράξη και στη βουλή.
Ουφ τελειώσαμε, πάνε οι εκλογές, πάμε για διακοπές τώρα. Όσο για τα ηνία της χώρας βρίσκονται στα στιβαρά (;) χέρια του κ. Μητσοτάκη και των υπουργών του. Και, μπροστά μας έχουμε τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ και τη συνάντηση Μητσοτάκη Ερντογάν στις αρχές Ιουλίου, την περικοπή των επιδοτήσεων και τη δημοσιονομική πειθαρχία της Ε.Ε, τις απαιτούμενες μεγάλες αλλαγές και τομές στην Ελληνική Διοίκηση, τα τρένα, την υγεία και το ΕΣΥ, τα πανεπιστήμια και την αστυνομία τους και χιλιάδες άλλα ανοιχτά θέματα. Τι θα γίνει με όλα αυτά; Μένει να αποδειχτεί. Καλό καλοκαίρι και καλές διακοπές σε όσους είχαν την υπομονή να διαβάσουν την ανάλυση αυτή μέχρι τέλους, αλλά και σε όλους τους συνέλληνες. Και, για να μην ξεχνιόμαστε, οι Δημοτικές εκλογές είναι μόνο 3,5 μήνες μακριά.
