Συνέχεια της δημοσιευθείσας εργασίας σχετικά με την εργασία Διατροφής των Αρχαίων Ελλήνων και Αθλητών των Ολυμπιακών Αγώνων, θα γνωρίσουμε τη διατροφή των Σπαρτιατών.
Αν νομίζει κανείς ότι οι Σπαρτιάτες έτρωγαν μόνο μέλανο ζωμό κάνει σοβαρό λάθος. Μπορεί οι Σπαρτιάτες να χαρακτηρίζονταν από αυτοπειθαρχία και λιτότητα, μα είχαν διατροφικές ανάγκες όπως ο καθένας μας. Βέβαια ο χαρακτήρας τους αντανακλάται και στις διατροφικές συνήθειες τους. Έτρωγαν από όλα, αλλά με απλό μαγείρεμα και πιο απλό ακόμα σερβίρισμα. Αυτό που ήταν σημαντικό στις συνήθειες τους ήταν η αποφυγή της λαιμαργίας, διότι στην αντίθετη περίπτωση έδειχναν αδυναμία χαρακτήρα, απαράδεκτο για το σπαρτιάτικο ήθος.
Η διατροφή τους ουσιαστικά έμοιαζε πιο πολύ ως μία δίαιτα αθλητή, παρά οποιαδήποτε άλλου απλού Έλληνα πολίτη. Περισσότερα κατέκριναν την παχυσαρκία.
Το κριθάρι αποτελούσε τη βάση της διατροφής των αρχαίων Σπαρτιατών, καθώς αφθονούσε στην περιοχή.
Τα καλλιεργούμενα σταφύλια συνήθως γίνονταν οίνος, τον οποίο έπιναν με αυστηρό μέτρο. Το ελαιόλαδο προερχόμενο από πλούσιους ελαιώνες της περιοχής, καταναλωνόταν είτε ωμό, είτε μαγειρεμένο σε αφθονία χωρίς κανένα περιορισμό στη μαγειρική του, χρήση ή κατανάλωση.
Ο οίνος πάντα ήταν παρόν στα συσσίτια. Αυτό που όμως η Σπαρτιάτικη κοινωνία δεν ανεχόταν ήταν το μεθύσι, για το οποίο οποιοσδήποτε παραβάτης τιμωρείτε. Μάλιστα ο Πλάτων γράφει «Στους Σπαρτιάτες δεν πρόκειται ποτέ να δεις κάποιον να κυκλοφορεί μεθυσμένος, γιατί αυτός δεν πρόκειται να αποφύγει τη μεγάλη τιμωρία». Από τα δημητριακά το πιο σύνηθες ήταν το κριθάρι, από το οποίο παρασκευαζόταν το σύνολο των σπαρτιάτικων αρτοποιημάτων.
Οι σπαρτιάτικοι άρτοι αν και ήταν σωστά καμωμένοι δεν είχαν, ούτε την ποικιλία, ούτε την όψη των αρτοποιημάτων των άλλων ελληνικών πόλεων.
Οι Σπαρτιάτες δεν φημίζονταν για την υψηλή τους γαστρονομία. Υπήρχε όμως ο πασίγνωστος μέχρι των ημερών μας μέλανας ζωμός. Το μόνο που δεν ήταν γνωστό μέχρι τις ημέρες μας, ο ακριβής τρόπος παρασκευής του. Από όλα τα λίγα στοιχεία που έχουμε είναι ότι επρόκειτο για χοιρινό «κατσαρόλας», με κύρια συστατικά το αίμα του χοίρου που χρησίμευε τόσο για τα θρεπτικά συστατικά του, όσο και για το «δέσιμο» του φαγητού και ως δεύτερο συστατικό το ξύδι. Τα δύο υλικά δημιουργούσαν στο φαγητό οπτικά ένα σκληρό πιάτο, τόσο σε όψη (μαύρο χρώμα), όσο και σε γεύση (αψάδα), λόγω του αίματος και του ξυδιού, για περιορισμένα φυσικά γούστα.
Ιστορικά ο Διονύσιος τύραννος των Συρακουσών, προέτρεψε ένα μάγειρα από τη Σπάρτη να παρασκευάσει τον μέλανα ζωμό, προκειμένου να τον δοκιμάσει. Όμως δεν μπόρεσε να καταπιεί ούτε την πρώτη κουταλιά και την απέβαλε. Τότε ο μάγειρας του είπε «για να δοκιμάσεις το φαγητό πρέπει πρώτα να κάνεις σπαρτιάτικη γυμναστική και να κολυμπήσεις στον «Ευρώτα».
Ένα κλασικό γεύμα των Σπαρτιατών, οι οποίοι έτρωγαν πάντα μαζί σε δημόσιο χώρο, είχε ως κύριο πιάτο το μέλανο ζωμό συνοδευόμενος από οίνο, άρτο από κριθάρι ή βρώμη, σύκα, ελιές, τυρί και καμιά φορά θηράματα ή ψάρι. Καμιά φορά στο τραπέζι τους είχαν και γλυκιές πίτες
Αυτά τα λιτά γεύματα, ειδικά για τους νεώτερους άνδρες δεν κάλυπταν πλήρως τις διατροφικές τους ανάγκες. Γι αυτό το λόγο στο πλαίσιο της στρατιωτικής εκπαίδευσης, όσοι ήθελαν να φάνε κάτι παραπάνω από αυτό που έβρισκαν στο τραπέζι του συσσιτίου, μπορούσαν να το κλέψουν με την αυστηρή προϋπόθεση ότι δεν θα γινόντουσαν αντιληπτοί από κάποιον, ρισκάροντας να τιμωρηθούν σκληρά.
Πηγές Σύγγραμα Ανδρέα Χάρου