Δοκιμάζονται οι αντοχές της αγοράς και της κοινωνίας στην Κρήτη

Διαδοχικές «εκρήξεις» στην αγορά προκαλούν οι συνεχιζόμενες εχθροπραξίες στην Ουκρανία! Αλυσίδες σούπερ μάρκετ προχώρησαν ή σκέφτονται να προχωρήσουν στην επιβολή πλαφόν σε προϊόντα, όπου παρατηρείται δυσανάλογα μεγάλη ζήτηση σε σχέση με την προσφορά. Ο κύκλος της ακρίβειας δεν φαίνεται να κλείνει άμεσα, μια και όλα συνηγορούν ότι ο πληθωρισμός θα σκαρφαλώσει κι άλλο το αμέσως επόμενο διάστημα, συμπαρασύροντας ακόμη πιο πάνω τις τιμές βασικών ειδών.

Το όριο στις αγορές αφορά στη φάση αυτή κυρίως άλευρα, ηλιέλαιο και αραβοσιτέλαιο, καθώς οι αγορές Ρωσίας-Ουκρανίας αντιπροσωπεύουν περίπου:

– Το 20% των παγκόσμιων προμηθειών καλαμποκιού.

– Το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών σίτου.

– Το 80% των παγκόσμιων εξαγωγών ηλιελαίου.

Η κίνηση στα σούπερ μάρκετ, και στο λιανεμπόριο συνολικά, βαίνει διαρκώς μειούμενη: Απ’ τις αρχές του έτους έχει πέσει γύρω στο 12%. Ανασταλτικός καταναλωτικός παράγοντας, έστω και δευτερεύων, είναι ο καιρός.

Ο κ. Νεκτάριος Κανακαράκης, πρόεδρος του Επιστημονικού Σωματείου Logistics (Εφοδιασμού) Κρήτης και διευθυντής Logistics σε τοπική αλυσίδα σούπερ μάρκετ, αποτυπώνει σήμερα στα «Ρ.Ν.» τις διαμορφωμένες τάσεις κι ανακατατάξεις της αγοράς κι όσα προμηνύονται εν όψει Πάσχα…

Νέες ανατιμήσεις στον ορίζοντα – Σε ποια προϊόντα

Ο πληθωρισμός, που είναι άμεσα συνδεδεμένος με τις τιμές στο ράφι, μέσα σε ένα μήνα ανέβηκε 1,5%: από 6,2% τον Ιανουάριο πήγαμε στο 7,2% τον Φεβρουάριο. Και δεν φαίνεται να σταματά εκεί: «Θα πάει πάνω από 8-9%» είναι η εκτίμηση του κ. Κανακαράκη. Ως άμεση συνέπεια, διαβλέπει ότι «Ο κύκλος των ανατιμήσεων δεν μπορεί να ανασχεθεί, θα συνεχίσει να υπάρχει λόγω αυτών των βασικών παραγόντων: αλλαγές στο κλίμα, πόλεμος, ακριβό κόστος μεταφοράς, ενεργειακή κρίση και αύξηση του κόστους παραγωγής».

Το μπλόκο στις εμπορικές σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Ρωσία ήρθε για να επηρεάσει την εξόχως σημαντική αγορά των σιτηρών (καλαμποκέλαιο, άλευρα), δυσχεραίνοντας ευρύτερα την κατάσταση.

Ο κ. Κανακαράκης μάς παρουσιάζει τις νέες ανατιμήσεις που έρχονται, με ορίζοντα όχι μακρινό, αλλά τις επόμενες ημέρες: Τα παράγωγα του ψωμιού (όπως το ψωμί του τοστ), οι μαργαρίνες, τα βούτυρα και το κακάο θα αυξηθούν πάνω από 5%, ενώ αντίστοιχα ο καφές κατά 10%.

Δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται η αύξηση στα αρτοπαρασκευάσματα, τουλάχιστον 10-15%, όπως τα  τσουρέκια, τα κουλουράκια και τα κέικ που έχουν ως βάση τους το μαλακό αλεύρι.

«Ήδη το ηλιέλαιο δεν βρίσκεται εύκολα στην αγορά» επιβεβαιώνει ο πρόεδρος του Επιστημονικού Σωματείου Logistics (Εφοδιασμού) Κρήτης. «Έχει μπει πλαφόν στα ηλεκτρονικά καταστήματα. Όλες οι μεγάλες αλυσίδες έχουν βάλει πλαφόν. Δεν μπορούν να αγοράσουν όσες συσκευασίες θέλουν – αλλά μέχρι τέσσερις. Πλαφόν υπάρχει ήδη και στο χονδρεμπόριο, κάτι που προμηνύει ότι κάποια στιγμή, κάτι ανάλογο θα ισχύσει και στα καταστήματα».

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ή να προεξοφλήσει τι άλλα (οικονομικά) δεινά μάς περιμένουν από εδώ και πέρα. Πάντως, ο κ. Κανακαράκης θεωρεί ότι το φετινό πασχαλινό τραπέζι, όταν με το καλό στρωθεί, θα μας κοστίσει περισσότερα χρήματα. «Δεν μπορώ να εκτιμήσω αν θα έχουμε άλλες αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα ή το αέριο, όμως το τραπέζι του Πάσχα θα είναι λίγο πιο ακριβό. Το κόκκινο κρέας ήδη παίρνει σοβαρές αυξήσεις, ειδικά το μοσχάρι, όπως και τα πουλερικά».

Λάδι στη… φωτιά!

Πάμε να δούμε, ενδεικτικά, πού κυμαίνονται και πόσο ανέβηκαν οι τιμές των προϊόντων που επηρεάζονται άμεσα από τη μακρά και πολυσχιδή κρίση:

Ένα πακέτο μακαρόνια, το Νο6 των 500 γραμμαρίων που είναι και το πιο διαδεδομένο, την 1^η Μαρτίου είχε 0,97 ευρώ. Στις 19 Μαρτίου έφτασε στο 1,05 ευρώ, αυξήθηκε δηλαδή γύρω στο 7-8%. Το ίδιο προϊόν, τον Δεκέμβρη ήταν περίπου 20 λεπτά φθηνότερο, ήτοι το βρίσκαμε με 0,80 ευρώ.

Εξάλλου, απ’ το (πρώτο) lockdown οι καταναλωτές, στρέφονται στα τρόφιμα μακράς διάρκειας: Ζυμαρικά, όσπρια και κονσέρβες, ασχέτως αν το 52% τα θεωρεί κατώτερα σε ποιότητα σε σχέση με τα γνωστά brand.

Την 1^η Μαρτίου, το 1 λίτρο ηλιέλαιου κόστιζε 3,62 ευρώ. Στις 19 του μήνα πήγε στα 3,76 ευρώ. Κατεγράφη δηλαδή αύξηση 3,8%, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του κ. Κανακαράκη. Αντίστοιχα, για το αραβοσιτέλαιο η συσκευασία του ενός λίτρου στο διάστημα 1-19 Μάρτη ακρίβυνε  1,2%, συνεχίζοντας το ράλι ανόδου του τελευταίου τετράμηνου,  όπου συνολικά η τιμή του ανέβηκε κατά 8,5%. Με λίγα λόγια, από 3,75% το ένα λίτρο στις 13 Νοεμβρίου του 2021  φτάσαμε στα 4 ευρώ (και κάτι) στις 19 Μαρτίου!

Υπερδιπλάσια είναι η αύξηση που παρατηρείται στο παρθένο ελαιόλαδο: Από 7,66 ευρώ το ένα λίτρο την 1^η Μαρτίου, το Σάββατο 19 Μαρτίου η μέση τιμή ανέβηκε στα 7,87 ευρώ.

Με το να μην υπάρχει επάρκεια σε ηλιέλαιο, τα σουβλάκια τείνουν να γίνουν πιο… αλμυρά και δυσκολοχώνευτα για τους λάτρεις τους, καθώς (ενδέχεται) η απόλαυσή τους να στοιχίζεται κάτι παραπάνω σε όσες-ους τα προτιμούν. Διαβάσαμε και το εξής απίστευτη αποκάλυψη που έγινε από τον πρόεδρο του Επιμελητηρίου Χαλκιδική Γιάννη Κουφίδη: «Οι ιδιοκτήτες που έχουν στην κατοχή τους ταβέρνες, εστιατόρια ή ταχυφαγεία βρίσκουν πολύ δύσκολα ηλιέλαιο, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σκέψεις είτε να μειώσουν τα τηγανητά φαγητά είτε να τα βγάλουν εκτός καταλόγου. Οι τηγανητές πατάτες είναι τεράστιο πρόβλημα και μία εναλλακτική είναι να τις αντικαταστήσουν με πατάτες φούρνου. Το δεκάλιτρο ηλιέλαιο είχε αρχική τιμή πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία γύρω στα 14 ευρώ και τώρα έχει φτάσει στα 30 ευρώ, εξαιτίας και της τεράστιας έλλειψης. Οπότε, αρκετοί επαγγελματίες θα μπουν στην διαδικασία να σταματήσουν τα τηγανισμένα, διότι δεν γίνεται να χρησιμοποιούν σε καθημερινή βάση ελαιόλαδο».

Ο κ. Κανακαράκης ήρθε να συμπληρώσει: «Ο επισιτιστικός κλάδος δεινοπαθεί και από αυτή την πλευρά, κάτι έχει επίπτωση και στον ίδιο τον καταναλωτή!».

Σύμφωνα με τα στοιχεία του, οι ταβέρνες και τα εστιατόρια υποδέχονται κι εξυπηρετούν σχεδόν μισό κόσμο σε σχέση με πέρυσι. Οι πελάτες τους έχουν μειωθεί κατά 45%, ενώ στα καταστήματα με σνακ η ζημιά είναι μικρότερη (15%).

«Από τη μία κρίση πάμε στην άλλη»

«Τσιμπημένες» κατά πολύ είναι και οι τιμές των οπωροκηπευτικών. «Από πέρυσι έχουν πάρει ένα 20% πάνω,  λόγω των λιπασμάτων που έχουν τετραπλασιαστεί οι τιμές τους και λόγω του αυξημένου κόστους ενέργειας» λέει ο κ. Κανακαράκης που προβλέπει ότι «Πολλοί παραγωγοί θα αποθαρρυνθούν να πάνε να καλλιεργήσουν του χρόνου, δεν τους συμφέρει! Αυτό συνεπάγεται ότι δεν θα έχουμε την ανάλογη επάρκεια, άρα οι τιμές τους θα αυξηθούν κι άλλο σημαντικά. Έτσι είναι ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης».

Η κοινωνικοοικονομική αποδιοργάνωση ξεκίνησε το 2020, πρώτη χρονιά της πανδημίας, και …φούντωσε το τρέχον έτος. «Το 51% των νοικοκυριών περιόρισαν τις δαπάνες τους το 2022, για εξόδους – εστιατόρια – καφέ και σινεμά, ενώ το 43,3% περιόρισε τις δαπάνες για ένδυση και υπόδηση». Πατώντας… στα στοιχεία της ΓΣΕΒΕΕ, ο πρόεδρος του Επιστημονικού Σωματείου Logistics (Εφοδιασμού) Κρήτης θεωρεί πολύ πιθανό «να ανέβουν κι άλλο αυτά τα νούμερα». Λόγω του πολέμου «Έχει καμφθεί η ιδιωτική πρωτοβουλία και ανάπτυξη» θα παρατηρήσει. Ουσιαστικά είναι σαν να έχει επιβληθεί ένα νέο… lockdown, με «πάγωμα» διαφόρων δραστηριοτήτων και εμπορικών συναλλαγών.

«Έχει συρρικνωθεί σε φοβερό σημείο η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Από τη μία κρίση πάμε στην άλλη. Δεν έχουμε σταματήσει. Και το lockdown παρέλυσε την οικονομία, μαζί με την αύξηση των πρώτων υλών που γίνεται από τον περασμένο Αύγουστο» επισημαίνει ο κ. Κανακαράκης, υπογραμμίζοντας πως οι κακές καιρικές συνθήκες, ως απόρροια των αλλαγών στο κλίμα, δημιουργούν άλλου είδους προβλήματα. «Ο καφές αυξάνεται γιατί δεν υπάρχουν σοδειές» εξηγεί. Το εισόδημα των νοικοκυριών έχει συρρικνωθεί κατά 40% απ’ τις ανατιμήσεις, την αύξηση της ενέργειας και τις λοιπές αναταραχές. Τα μέτρα στήριξης της κυβέρνησης «κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, αλλά θα έπρεπε να έχουν ληφθεί πιο νωρίς» υποστηρίζει κλείνοντας ο κ. Κανακαράκης.