Σε δεινή οικονομική κατάσταση βρίσκεται ο εμπορικός κόσμος του Ρεθύμνου με την ανησυχία να εντείνεται ενόψει χειμώνα, ο οποίος αναμένεται να είναι ιδιαίτερα «βαρύς» για την τοπική αγορά. Ήδη από τις αρχές του μήνα η κίνηση περιορίστηκε σημαντικά, κάτι που οφείλεται στη λήξη της τουριστικής περιόδου, μιας και ελάχιστοι πλέον είναι οι επισκέπτες του τόπου. Τα ταμεία των εμπορικών καταστημάτων πήραν μια καλή ανάσα τη φετινή σεζόν καλύπτοντας ένα μεγάλο μέρος των οικονομικών τους εκκρεμοτήτων μετά τη διετία της πανδημίας του κορονοϊού, ωστόσο όπως δηλώνουν οι επιχειρηματίες, οι όποιες εισπράξεις δεν επαρκούν για τους επόμενους μήνες με δεδομένη την κατακόρυφη αύξηση των τιμών της ενέργειας, που έχει οδηγήσει στα ύψη τα λειτουργικά κόστη των καταστημάτων τους. Ενδεικτικό της κακής κατάστασης που επικρατεί στην αγορά είναι ότι αρκετά καταστήματα έβαλαν ήδη λουκέτο.
Οι άδειες επιχειρήσεις στην καρδιά του εμπορικού κέντρου της πόλης προκαλούν θλίψη και αποτυπώνουν τη δύσκολη οικονομική συγκυρία. Όπως τονίζει η πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Ρεθύμνου, Αθηνά Τσικιντίκου, οι περιπτώσεις των καταστημάτων που έκλεισαν αφορούν κατά κύριο λόγο την αλλαγή εμπορικής χρήσης – δραστηριότητας του ιδιοκτήτη τους, ενώ πρόσθεσε ότι πλέον το 40% των καταστημάτων της παλιάς πόλης είναι τουριστικά καταστήματα, άρα εποχικής λειτουργίας. «Είναι άσχημο μια αγορά να αποτελείται η πλειάδα των επιχειρήσεών της -στο κέντρο της παλιάς πόλης- με τουριστικά καταστήματα. Τουριστικό κατάστημα σημαίνει ότι ανοίγω τέλη Μάρτη, δηλαδή πιάνω το Πάσχα των ξένων και με το που τελειώσει το τελευταίο charter κλείνω και κάνω άλλες δουλειές. Το 40% των καταστημάτων στην παλιά πόλη είναι τουριστικά, είναι μεγάλο το ποσοστό. Αυτά έχουν ήδη κλείσει, με την προϋπόθεση ότι θα ξανά ανοίξουν την επόμενη σεζόν. Τώρα πια θα αλλάξουν χέρι ή στην πορεία, αυτό δεν το γνωρίζουμε ακόμα.
Όσο συρρικνώνεται η αγορά, όσο φεύγουν προϊόντα από την αγορά, σαφώς η αγορά μας επιβαρύνεται με μια άσχημη εικόνα. Από εκεί και πέρα, όμως, το οποιοδήποτε καφέ ή οτιδήποτε άλλο, δεν παύει να είναι επιχειρείν. Εγώ ως έμπορος δεν θα πληγωθώ όταν δω ότι ανοίγει ένα take away, που το έχουν ανοίξει και νέοι άνθρωποι.
Τα πάντα αλλάζουν στην καθημερινότητά μας, γι’ αυτό πρέπει να είμαστε ευκολοπροσάρμοστοι. Εγώ, μέχρι στιγμής, βρίσκω επάρκεια στη δική μας αγορά. Πριν πολλά χρόνια η αγορά ήταν πολύ μικρότερη και εστιαζόταν σε δύο συγκεκριμένους δρόμους. Τώρα η αγορά του Ρεθύμνου έχει μια μεγάλη επέκταση, δηλαδή αγορά είναι η Κουντουριώτου, ο Κουμπές κ.λπ., είναι μεγάλη η αγορά», σχολιάζει χαρακτηριστικά η κα Τσικιντίκου.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι καταστήματα που κλείνουν είτε επειδή αλλάζουν χέρια είτε επειδή αλλάζουν μορφή εμπορικής δραστηριότητας είναι αντιμέτωπα με σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Χαρακτηριστικά, ο Γιώργος Πολιουδάκης, μέλος του Εμπορικού Συλλόγου Ρεθύμνου μιλώντας στα «Ρ.Ν.», τονίζει ότι το παραδοσιακό εμπόριο «σβήνει»:
«Τα μαγαζιά αλλάζουν χέρια και χρήση. Δεν φαίνεται καθώς δεν το ανακοινώνουν, αλλά έχουν αλλάξει χέρια αρκετά και ακίνητα και επιχειρήσεις. Αυτό είναι συνέπεια και της κρίσης. Κάποιοι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν και ξεπουλάνε τα μαγαζιά τους και άλλοι για να ξεχρεώσουν τα δάνεια που έχουν και τις φορολογικές υποχρεώσεις πουλάνε τα ακίνητά τους. Κάποιοι άλλοι που έχουν χρήματα αγοράζουν ευκαιρίες μισοτιμής. Ο άλλος εάν ζορίζεται και έχει πρόβλημα, εάν έχει ένα κέρδος το πουλάει μισοτιμής για να πάρει κάποια χρήματα να ξοφλήσει εκεί που χρωστάει. Αυτό δεν είναι δείγμα καλής οικονομικής ζωής και ανάπτυξης. Αυτό ισχύει στην πόλη. Είναι ανησυχητικό, καθώς παραδοσιακά μαγαζιά και επιχειρήσεις που ήταν χρόνια στην αγορά κλείνουν ή αλλάζουν χέρια τα ακίνητά τους και τα παίρνουν κάποιοι άλλοι, οι οποίοι είτε φαίνονται είτε δεν φαίνονται βάζοντας μια εταιρία μπροστά, όλο αυτό μας ανησυχεί. Μπορεί να μην είναι λουκέτο, αλλά και αυτό δεν είναι καλό δείγμα για την οικονομία της πόλης και ειδικά της αγοράς» τονίζει συμπληρώνοντας πως:
«Το παραδοσιακό εμπόριο αλλάζει, σβήνει και μετατρέπεται σε άλλου είδους εμπόριο. Την περίοδο της κρίσης που άνοιγαν πολλά καφέ, έλεγα ότι αυτές είναι επιχειρήσεις φθηνές με 5.000-10.000 ευρώ. Τότε έλεγα και δυστυχώς δικαιώνομαι ότι ήταν επιχειρήσεις 2-3 χρονών. Τα καφέ και τα μαγαζιά εστίασης είχαν ανοίξει την περίοδο μετά από τον κορονοϊό και τα περισσότερα έχουν κλείσει. Έχουν μείνει λίγες, σταθερές και σοβαρές επιχειρήσεις που έχουν επιβιώσει. Όλες έχουν κλείσει ή έχουν αλλάξει χέρια».
Την ίδια στιγμή η παγίωση των ηλεκτρονικών αγορών απειλεί τη βιωσιμότητα των εμπορικών καταστημάτων, τα οποία με κάθε τρόπο, με προσφορές και ακολουθώντας και εκείνα τα αμερικανικά έθιμα τύπου «black Friday» προσπαθούν να προσελκύσουν πελάτες. Ωστόσο δεν περιμένουν και πολλά πράγματα, παρά μόνο την περίοδο των γιορτών των Χριστουγέννων, οπότε και θεωρούν ότι θα έχουν μια μικρή ανάκαμψη, καθώς οι καταναλωτές θα κάνουν τις αγορές τους για τα απαραίτητα.
«Αυτήν την περίοδο η αγορά είναι αρκετά υποτονική. Θεωρώ και λόγω της black Friday, που ουσιαστικά έχει γίνει θεσμός, έχει «ψιλοπαγώσει» την κίνηση στα εμπορικά καταστήματα του Ρεθύμνου. Αυτό συμβαίνει καθώς οι μεγάλες εταιρίες και ιδιαίτερα οι εταιρίες που πουλάνε ηλεκτρικά, ηλεκτρονικά είδη έχουν εξαγγείλει ότι μια βδομάδα πριν θα υπάρχουν τρομερές εκπτώσεις, οπότε ο κόσμος επιλέγει πού θα δώσει τα χρήματά του. Τώρα είμαστε στην μετάβαση από το καλοκαίρι στον χειμώνα και ήδη η κίνηση έχει περιοριστεί πολύ. Εμείς ετοιμαζόμαστε να μπούμε στην περίοδο των Χριστουγέννων. Αυτή η παύση που έχουμε τώρα είναι ουσιαστικά προετοιμασία για τα Χριστούγεννα από τη στιγμή που το εορταστικό ωράριο θα αρχίσει γύρω στις 10 του Δεκέμβρη. Οπότε τώρα υπάρχει η μεταβατικότητα» αναφέρει στα «Ρ.Ν.» η πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου και επισημαίνει πως: «Από την στιγμή που έχουν φύγει οι ενδιάμεσες εκπτώσεις από το πάνελ και έχοντας δώσει τη δυνατότητα το υπουργείο Ανάπτυξης να βγάλουν προσφορές, τα περισσότερα καταστήματα έχουν προσφορές σε κάποια είδη, όχι όμως στο σύνολο των εμπορευμάτων. Τα περισσότερα καταστήματα θεωρώ ότι θα συμμετέχουν στο black Friday, για να αντιμετωπίσουν με τον οποιοδήποτε τρόπο τα online καταστήματα που είναι φοβερά ευέλικτα σε αυτές τις ιστορίες. Βέβαια ο θεσμός της black Friday γίνεται συνήθως την τελευταία Παρασκευή του Νοέμβρη, ουσιαστικά είναι για μια μέρα. Εν τέλει, αυτό που γίνεται συνήθως στις μεγάλες αλυσίδες και στην πορεία συμπαρασέρνει και τις μικρότερες επιχειρήσεις, είναι ότι ενώ λέγεται black Friday έχει επτά μέρες διάρκεια. Ουσιαστικά είναι ένας αμερικάνικος θεσμός, στον οποίο για μια Παρασκευή 24 ώρες, όπως λειτουργεί η Αμερική στα 24ωρά της, να μπει ο πολίτης στη διαδικασία να ποδοπατηθεί για να βρει τη μια τηλεόραση, το ένα μπλουζάκι κ.λπ., όχι όμως το να γίνει θεσμός προσφορών και εκπτώσεων για μια βδομάδα προ Χριστουγέννων.
Αυτήν την στιγμή και λόγω ότι ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός κάθε μέρα αυτό που έχουν οι άνθρωποι για να ξοδέψουν για τα δικά μας τα εμπορικά καταστήματα, γίνεται ακόμα πιο λίγο. Οπότε, αυτό από μόνο του φέρνει γκρίνια, φέρνει πάρα πολλά πράγματα ως προς τη διαδικασία ότι δεν σε πάει μπροστά και δεν ευνοεί την εφευρετικότητα εκείνη να προχωρήσεις και να εξελίξεις το κατάστημά σου».
Κυριαρχεί ο φόβος και η ανασφάλεια στον εμπορικό κόσμο
Το μόνο σίγουρο είναι πως ο φόβος και η ανασφάλεια κυριαρχεί στον εμπορικό κόσμο ενόψει χειμώνα, καθώς η δύσκολη οικονομική συγκυρία, τα αυξημένα έξοδα και οι υποχρεώσεις δεν αφήνουν περιθώρια για έναν καλό προγραμματισμό: «Κακός εχθρός, ορατός εχθρός. Τώρα έχουμε το θέμα με την ψηφιοποίηση, την λεγόμενη κάρτα εργασίας. Η κυβέρνηση γενικώς αναφέρει, χωρίς να εξηγεί. Μπαίνουμε σε ένα αδικαιολόγητο πανικό στην προκειμένη περίπτωση. Η ανασφάλεια δημιουργεί πάρα πολλά προβλήματα. Όταν δεν ξέρεις την καθημερινότητά σου, τι σε περιμένει, δεν μπορείς να εξελιχθείς, καθώς το εμπόριο είναι ψυχολογία, είναι διάθεση και μετά πάμε στο έχω χρήματα, ψωνίζω, επανδρώνω το μαγαζί μου. Επομένως, σε έχουν σε έναν διαρκή φόβο ανασφάλειας για το τι θα συμβεί, θα με κλείσουν ή δεν θα με κλείσουν; Θα με ανοίξουν ή δεν θα με ανοίξουν; Πόσο θα στοιχήσει; Δεν ξέρουμε αν έχουν εξαιρεθεί τα καταστήματα που δεν έχουν υπαλλήλους. Δεν ξέρουμε αν προς στιγμής είναι τα καταστήματα που έχουν από πέντε υπαλλήλους και πάνω. Καμία ενημέρωση. Άρα κάθε μέρα πάμε σιγά-σιγά και ό,τι αυτή μας δώσει, ό,τι μάθουμε, ό,τι εμφανιστεί» τονίζει η κα Τσικιντίκου.
Από την πλευρά του ο Γιώργος Πολιουδάκης υποστήριξε ότι: «Ο χειμώνας από ότι φαίνεται προβλέπεται δύσκολος, με τεράστιες αυξήσεις στο πετρέλαιο, την ενέργεια. Λόγω του πολέμου βρίσκουν αφορμή και γίνονται τεράστιες αυξήσεις, οι οποίες όλες καταλήγουν στο καταναλωτή, ο οποίος δεν μπορεί να ανταπεξέλθει. Το εισόδημα που έχει είναι στάνταρ και δεν αυξάνεται, άρα όσο μπορεί περιορίζει τα έξοδά του, ώστε να μπορεί να επιβιώσει και σαν επιχείρηση και στο νοικοκυριό.
Τα όποια επιδόματα για το πετρέλαιο, βενζίνη κ.λπ. είναι ελάχιστα. Επιχειρήσεις που έχουν 10-15 αυτοκίνητα για να κάνουν τη δουλειά τους δεν παίρνουν ευρώ επιδότησης για το πετρέλαιο κίνησης κ.λπ.».
Αντιδρούν στο κυριακάτικο άνοιγμα των καταστημάτων
Αναφορικά με το άνοιγμα των καταστημάτων την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου, ο Εμπορικός Σύλλογος Ρεθύμνου, όπως τονίζει η πρόεδρός του εμμένει στη θέση του για τη διασφάλιση της κυριακάτικης αργίας επισημαίνοντας πως: «Γίνεται ένας εμπαιγμός στην προκειμένη περίπτωση. Εμείς θα κρατήσουμε την ίδια ιστορία και μάλλον θα είμαστε σταθεροί στην ίδια άποψη. Στον δικό μας τόπο είμαστε τόσο λίγοι που μένουμε τον χειμώνα, που θεωρώ ότι έξι μέρες την εβδομάδα είναι αρκετές για να βγουν οι καταναλωτές και να ψωνίσουν και ο έμπορας, ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας να έχει την Κυριακή του, να μπορεί να πάρει την ανάσα του».
