Αρχές του νέου έτους μπήκε στη καθημερινότητα μας και στη δημόσια συζήτηση το θέμα της τριμερούς υπογραφής μεταξύ Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ, της συμφωνίας για τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου EASTMED. Ενός αγωγού που θα μεταφέρει διά ξηράς και θάλασσας από το Ισραήλ στην Ευρώπη τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου, του καύσιμου που αναμένεται να χρησιμοποιηθεί τα επόμενα 30 χρόνια ως μεταβατικό από την εποχή του πετρελαίου και του λιγνίτη στις ΑΠΕ, όπως το σχεδιάζει τουλάχιστον η ΕΕ προκειμένου να γίνει ανθρακικά ουδέτερη μέχρι το 2050.
Όπως αυτό παρουσιάζεται και βάσει της συμφωνίας, αναμένεται να αποτελέσει ένα εμβληματικό έργο για τη χώρα μας. Τα γεωστρατηγικά οφέλη από αυτήν άρχισαν ήδη να διαφαίνονται. Τα οικονομικά οφέλη για τη χώρα μας θα προκύψουν και αναμένονται μεγάλα. Επίσης, σε εθνικό επίπεδο η δυνατότητα παροχέτευσης των μελλοντικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου μέσω του αγωγού δίνει ακόμα μεγαλύτερη οικονομική δυναμική στη χώρα.
Πώς όμως επηρεάζει την Κρήτη ο αγωγός αυτός; Ποια είναι τα πιθανά οφέλη ενός τόσο σημαντικού έργου, που όταν σχεδιάστηκε επί Υπουργίας Γιάννη Μανιάτη το 2011, προβλέφθηκε να περάσει μέσα από την Κρήτη; Πώς θα αλλάξει μελλοντικά τον ενεργειακό και οικονομικό χάρτη του νησιού; Πώς θα επηρεάσει εργασιακά το νησί;
Καταρχάς ο αγωγός ερχόμενος υποθαλάσσια από την Κύπρο αναμένεται να εισέλθει στο νησί από εκεί όπου οι μελέτες δείξουν πως είναι προσφορότερο και να κατευθυνθεί προς την βόρεια πλευρά του νησιού, προκειμένου να βυθιστεί ξανά με κατεύθυνση την Πελοπόννησο. Από εκεί, περνώντας άλλες τρεις Περιφέρειες της χώρας, κατευθύνεται προς την Ιταλία, για να ενταχθεί στο δίκτυο φυσικού αερίου της ΕΕ.
Το πέρασμα του αγωγού διά της Κρήτης αναμένεται να έχει σημαντικά άμεσα οικονομικά αποτελέσματα στην οικονομία του νησιού. Από τις περιοχές που θα περάσει ο αγωγός αναμένεται να υπάρξουν διαδικασίες ταχέων απαλλοτριώσεων και χαρακτηρισμού περιοχών ώστε να εξασφαλιστεί η διέλευση του. Για να κατασκευαστεί ένας τέτοιος αγωγός απαιτούνται σημαντικές πλευρικές αποστάσεις που χρησιμοποιούνται από τον αγωγό προκειμένου να εξασφαλίζεται η -για οποιονδήποτε λόγο- επισκεψιμότητά του. Ανάλογα έργα έχουν πραγματοποιηθεί στην Βόρεια Ελλάδα και αλλού κατά την διέλευση αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου που έχουν γίνει στο παρελθόν.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής του αγωγού είναι αναμενόμενο πως μεγάλο τμήμα του τεχνικού κόσμου του νησιού θα χρειαστεί να ενεργοποιηθεί προκειμένου να προχωρήσει η κατασκευή του αγωγού. Θέσεις εργασίας αναμένεται να ανοίξουν σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο για την οικονομία της χώρας γενικότερα και του νησιού ειδικότερα.
Ένας τέτοιος αγωγός, όταν πλέον τεθεί σε λειτουργία, απαιτεί στη συνέχεια διαρκή παρουσία εξειδικευμένου επιστημονικού και εργατικού προσωπικού σε πάγια βάση, ώστε να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη και σταθερή λειτουργία του. Γεγονός που σημαίνει και πάλι πως επιστημονικό και εργατικό προσωπικό του νησιού θα μπορεί να εργάζεται πάγια και σταθερά σε αυτόν.
Όμως τα οφέλη δεν σταματούν εδώ. Η ύπαρξη ενός αγωγού φυσικού αερίου στην ενεργειακά απομονωμένη Κρήτη σημαίνει αυτόματα το σπάσιμο αυτού του αποκλεισμού. Στη Κρήτη δεν υπάρχει έως σήμερα η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί η οικονομικότερη ενέργεια που προσφέρει το φυσικό αέριο, καθώς δεν υπάρχει η δυνατότητα μεγάλης μεταφοράς αερίου σε αυτό.
Με τον αγωγό μέσα στο νησί θα αρχίσουμε να αναζητούμε τρόπους χρήσης του φυσικού αερίου. Δίκτυα μεταφοράς στις πόλεις και τα χωριά θα πρέπει να αρχίσουν να κατασκευάζονται από τους ΟΤΑ. Εγκαταστάσεις σε πολυκατοικίες, βιομηχανία και επιχειρήσεις θα αρχίσουν να αναπροσαρμόζονται. Και όλα τα παραπάνω σημαίνουν ιδιαίτερη οικονομική άνθηση στον κλάδο των κατασκευών.
Ως συνέπεια των ανωτέρω ακολουθεί το έμμεσο και μακροχρόνιο όφελος. Η χρήση φθηνής ενέργειας θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην οικονομία του νησιού. Βιομηχανίες θα μειώσουν τα κόστη λειτουργίας και φυσικά οι επιχειρήσεις και οι οικίες θα μπορέσουν να ελαττώσουν τα τεράστια ενεργειακά κόστη. Οι αρχικές μελέτες κάνουν λόγο για μείωση του ενεργειακού κόστους στο νησί μας έως και 40%.
Επίσης, η χρήση πιο ουδέτερων μορφών ενέργειας θα μπορέσει να προσελκύσει και μεγαλύτερο κοινό στον τουριστικό κλάδο, καθώς αυξάνονται πλέον όλο και περισσότερο οι επισκέπτες που ενδιαφέρονται για την θετική περιβαλλοντική λογική των περιοχών που επισκέπτονται.
Το μεγαλύτερο, όμως, όφελος που δεν μεταφράζεται σε χρήματα είναι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του νησιού μας. Ένα αποτύπωμα το οποίο θα αρχίσει να αλλάζει σταδιακά και θα μετατρέπει το νησί σε θετικότερο περιβαλλοντικά τόπο. Ένα όφελος το οποίο έχει να κάνει με τις επόμενες γενιές του νησιού μας.
Η συμφωνία είναι σημαντική για τη χώρα, την οικονομία, το περιβάλλον και τη γεωστρατηγική της σημασία. Για το νησί μας, ωστόσο, είναι το απαραίτητο εκείνο βήμα για να αλλάξουμε ενεργειακή εποχή, για να αλλάξουμε οικονομικά, λειτουργικά και περιβαλλοντικά. Μπορούμε και πρέπει, λοιπόν, να παρακολουθούμε στενά την ολοκλήρωση του EASTMED και να κάνουμε ό,τι απαιτείται, ώστε να προκύψουν το συντομότερο οφέλη για τον τόπο μας.
*Ο Γιάννης Λίτινας είναι πολιτικός μηχανικός
