Η σταδιακή εφαρμογή των κυρώσεων από τους ταγούς της Ε.Ε. καθίστανται ολοένα και πιο κεντρικό στοιχείο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας της Ε.Ε. Μιας ασφάλειας με σημαντικό κόστος, που πληρώνουν εξ ολοκλήρου οι φτωχές μάζες του ευρωπαϊκού πληθυσμού και οι λιγότερο εύρωστοι προϋπολογισμοί. Πρόκειται για μια λάθος πολιτική που έχει ξεφύγει από τα πλαίσια του κανονικού και τείνει να πάρει πλέον πολεμικές διαστάσεις και ανεξέλεγκτες επιπτώσεις.
Δυο στοιχεία παρακινούν να μελετήσουμε με την πρέπουσα σοβαρότητα τι γίνεται τέλος πάντων με τα θέματα των κυρώσεων, πως παίρνονται οι αποφάσεις και ποιοι καλούνται να πληρώσουν το λογαριασμό.
Διαβάζουμε με ενδιαφέρον σε μελέτη που κυκλοφόρησε μόλις την περασμένη εβδομάδα από τη δεξαμενή σκέψης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ότι παρατηρείται «Βελτίωση της δράσης της Ε.Ε. για την εξάλειψη της φτώχειας στις αναπτυσσόμενες χώρες – Έκθεση για το κόστος της μη Ευρώπης», που είναι και ο τίτλος της μελέτης αυτής1.
Και συγκρίνει με την ανύπαρκτη πρόοδο όσον αφορά τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, τονίζοντας ότι υπήρξε ανεπαρκής, κυρίως λόγω κλυδωνισμών όπως η πανδημία Covid-19 και οι πρόσφατοι πόλεμοι.
Η Ε.Ε. θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις με δράση σε επίπεδο Ε.Ε., η οποία μπορεί να ομαδοποιηθεί σε τρεις κύριες κατηγορίες:
- Δράση για την παροχή όλο και πιο αποτελεσματικών πόρων για την Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανία και τη χρηματοδότηση για το κλίμα.
- Δράση για τη μεταρρύθμιση των εργαλείων του εμπορίου, ώστε να καταστούν πιο ευνοϊκά για τη μείωση της φτώχειας.
- Δράση για την προώθηση μιας πιο δίκαιης αρχιτεκτονικής παγκόσμιας οικονομίας.
Η μελέτη έχει ένα απόλυτο δίκιο όταν αναφέρεται στις υπό ανάπτυξη χώρες, αλλά το πρόβλημα το μπέρδεψαν οι ίδιοι οι ταγοί της Ε.Ε. με τις λανθασμένες αποφάσεις που έχουν πάρει αναφορικά με τις κυρώσεις που επιβάλουν κατά το δοκούν, χωρίς να έχουν κυκλοφορήσει μελέτες που οδηγούν στην εφαρμογή τέτοιων αποφάσεων.
Από την πλευρά των κυρώσεων που εφαρμόζει η Ε.Ε., προσδιορίζεται με σαφήνεια σε άλλη μελέτη της δεξαμενής σκέψης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με τίτλο: «Κυρώσεις της Ε.Ε.: βασικό μέσο εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας»2 ότι οι κυρώσεις καθίστανται ολοένα και πιο κεντρικό στοιχείο της κοινής πολιτικής και της εξωτερικής πολιτικής ασφάλειας της Ε.Ε.
Επί του παρόντος, η Ε.Ε. εφαρμόζει περισσότερα από 50 προγράμματα κυρώσεων, τα οποία αφορούν σχεδόν 40 χώρες. Σε αντίθεση με τα συνολικά εμπορικά εμπάργκο που χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν, η Ε.Ε. έχει κινηθεί προς τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και την απαγόρευση χορήγησης θεωρήσεων που στοχεύουν μεμονωμένα πρόσωπα και εταιρείες, με στόχο να επηρεάσει τις ξένες κυβερνήσεις, αποφεύγοντας παράλληλα το ανθρωπιστικό κόστος για τον γενικό πληθυσμό. Άλλα μέτρα της «εργαλειοθήκης» κυρώσεων περιλαμβάνουν εμπάργκο όπλων, τομεακούς εμπορικούς και επενδυτικούς περιορισμούς και αναστολές της αναπτυξιακής βοήθειας και των εμπορικών προτιμήσεων.
Η ίδια η μελέτη τονίζει τη δυσκολία της μέτρησης της αποτελεσματικότητας των κυρώσεων, καθώς οι κυρώσεις από μόνες τους σπάνια επιτυγχάνουν όλους τους στόχους τους και συνήθως υπάρχουν και άλλες αιτίες στις οποίες μπορούν επίσης να αποδοθούν αλλαγές. Ωστόσο, ακόμη και όταν δεν επιτυγχάνεται αυτός ο πρωταρχικός σκοπός, οι κυρώσεις μπορεί να έχουν χρήσιμα δευτερεύοντα αποτελέσματα, για παράδειγμα αποτρέποντας άλλους παράγοντες από παρόμοια συμπεριφορά.
Στη μελέτη αυτή γίνεται αναφορά και στην άνευ προηγουμένου κλίμακα και πεδίο εφαρμογής των κυρώσεων που επιβλήθηκαν κατά της Ρωσίας και μάλιστα κάνει λόγο για το άρθρο 83 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, παραθέτω αυτούσια την παράγραφο αυτή που λέει: «1. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία μέσω οδηγιών, μπορούν να θεσπίζουν ελάχιστους κανόνες για τον ορισμό των ποινικών αδικημάτων και των κυρώσεων στους τομείς της ιδιαιτέρως σοβαρής εγκληματικότητας με διασυνοριακή διάσταση, η οποία απορρέει ιδίως από τη φύση ή τις επιπτώσεις των αδικημάτων αυτών ή λόγω ειδικής ανάγκης να καταπολεμούνται σε κοινή βάση. Οι εν λόγω τομείς εγκληματικότητας είναι οι εξής: τρομοκρατία, εμπορία ανθρώπων και γενετήσια εκμετάλλευση γυναικών και παιδιών, παράνομη εμπορία ναρκωτικών, παράνομη εμπορία όπλων, ξέπλυμα χρήματος, διαφθορά, παραχάραξη μέσων πληρωμής, εγκληματικότητα στον χώρο της πληροφορικής και οργανωμένο έγκλημα. Ανάλογα με την εξέλιξη της εγκληματικότητας, το Συμβούλιο μπορεί να εκδίδει αποφάσεις που προσδιορίζουν και άλλους τομείς εγκληματικότητας, οι οποίοι πληρούν τα κριτήρια της παρούσας παραγράφου. Αποφασίζει ομόφωνα μετά από την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».
Έτσι φθάνουμε σήμερα να έχουμε κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας για άλλους λόγους από αυτούς που επικαλούνται. Υποθέτω ότι άλλα άρθρα της Συνθήκης θα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα με πιο διαφανή τρόπο. Απλά αναφέρω τι λέει η μελέτη της δεξαμενής σκέψης.
Με αποτέλεσμα όμως, να έχουμε υποστεί οι ίδιοι οι ιθαγενείς της Ε.Ε. τις καταστρεπτικές συνέπειες της εφαρμογής κυρώσεων, από τις λανθασμένες αρχικές που απαγόρευαν στους ολιγάρχες να αγοράζουν διαμάντια Ευρωπαίων πολιτών και μετά μας κόψανε και το φτηνό αέριο που ερχόταν εν αφθονία από τη Ρωσία και μας επέβαλαν το σε τετραπλάσια τιμή αμερικάνικο υγροποιημένο αέριο.
Και μας έκοψαν και τη ροή λιπασμάτων από τη Ρωσία που είχε την αποκλειστικότητα των πρώτων υλών σε φθηνές τιμές και στο τέλος τρώμε φθηνά αγγουράκια και λεμόνια αλλά με όλα τα απαγορευμένα και καρκινογόνα υλικά που διατρέφουν οι δημοκρατικές χώρες όπως οι ΗΠΑ, τους δικούς τους ιθαγενείς!
Οι ευρωεκλογές που έρχονται είναι βασικό στοιχείο για εκείνους που τους απομένει ακόμη ικμάδα σκέψης τι θα πρέπει να διεκδικήσουν.
