Η Περιφέρεια Κρήτης, με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων 2025 διοργανώνει στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου εκδήλωση αφιερωμένη στο μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου. Την Κυριακή 18 Μαΐου και ώρα 19:00 ο ανασκαφέας του, καθηγητής Λευτέρης Πλάτων, διαμεσολαβεί ανάμεσα στα εκθέματα και το κοινό, ενώ στις 20:00 η ταινία «Ζάκρος» του σκηνοθέτη Φίλιππου Κουτσαφτή θα προβληθεί στον όροφο του Μουσείου. Θα ακολουθήσει συζήτηση με τα τιμώμενα πρόσωπα της ημέρας και τους επισκέπτες.
Η ανατολική ακτή της Κρήτης ανοίγεται στους δρόμους της Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής με το Αιγύπτιο και το Λιβυκό πέλαγος. Μεγάλοι ορεινοί όγκοι προστατεύουν τη λασιθιώτικη ενδοχώρα, αφήνοντας κατά διαστήματα να σχηματιστούν όρμοι και αμμώδεις παραλίες. Στον πιο επίνεμο από αυτούς τους όρμους, περίπου στο μέσο της ακτής, άνθισε το μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου με την πόλη που το περιβάλλει, τον 16ο αιώνα π.Χ., πάνω στα ερείπια παλαιότερων εποχών. Το σχέδιο του κεντρικού οικοδομήματος είναι σαφέστατα κνωσιακής έμπνευσης και χωροθέτησης, ώστε να νοηματοδοτήσει τα τεκμήρια των υπερπόντιων εμπορικών δραστηριοτήτων και τη γραφειοκρατική οργάνωση της διοίκησης.
Οι ανασκαφές της δεκαετίας του 1960 από τον Νίκο Πλάτωνα, τότε διευθυντή του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, προσπόρησαν το Μουσείο με τα εκθέματα των Αιθουσών IV και VIII, ωραία κεραμικά αγγεία του φυτικού και του θαλάσσιου ρυθμού αλλά κυρίως λατρευτικά σκεύη που βρέθηκαν στο άθικτο θησαυροφυλάκιο και σκευοφυλάκιο του ανακτορικού ιερού κατασκευασμένα από πολύτιμες εισηγμένες πρώτες ύλες· περίφημα έργα του τοπικού εργαστηρίου, προφανώς περιώνυμου στη Μεσόγειο.
Ο σκηνοθέτης Φίλιππος Κουτσαφτής βίωσε για χρόνους πολλούς τον τόπο και τους ανθρώπους του. Ανάμεσα σε ουρανό και πέλαγος τοποθέτησε τη ζωή του χωριού της Πάνω Ζάκρου, την περιοδική δραστηριότητα των ανασκαφών, την επίμονη αγάπη των αρχαιολόγων. Συνόδευσε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που κάθε έξι χρόνια επαναλαμβάνεται για το σχολείο από τη δεκαετία του 1980 μέχρι σήμερα. Παρακολούθησε έτσι τα παιδιά να ενηλικιώνονται και να επιστρέφουν. Ομοίως χαρτογράφησε τις ομάδες των αρχαιολόγων και των φοιτητών. Με τους δικούς του στοχασμούς, ο σκηνοθέτης εγκαθιστά το αέναο διάλογο ανάμεσα στο αρχαιολογικό έργο και την καθημερινότητα του χωριού, ανάμεσα στον τόπο και τον χρόνο, τη γη, τον ουρανό και τη θάλασσα, μιλώντας μας εκ βαθέων ή προσευχόμενος.
Η εκδήλωση με ελεύθερη είσοδο, όπως έχει καθιερωθεί από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων – ICOM και το Υπουργείο Πολιτισμού, συνδιοργανώνεται από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου και την Περιφέρεια Κρήτης.
