Δεκαετία του 1980 είχε τραβήξει την προσοχή μου ένα έργο ναΐφ ζωγράφου στο τότε εστιατόριο του Νικηφόρου Λαγουδάκη στην οδό Μοάτσου. Φαινόταν μια απεικόνιση εκτέλεσης από Γερμανούς. Ρώτησα κι έτσι είχα μια πρώτη προσέγγιση της τραγωδίας που έγινε στον Γουρνόλακκο τον Σεπτέμβρη του 1943. Και στη συνέχεια πρόσθεσα περισσότερα στοιχεία στην έρευνά μου για τα αφιερώματα που έκανα κάθε επέτειο του γεγονότος στην εφημερίδα.
Έτσι μπόρεσα να αξιολογήσω καλύτερα την εκδήλωση που οργάνωσε το βράδυ της π. Πέμπτης ο πολιτιστικός σύλλογος Αβδελλά, για να τιμήσει τη μνήμη των θυμάτων ενός εγκλήματος της ναζιστικής κατοχής που έμεινε χωρίς τιμωρία.
Η παρουσία του περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρου Αρναουτάκη θεσμικών εκπροσώπων και πολιτών τόνιζαν την σημαντικότητα της εκδήλωσης, που οργανώθηκε από την Περιφέρεια Κρήτης και τον πολιτιστικό σύλλογο Αβδελλά. Στη έναρξη της τιμητικής εκδήλωσης – διοργάνωσης τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση από τον Μητροπολίτη κ. κ. Πρόδρομο και ακολούθησαν στο ηρώο καταθέσεις στεφάνων, αλλά και ομιλίες αφιερωμένες στους 32 πεσόντες ήρωες εκ των οποίων 22 ήταν από τον Αβδελλά. Το θέμα της ημερίδας ήταν «Η θυσία του Γουρνόλακκου και ο Αβδελλάς Μυλοποτάμου».
Η Περιφέρεια Κρήτης όπως ανέφερε στον χαιρετισμό του ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, τιμά τους ήρωες πατριώτες, πεσόντες στο Γουρνόλακκο, όπως και όλους τους Κρητικούς που έπεσαν για την ελευθερία του τόπου μας.
Παράλληλα ο περιφερειάρχης συνεχάρη τον πολιτιστικό σύλλογο για την επιτυχημένη διοργάνωση που παράλληλα με την απόδοση τιμής στους ήρωες, αναδείχθηκε η ιστορική μνήμη για τους νεότερους. Ο κ. Αρναουτάκης επίσης πρόσθεσε: «Ο Αβδελλάς αποτελεί μία ξεχωριστή και ιδιαίτερη περίπτωση για ερευνητές, λαογράφους σύγχρονους ιστορικούς. Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν τον Σεπτέμβρη του 1943 συγκλόνισαν την Κρήτη την Ελλάδα. Αξίζουν συγχαρητήρια στον πολιτιστικό σύλλογο για την ανάδειξη της ιστορίας, αξίζουν συγχαρητήρια στον ερευνητή Γιώργο Καλογεράκη που με το συγγραφικό του έργο φωτίζει και αναδεικνύει τα ιστορικά γεγονότα, την ιστορία αιώνων».
Η πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Αβδελλά Μαρία Λαμπρινού ευχαριστώντας τον περιφερειάρχη Σταύρο Αρναουτάκη την αντιπεριφερειάρχη Μαρία Λιονή για τη συνδιοργάνωση της ημερίδας, τους ομιλητές και όλους τους συμμετέχοντες, ανέφερε ότι με την επιτυχημένη ημερίδα τιμής και μνήμης, προβάλαμε τη θυσία όλων των παλικαριών που σκοτώθηκαν στον Γουρνόλακκο και ξεκινούμε τις διαδικασίες για την ένταξη του Αβδελλά στο δίκτυο των μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδας.
Χαιρετισμούς επίσης στην ημερίδα απηύθυναν ο βουλευτής Μ. Χνάρης, η αντιπεριφερειάρχης Μ. Λιονή, ο Μ. Σαρρής, τοπικοί φορείς της περιοχής, ενώ μίλησαν για τους ήρωες του Αβδελλά οι: Γιώργος Καλογεράκης Δρ πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Χάρης Στρατιδάκης Δρ. πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Μανόλης Σαρρής π. προϊστάμενος γραφείου της Π.Ε Ρεθύμνου, Γιάννης Νικολούδης συνταξιούχος τραπεζικός, Αριστομένης Συγγελάκης πανεπιστημιακός συγγραμματέας Εθνικού συμβουλίου διεκδίκησης των οφειλών της Γερμανίας στην Ελλάδα. Επίσης έγινε ζωντανή παρουσίαση με σόλο λύρα και φωνή των πρωτότυπων μουσικών έργων κραυγή της σιωπής (ηχώ Αβδελλά 1943), οι Αντρειωμένοι (Αβδέλλας 1943) σε σύνθεση του Ηλία Ζούτσου με καταγωγή από τον Αβδελλά, δημιουργού ερμηνευτή και διδάκτορα μουσικών σπουδών της φιλοσοφικής σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού πανεπιστημίου Αθηνών.
Εξαιρετική ήταν η ομιλία του ιστορικού δρος Γεωργίου Καλογεράκη, διδάκτορος του πανεπιστημίου Ιωαννίνων και διευθυντή του δημοτικού σχολείου Καστελίου με πλούτο στοιχείων και εύστοχα σχόλια καθώς ο εκλεκτός ομιλητής κατέχει το θέμα μετά από ενδελεχή έρευνα στα ιστορικά αρχεία και σε άλλες έγκριτες πηγές.
Στον ήρωα δάσκαλο Νικόλαο Δετοράκη που έπεσε θύμα της συνέπειάς του στις ηθικές αξίες που δίδασκε, αναφέρθηκε με τη γνωστή του ευφράδεια λόγου ο δρ Χάρης Στρατιδάκης.
Με τη σειρά του ο γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών κ. Αριστομένης Συγγελάκης τόνισε στην τοποθέτησή τη σπανιότητα της περίπτωσης στον Αβδελλά όπου εκτελέστηκαν άμαχοι την ώρα που κήδευαν τους νεκρούς τους από μια προηγούμενη ναζιστική επιδρομή και πρόσθεσε ότι «Στον αγώνα για να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη και να διεκδικήσουμε δικαιοσύνη, παραμένει ο φορέας του ανυποχώρητος».
Η εκδήλωση διανθίστηκε και με ποιήματα σχετικά με το τραγικό γεγονός από κατοίκους της περιοχής ενώ προβλήθηκε κι ένα δεκάλεπτο απόσπασμα από ντοκιμαντέρ που επιχορήγησε η Περιφέρεια Κρήτης για το δράμα στο Γουρνόλακκο, ενισχύοντας την πρωτοβουλία παραγωγής του πολιτιστικού συλλόγου Αβδελλά.
Τέλος όλοι οι παριστάμενοι απόλαυσαν την Μυλοποταμίτικη φιλοξενία που πρόσφεραν οι κυρίες του χωριού Αβδελλά με τη συνεργασία του πολιτιστικού συλλόγου.
