«Ένας Φάλκονας δεν φέρνει την άνοιξη» είναι ο τίτλος του βιβλίου του Χάρη Στρατιδάκη, που κυκλοφόρησε πρόσφατα, με αφορμή τη συμπλήρωση εικοσιπέντε χρόνων από τη λειτουργία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Αγωγής και Ενημέρωσης στην Καρωτή Ρεθύμνου και αποτελεί μια ανακεφαλαίωση της ιστορίας και της εθελοντικής προσφοράς του.
Πρόκειται για μια γραπτή παρακαταθήκη για τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις δραστηριότητες που υλοποιήθηκαν στα επτά χρόνια λειτουργίας του «Φάλκονα»», προσπάθειες που βασίστηκαν στον εθελοντισμό με πρωταγωνιστές εκπαιδευτικούς, αρχαιολόγους, αρχιτέκτονες, βιοκαλλιεργητές, γεωργούς, κτηνοτρόφους, μελισσοκόμους, γεωπόνους, ιστορικούς τέχνης, δικηγόρους, δασικούς υπαλλήλους, γιατρούς, πανεπιστημιακούς καθηγητές, κηροπλάστες, οικολόγους, σπηλαιολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, ιδιοκτήτες παιδικών σταθμών, μέλη ΚΑΠΗ, προέδρους και μέλη πολιτιστικών συλλόγων, δημοσιογράφους κ.ά.
Η παρουσίαση του βιβλίου έγινε το βράδυ της Τετάρτης στον δημοτικό κήπο του Ρεθύμνου σε εκδήλωση που διοργάνωσαν οι «Ημέρες Ρεθύμνου» με αφορμή και τη συμπλήρωση δέκα ετών του ομώνυμου φεστιβάλ.
«Μετά από 25 χρόνια από το πρώτο πέταγμα του Φάλκονα, έχουμε ένα βιβλίο πλέον στα χέρια μας που περιγράφει τι συνέβη στα επτά ουσιαστικά χρόνια στα οποία λειτούργησε πλήρως και εθελοντικά. Μέτα από ένα τέταρτο του αιώνα αποφασίσαμε να θυμηθούμε τις όμορφες εκείνες στιγμές, σε άλλες εποχές από τις σημερινές, που όμως άφησαν σε όλους κάτι στην προσωπικότητά μας, στους εκπαιδευτικούς και σε όλους τους ανθρώπους από οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα συνεργαστήκαμε για να έχουμε ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά από άποψη περιβάλλοντος φυσικού και πολιτισμικού» ανέφερε ο συγγραφέας του βιβλίου, εκπαιδευτικός και ερευνητής Χάρης Στρατιδάκης.
Το βιβλίο παρουσίασε η αναπληρώτρια καθηγήτρια Βιολογίας και Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό τμήμα του πανεπιστημίου Κρήτης Μαριάννα Καλαϊτζιδάκη, η οποία είχε σταθεί εξ αρχής δίπλα στο εγχείρημα, στηρίζοντάς το με τις γνώσεις και το κύρος της. Μιλώντας στα «Ρ.Ν.» για το βιβλίο η κ. Καλαϊτζιδάκη, ανέφερε: «Αυτό το εγχείρημα ήταν πρωτοποριακό διότι σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα όπως το δικό μας το ελληνικό, το οποίο ρυθμίζεται από το υπουργείο παιδείας, ήταν μια πρωτοβουλία από τη βάση, εκ των κάτω, από τους εκπαιδευτικούς. Επίσης ήταν στηριγμένο στην εθελοντική προσφορά πολλών, 232 εθελοντών συνεργατών, ειδικών επιστημόνων. Όλα αυτά είναι μια συνταγή πολύ σύγχρονη για τον τρόπο που πρέπει να γίνεται η περιβαλλοντική εκπαίδευση. Ο Χάρης Στρατιδάκης τότε υλοποίησε όλες αυτές τις πρωτοποριακές προσεγγίσεις που τώρα είναι και καταγεγραμμένες στη βιβλιογραφία. Δυστυχώς το εγχείρημα αυτό δεν μπόρεσε μετά από εθελοντική μορφή να γίνει μέρος του επίσημου δικτύου περιβαλλοντικών κέντρων, κέντρων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης της χώρας μας του υπουργείου παιδείας, διότι όταν κατατέθηκε ο φάκελος, παρά όλη τη δραστηριότητα και τα προγράμματα, προτιμήθηκε η πρόταση των Ανωγείων που είναι έκτοτε το κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του νομού μας. Το υλικό αυτό χάθηκε, από ότι διάβασα και εγώ στο βιβλίο. Δεν διασώθηκε και, είναι κρίμα. Είναι κρίμα που θεσμικά και ατομικά δεν στηρίξαμε εδώ στο Ρέθυμνο αυτή την προσπάθεια. Δυστυχώς και δεν ήταν η πρώτη φορά. Δυστυχώς εμείς οι Ρεθεμνιώτες μέχρι τώρα δεν έχουμε δείξει αυτή την ένωση και την αλληλεγγύη όταν πρόκειται να διεκδικήσουμε κάποια πράγματα. Ο κ. Στρατιδάκης έχει αυτό το καλό συνήθειο να καταγράφει διάφορες πτυχές της τοπικής ιστορίας. Πλέον και ο Φάλκονας είναι μέρος της γραπτής ιστορίας της εκπαίδευσης στον τόπο μας και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στη χώρα μας, γιατί αυτή η πρωτοβουλία ενδέχεται να έχει και πανελλήνια πρωτοτυπία. Λειτούργησε επτά χρόνια. Είχε τέτοια μεγάλη δραστηριότητα και πλέον τουλάχιστον υπάρχει η γραπτή παρακαταθήκη. Οι εκδόσεις του Φάλκονα, οι 46 εκδόσεις, έχουν διασωθεί ακόμα και στη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου ο κ. Στρατιδάκης έχει κάνει μια δωρεά, αλλά δεν είναι προσβάσιμα σε όλους γιατί είναι συλλεκτικά (είναι στις κλειστές συλλογές). Τουλάχιστον με το βιβλίο αυτό θα υπάρχει μια γραπτή μαρτυρία για αυτή τη δραστηριότητα πριν ξεχαστεί. Θα υπάρχει μια γραπτή παρακαταθήκη για το τι συνέβη στο Ρέθυμνο 25 χρόνια πριν».
Από την πλευρά του ο Θωμάς Κρεβετζάκης, ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού και διευθυντής του φεστιβάλ «Ημέρες Ρεθύμνου», ανέφερε: «Φέτος είναι μια ιδιαίτερη χρονιά καθώς συμπληρώνονται δέκα χρόνια από το 2012 που ξεκίνησε σχεδόν σε μηδενική βάση το φεστιβάλ «Ημέρες Ρεθύμνου – Γιορτές παλιάς πόλης». Ο Φάλκονας τον οποίο τιμούμε σήμερα, αφορά μια ιστορία που ξεκινά από το 1992, πριν από την επίσημη έναρξή του, όταν στο κάλεσμα του Χάρη Στρατιδάκη, να υποστηρίξουμε τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, το κάναμε πολύ ευχαρίστως. Εθελοντές προσέφεραν μαθήματα, αλλά και σπουδαστές, όλοι συστρατεύθηκαν προκειμένου αυτό το εκπαιδευτικό θαύμα, σε ένα μικρό ορεινό χωριό, την Καρωτή, να λάβει σάρκα και οστά.
Εικοσιπέντε χρόνια μετά, δυστυχώς δεν έχουμε αντιληφθεί το πόσο καταλυτικός ήταν ο ρόλος του «Φάλκονα», τόσο στην Περιβαλλοντική εκπαίδευση, αλλά και στην παρουσίαση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Όπως επίσης και στο κομμάτι του εθελοντισμού που πρωτοποριακά ο συγκεκριμένος φορέας υποστήριξε. Δεν είναι τυχαίο ότι πάνω από 250 άτομα, όχι μόνο συμπολίτες μας, αλλά και άνθρωποι από όλη την Ελλάδα, εργάστηκαν αφιλοκερδώς προκειμένου να παρουσιαστεί ο Φάλκονας και η επίδρασή του στην τοπική εκπαίδευση.
Δεν είναι μόνο το κομμάτι των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Είναι η διαμόρφωση μιας ολόκληρης γενιάς εκπαιδευτικών, οι οποίοι συμμετείχαν ενεργά και παρακολουθούσαν τις δράσεις του. Ήταν επίσης η συγκυρία παράλληλα με τη λειτουργία του Φάλκονα, το κομμάτι της Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης της πρωτοβάθμιας τόσο υπό τον Χάρη Στρατιδάκη όσο και τον Γιώργο Πολάκη να λειτουργήσει εξαιρετικά. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, για όποιον μπορεί να το δει στη μεγέθυνσή του, να διαμορφώσει και μια γενιά παιδιών πολύ συνειδητοποιημένων όσον αφορά το κομμάτι της ανακύκλωσης και της διαχείρισης των σκουπιδιών. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι είναι εκείνη η περίοδος που ξεκινά και αλλάζει και ο τρόπος που διαχειρίζεται ο δήμος Ρεθύμνου τα απορρίμματα».
Ο κ. Κρεβετζάκης, κατέληξε λέγοντας: «Μένει ένα παράπονο, που είναι και το συμπέρασμα από το βιβλίο του Στρατιδάκη: Ότι όλες αυτές οι εθελοντικές πρωτοβουλίες, δυστυχώς έχουν ένα ορίζοντα τέλους αν δεν βρεθεί ένας επίσημος φορέας να τις υιοθετήσει και να τις στηρίξει».
Τιμήθηκαν συμβολικά δυο εθελοντές
Στη διάρκεια της εκδήλωσης τιμήθηκαν συμβολικά δύο από τους εθελοντές της προσπάθειας. Ο Κωστής Τζουγανάκης τιμήθηκε για την προσφορά του, τη δική του ως αντιδήμαρχος τότε Επισκοπής και των γονέων του, στα προγράμματα αγγειοπλαστικής και σαπωνοποίησης, αλλά και συνολικά των Καρωθιανών που στήριξαν το εγχείρημα και ο Κώστας Καπελώνης, μέλος του Β’ Κέντρου Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων Ρεθύμνου, τιμήθηκε για την προσφορά του στα προγράμματα καλαθοπλεκτικής και στη δημιουργία του φορητού εκπαιδευτικού προγράμματος «Του λιναριού τα πάθη», αλλά και συνολικά των ΚΑΠΗ, στα πλαίσια της προώθησης της διαγενεακής μάθησης.
Στην έναρξη της εκδήλωσης, οι διοργανωτές με τη βοήθεια του Γιώργου Κτιστάκη που υπήρξε ένας εκ των εθελοντών του «Φάλκονα», απελευθέρωσαν ένα κόρακα, ένα πουλί που είχε αποθεραπευτεί.
Ο κ. Κτιστάκης εξάλλου, μίλησε για τις αναμνήσεις του στον Φάλκονα μέσα από μαντινάδες:
Ησαν – τα χρόνια τα παλιά άνθρωποι που πονούσα
τση φύσης τα πονέμματα εγιατροσυντηρούσα.
Οι πλια. Λογαριασμοί δε δίδασι, με πάθος πολεμούσα
πράμα να μη μ-πομεινει ορθό, σιργουλευτά λαλούσα.
– Μες τσι καψάλους φύτρωσε του Φάκλονα το ζάλο
κι οσά ν – το άπιαστο πουλί εγίνηκε μεγάλο.
Στέκει α που συντήρανε τση φύσης τα ινάθια
κείνα που πολεμούσανε οι πλιά να βγάλου μάθια
– Σα δυο γενιές εδίδαξε ορμίνεβγε τον δρόμο
για να σωθούν – τα φυσικά με δίχως αγρονόμο
Εκείνα που τα ν – άγκουρα εδά εγινοθήκαν
μικιοί – μεγάλοι πολεμού πουλιά δεδρά αθίσα
Το νοιάξιμο εγίνηκε για ούλους πλια μεγάλο
με το γοργό του Φάλκονα πέταγμα δίχως άλλο.
Πρωτομαστόροι τση δουλειάς σήμερα ‘ πα τιμούνται
τα καμωμένα γράφτηκαν να μη ξελησμονιοόυνται.
Σαν του πετρίτη τα άπιαστο χυματικό το ζάλο
ετσά οι λέξεις σμίξανε, λένε για το μεγάλο
κανίσκι α απού χάρισες Χάρη για να μπορούνε
τα όσα εγενίκανε τότες να τα τιμούμε..
Την εκδήλωση παρακολούθησε η αντιπεριφερειάρχης Ρέθυμνου Μαρία Λιονή, ο μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Πρόδρομος, η αντιδήμαρχος Πέπη Μπιρλιράκη, και πλήθος πολιτών.
Την εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του δήμου και της Αντιπεριφέρειας Ρεθύμνου, «έντυσαν» μουσικά ο Μιχάλης Παυλάκης (λύρα) και ο Παρασκευάς Μαμαλάκης (λαούτο).