Στις 15 Ιουλίου, ήτοι αυτή την Παρασκευή, λήγει η προθεσμία υποβολής αντιρρήσεων στους δασικούς χάρτες. Το περασμένο Σάββατο, στο Σπίτι του Πολιτισμού στο Ρέθυμνο, πραγματοποιήθηκε μία πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα για το συγκεκριμένο φλέγον ζήτημα, την οποία διοργάνωσε ο τοπικός Δικηγορικός σύλλογος.
Την εκδήλωση παρακολούθησε πάρα πολύς κόσμος, ανάμεσά τους αιρετοί α’ και β’ βαθμού της τοπικής αυτοδιοίκησης και εκπρόσωποι των δικαστικών αρχών. Τα συμπεράσματα τα οποία εξήχθησαν ήταν χρήσιμα και οι απόψεις οι οποίες διατυπώθηκαν ήταν γόνιμες και ουσιαστικές.
Οι ομιλητές, στις εισηγήσεις τους, επισήμαναν τον έντονο προβληματισμό που υπάρχει σε επίπεδο κοινωνίας, το υψηλό κόστος και την αναγκαιότητα ρυθμίσεων. Οι Δασικοί χάρτες αποτελούν αναμφίβολα χρήσιμο εργαλείο, το οποίο πρέπει να αξιοποιηθεί καταλλήλως, ούτως ώστε να αποτελέσουν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για την ανάπτυξη του τόπου.
«Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να γίνουν ρυθμίσεις»
«Υπάρχει έντονος προβληματισμός» παρατήρησε η κ. Δέσποινα Δασκαλάκη, γεν. γραμματέας του Δικηγορικού συλλόγου Ρεθύμνης. «Στην επιστήμη δεν υπάρχει άσπρο ή μαύρο· υπάρχει διάλογος, υπάρχει γόνιμη συζήτηση. Γι’ αυτό είμαστε εδώ. Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να γίνουν ρυθμίσεις».
Στην εισήγησή της, που αφορούσε το ιδιοκτησιακό και το ζήτημα της χρησικτησίας, η κ. Δασκαλάκη διατύπωσε την άποψη ότι «πρέπει να γίνει μία ρύθμιση για την έκτακτη χρησικτησία, προκειμένου να διασώσουμε περιουσίες που φαίνονται ως ΔΔ (Δημόσιες Δασικές)».
Ειδικότερα, ανέφερε: «Στην Κρήτη, τα περισσότερα αγροτικά ακίνητα έχουν ως τίτλο κτήσης κυριότητας την έκτακτη χρησικτησία. Εάν δεν ρυθμιστεί νομοθετικά το ζήτημα της έκτακτης χρησικτησίας στους δασικούς χάρτες στην Κρήτη (ιδιαίτερη μνεία στα ΔΔ), θα καταλήξουμε στο παράδοξο ο ιδιώτης να χάνει το προβάδισμα της έλλειψης τεκμηρίου κυριότητας του δημοσίου στην Κρήτη. Και πότε; Όταν το ίδιο το δημόσιο είναι εδώ και εκατονταετίες απόν από τα ακίνητα που διεκδικεί σήμερα! Το ιδιοκτησιακό ζήτημα έρχεται από τα σωθικά της Ιστορίας και συνδέεται με την ιδιαίτερη γεωμορφολογία του νησιού μας, με τις ιδιαίτερες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Είναι δεδομένα που δεν μπορούν να αγνοηθούν».
Η ίδια ξεκαθάρισε ότι «στόχος μας είναι ένας γόνιμος και ήρεμος διάλογος», δίχως να παραγνωρίζει ότι «Στους πολίτες υπάρχει μεγάλη σύγχυση. Εξερχόμαστε από την οικονομική κρίση, από τη διετία της πανδημίας. Είναι πάρα πολύ δύσκολη όλη αυτή η διαδικασία και της κτηματογράφησης και του δασολογίου. Όλοι οι επαγγελματίες οι σχετιζόμενοι είναι σε μεγάλη πίεση (και οι τοπογράφοι και οι συμβολαιογράφοι και οι πολιτικοί μηχανικοί). Υπάρχει δυσκολία. Ο κόσμος είναι τρομαγμένος».
Η προτροπή της προς τον κόσμο είναι «Ότι οπωσδήποτε πρέπει μέχρι τις 15 (Ιουλίου) να κάνει τις ενστάσεις του στον δασικό χάρτη, να κάνει τις απαραίτητες δηλώσεις και για το Κτηματολόγιο – στη διαδικασία της κτηματογράφησης – να προβεί στις απαραίτητες δηλώσεις, γιατί συνέχονται!».
Κίνδυνος να «υποθηκευτεί» το μέλλον του τόπου
Ως το κρισιμότερο ζήτημα που αφορά την ανάπτυξη και την επιβίωση του «τόπου μας», αξιολογεί τους Δασικούς Χάρτες, ο δικηγόρος Νίκος Κοτζαμπασάκης, που ανέτρεξε στα πεπραγμένα των τελευταίων 16 μηνών.
Υπογράμμισε πως ο Δικηγορικός σύλλογος Ρεθύμνου «Στοιχίζεται με τις αγωνίες της κοινωνίας και αναδεικνύει δύο ζητήματα: 1) Αν η διαδικασία προχωρήσει έτσι όπως ξεκίνησε, υποθηκεύεται σφόδρα το παρόν και το μέλλον του τόπου μας και 2) οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα είναι ελάχιστες σε σχέση με το μέγεθος του προβλήματος».
Σύμφωνα με τον κ. Κοτζαμπασάκη, «Η συζήτηση δεν είναι μόνο συζήτηση και εκδήλωση προβληματισμού και διαμαρτυρίας. Είναι συζήτηση προτάσεων, συζήτηση λύσεων που αν ευοδωθούν κι αν η πολιτεία τείνει ευήκοων ους, μπορεί το πρόβλημα να επιλυθεί σε ένα μεγάλο βαθμό. Μία κρίσιμη, σημαντική τομή, ως προς το ιδιοκτησιακό ζήτημα που έτσι κι αλλιώς προκύπτει μέσα από τη διαδικασία της ανάρτησης των δασικών χαρτών, η οποία δεν θα αφήνει κανέναν απροστάτευτο – οποιονδήποτε δηλαδή καλόπιστο και έντιμο ιδιοκτήτη γης, που σήμερα βρίσκεται μετά από δύο, τρεις ή τέσσερις γενιές κατοχής και νομής ενός ακινήτου να αμφισβητείται η περιουσία του από το ελληνικό δημόσιο».
Ο «δεύτερος πυλώνας» για τον οποίο μίλησε ο κ. Κοτζαμπασάκης, «Είναι οπωσδήποτε ο χαρακτηρισμός των εκτάσεων που πρέπει να εξορθολογιστούν, έτσι ώστε εκτάσεις παραθαλάσσιες, εκτάσεις μέσα σε οικισμούς, εκτάσεις που είναι κοινόχρηστοι και αγροτικοί δρόμοι επί εκατοντάδες χρόνια, να μην θεωρούνται δάση».
Όπως υποστήριξε, «Το υπουργείο, πράγματι, μετά τις μεγάλες κινητοποιήσεις της κοινωνίας, έχει δείξει ότι αντιλαμβάνεται το πρόβλημα. Από εκεί και πέρα, πρέπει να πω ότι επί δεκαπέντε μήνες τώρα οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί είναι πάρα πολύ συγκεκριμένες και πάρα πολύ μικρές σε σχέση με το μέγεθος του προβλήματος. Δηλαδή, επιλύουν ένα πολύ μικρό ποσοστό του προβλήματος και μάλιστα ενώ περιμέναμε τη διόρθωση του χάρτη, όπως είχε υποσχεθεί ο υπουργός πέρυσι τον Απρίλιο στην Κρήτη, χωρίς κόστος και ταλαιπωρία για τους πολίτες, ο χάρτης ο «καινούργιος» που είδαμε πριν από περίπου ένα μήνα είναι ένας χάρτης που δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της κοινωνίας και των πολιτών. Κατά συνέπεια, τα βήματα που πρέπει να γίνουν τώρα είναι άλματα, αν πράγματι θέλει η πολιτεία να τρέξει, όπως έχει ως μνημονιακή υποχρέωση αναλάβει τη δέσμευση να τελειώσει με τους δασικούς χάρτες».
Ο κ. Κοτζαμπασάκης δεν παρέβλεψε να αναγνωρίσει ότι οι δασικοί χάρτες είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, «Που οδηγεί σε ασφάλεια δικαίου και ασφαλώς ένα εργαλείο το οποίο θα έπρεπε ήδη πολλά χρόνια πριν, να έχει διαμορφωθεί. Όμως, η σπουδή, η ταχύτητα και η προχειρότητα με την οποία εξελίσσεται η σχετική διαδικασία θα αφήσει πολύ μεγαλύτερη ζημία από τα όποια οφέλη της κύρωσης αυτής» είναι η ένταση που κατέθεσε.
Ερωτηθείς από τα «Ρ.Ν.» για το πώς θα έπρεπε να είναι η «επόμενη μέρα» στον νομό Ρεθύμνου, απάντησε: «Η επόμενη μέρα θα πρέπει, θα όφειλε, να είναι μία μέρα που θα είχε αντιμετωπίσει κατάματα το ιδιοκτησιακό πρόβλημα που δεν έχει αντιμετωπιστεί ούτε μέχρι σήμερα και που θα εξορθολογίσει τον χαρακτηρισμό. Αν δεν συμβεί αυτό, θα βρεθούμε με τον μισό και πλέον νομό Ρεθύμνου χαρακτηρισμένο ως δασική έκταση, με αποτέλεσμα όπως καταλαβαίνετε να έχει υποθηκευτεί για πάντα το μέλλον του».
Απ’ τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο στο… σήμερα
Η αρχική διαπίστωση του δικηγόρου Γιώργου Δρυγιαννάκη, παίρνοντας τον λόγο, ήταν η εξής: «Έχουμε μία πορεία μέσα στα έτη και ξαφνικά ερχόμαστε από πέρσι να υπάρχει η ανάρτηση αυτών των δασικών χαρτών, που έχουν φέρει κυριολεκτικά τα πάνω – κάτω, σε ό,τι αφορά τους χαρακτηρισμούς των εκτάσεων».
Ο κ. Δρυγιαννάκης επισήμανε ότι «Οι νέοι δασικοί χάρτες στηρίζονται σε αεροφωτογραφίες του 1945, όπου η Κρήτη έχει μόλις βγει από τη Γερμανική Κατοχή και τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Καταλαβαίνει ο καθένας από εμάς ότι ήταν πάρα πολύ δύσκολο οι Κρήτες, οι πρόγονοί μας, να ασχολούνται με τις καλλιέργειες όταν υπήρχε μία εμπόλεμη κατάσταση. Επίσης, οι νέοι δασικοί χάρτες στηρίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1960, όταν εκείνη τη δεκαετία στο νησί μας υπήρξε ένα τεράστιο κύμα μετανάστευσης (δηλαδή πάρα πολλοί συμπατριώτες μας μετανάστευσαν σε χώρες του εξωτερικού για να βρουν ένα καλύτερο αύριο – πάρα πολλοί από αυτούς έμειναν εκεί ως μόνιμοι κάτοικοι). Το θέμα της μετανάστευσης, και πάλι δημιουργεί ένα ζήτημα ως προς την καλλιέργεια, τη φροντίδα των δικών τους εκτάσεων, δηλαδή των χωραφιών τους. Μετά το 1960, ευτυχώς, συνέχισε να υπάρχει το κράτος μας. Υπήρξαν, φυσικά, πάρα πολλές συμβολαιογραφικές πράξεις και τίτλοι, που δυστυχώς δεν λαμβάνονται υπόψιν».
Ο ίδιος ανέδειξε τη σπουδαιότητα του να «υπάρξει μία ακόμα τροποποίηση, εκλογίκευσης και απλούστευσης αυτής της διαδικασίας, έτσι ώστε οι πολίτες να μην μπαίνουν σε αυτήν την κοστοβόρα πρώτα από όλα διαδικασία, να κάνουν προσφυγές και στο τέλος να φτάνουν να κάνουν αιτήσεις ακυρώσεως στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά των δασικών χαρτών».
Όπως εξήγησε, «Ο πολίτης που δεν έχει καταφέρει να γίνουν δεκτοί οι ισχυρισμοί του σε σχέση με τον αποχαρακτηρισμό των εκτάσεών του, θα πρέπει να προσφύγει στα διοικητικά δικαστήρια προσβάλλοντας όχι την απόφαση των επιτροπών, αλλά προσβάλλοντας τον χαρακτηρισμό του ακινήτου του σε σχέση με τους δασικούς χάρτες. Είναι ένα πολύ σημαντικό σημείο αυτό. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν οικοδομικές άδειες, εφόσον δεν υπάρχει πράξη αποχαρακτηρισμού ενώ οι αρμόδιες υπηρεσίες της πολεοδομίας έχουν τρεις, τέσσερις και πέντε οικοδομικές άδειες για το ίδιο ακίνητο, δεν δέχονται την αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος. Δηλαδή, σου λένε: «Πρέπει να κάνεις τη διαδικασία υποβολής των αντιρρήσεων» με ό,τι αυτό σημαίνει. Θα πρέπει να υπάρξει μία καινούργια νομοθετική ρύθμιση, η οποία θα πρέπει να εξυπηρετεί βασικότερα από όλα τη λογική. Θα πρέπει λοιπόν, να υπάρξει μία εκλογίκευση και μία απλούστευση όλης αυτής της διαδικασίας. Από τη στιγμή μάλιστα, κατά την οποία, βλέπουμε ότι οι δασικοί χάρτες δεν έχουν λάβει καθόλου υπόψιν τους τη δεδομένη πραγματική κατάσταση των τελευταίων 50 χρόνων».
Ευκαιρία για ανάπτυξη ή… ανάθεμα;
Ο κ. Ευριπίδης Κουκιαδάκης, δικηγόρος από το Ηράκλειο, πρώην αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου και μέλος της ΠΕΔ Κρήτης, χρησιμοποίησε τον τίτλο – ερώτημα που είχε θέσει στο πρώτο άρθρο που έγραψε και έδωσε στη δημοσιότητα για το εν λόγω θέμα: Οι δασικοί χάρτες είναι μία ευκαιρία για ανάπτυξη, μία ευκαιρία για τον πολίτη ή ένα… ανάθεμα;
«Μπορεί να γίνει και τα δύο: και να αποδεχθεί ανάθεμα αν δεν πάρουμε τις σωστές αποφάσεις, και να είναι ευκαιρία για την ορθολογική ανάπτυξη, την προστασία των δασών – που πρέπει να είναι στόχος όλων μας» σχολίασε ο ίδιος.
«Η προστασία των δασών δεν συνδέεται όμως καθόλου με το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Συνδέεται αποκλειστικά και μόνο με τη χωροταξία και τις χρήσεις γης» διευκρίνισε.
«Δεν υπάρχει προσωπικό να υποστηρίξει αυτή τη διαδικασία» είπε, αναφερόμενος στα «πρακτικά προβλήματα καθημερινότητας που ανατρέπουν όλες τις πρωτοβουλίες που λαμβάνονται».
Ωστόσο, «Υπάρχουν απλούστατες λύσεις» αντέτεινε. «Πρέπει να κάνουμε λεπτομερή σεμινάρια, και με γραπτές οδηγίες για το τι είναι δάσος, τι είναι δασική έκταση, τι είναι χορτολιβαδικό και κυρίως τι είναι δασοβιοκοινότητα».
Η τελευταία πρόταση που κατέθεσε πρόσφατα η ΠΕΔ, «υπάρχει ελπίδα να εισακουστεί» εκτίμησε ο κ. Κουκιαδάκης, «για το τι πρέπει να γίνει τώρα με την ισχύουσα νομοθεσία και τι μπορεί να γίνει στο μέλλον – έχουμε καιρό να κάνουμε κι άλλες βελτιώσεις για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα».
Ο πολύπειρος νομικός πρόσθεσε επίσης: «Το Σύνταγμα λέει πολύ ρητά: είναι υποχρέωση του κράτους και δικαίωμα του πολίτη (και το δασολόγιο και το Κτηματολόγιο). Τα υπόλοιπα δεν είναι για να κερδοσκοπεί το κράτος. Τα κέρδη των υποθηκοφυλακίων από τα αντίγραφα είναι τεράστια».
Ειδική μνεία έκανε στην έλλειψη χρόνου που δεν αφήνει τη δικαιοσύνη να λειτουργήσει.
«Φαντάζεστε πόσες κτηματολογικές διαφορές θα εγερθούν σε κάθε πρωτοδικείο;» αναρωτήθηκε, και κατέληξε με την προτροπή: «Να αναμορφώσουμε το χωροταξικό μας. Δεν θέλουμε να καταστρέψουμε τα δάση, ούτε καν τα χορτολιβαδικά εκεί που δεν χρειάζεται. Να ρυθμίσουμε λεπτομερώς τις χρήσεις γης. Η λύση είναι το χωροταξικό. Ο ιδιώτης αν του βάλεις προϋποθέσεις χρήσης, προστατεύει την περιουσία του κράτους».
Δασικοί χάρτες: Παράταση έως 15 Ιουλίου για την υποβολή αντιρρήσεων
Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, την τελευταία ημέρα του περασμένου Μάη, ανακοίνωσε την παράταση της υποβολής των αντιρρήσεων στους δασικούς χάρτες.
Όπως, υπογράμμιζε το υπουργείο στην ανακοίνωσή του: Λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί από την ενεργειακή κρίση, οι οποίες δυσχεραίνουν τις οικονομικές συναλλαγές των πολιτών, σε συνδυασμό με τα τεχνικά προβλήματα στις ψηφιακές πλατφόρμες του Ελληνικού Κτηματολογίου, χορηγείται παράταση για την υποβολή αντιρρήσεων επί του περιεχομένου των δασικών χαρτών για 45 ημέρες.
Σημειώνεται ότι η παράταση αφορά στους δασικούς χάρτες που αναρτήθηκαν εντός του 2021 για τους οποίους η προθεσμία υποβολής αντιρρήσεων εξέπνεε στις 31 Μαΐου.
