Η μαγειρική κατά την αρχαιότητα ενώ ήταν καθόλα απλή, αντιστρόφως ανάλογα ήταν το πλήθος των σκευών και εργαλείων για την αποθήκευση, επεξεργασία και μαγείρεμα των πρώτων υλών και παραγώγων τους, που είχαν στη διάθεση τους οι αρχαίοι Έλληνες, μάλιστα από τα Μινωικά χρόνια. Οι διαχρονικές ανασκαφές απέδωσαν ένα σημαντικό αριθμό σκευών μαγειρικής, τόσο πλούσιο σε χρήσεις, όσο και σε αποθήκευση. Συγκεκριμένα η εικονογραφία των αγγείων σε συνδυασμό με τα γραπτά στοιχεία, μας γνώρισαν το σπουδαίο επίπεδο κατασκευαστικής τεχνολογίας αντικειμένων που υπήρχε για την συλλογή και μεταποίηση των πρώτων υλών.
Η εξέλιξη και πρόοδος των σκευών συμβάδιζε με την εξέλιξη της κοινωνίας σε τομείς πολιτικούς, οικονομικούς, πολιτισμικούς κ.λπ. Θα μπορεί να αναφερθούν τα κύπελλα που χρησιμοποιούντο στα συμπόσια, τα οποία κατέχουν τις πρώτες θέσεις στα αρχαιολογικά ευρήματα και από το σύνολο της πήλινης οικοσκευής των αθηναϊκών σπιτικών, ήταν το 60%. Άξιο σημείωσης είναι ότι τα παραπάνω συνέβαιναν τα αρχαϊκά χρόνια(800-700 π.χ).
Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαγειρικών σκευών ήταν πήλινα και το υπόλοιπο μεταλλικά σκεύη. Ο πρώτος λόγος αυτής της διαφοροποίησης ήταν ότι στην αρχαία Ελλάδα ο άργιλος ή πηλόχωμα, αφθονούσε συγκριτικά με τα μέταλλα (χαλκός,χρυσός,ασήμι κ.ά.) και φυσικά ήταν οικονομικότερο υλικό για μαζική παραγωγή σκευών καθημερινής χρήσης.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι τα μεταλλικά αντικείμενα έχουν μικρή αντοχή στην διάβρωση χρονικά. Ακόμη τα μέταλλα ήταν προτιμότερο να χρησιμοποιούνται σε άλλες κατασκευές, όπως πολεμικά όπλα, αναθήματα κ.ά.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι το πλήθος αυτό των χρηστικών αντικειμένων σκευών, είχε άμεση ή έμμεση σχέση του σκοπού της διευκόλυνσης όσων ασχολούντο με τη μαγειρική.
Περιγραφή κάποιων μαγειρικών σκευών
– εσχάρα ήταν ένα σκεύος σαν το μαγκάλι, τοποθετημένο σχεδόν πάντα στην είσοδο της οικίας. Στην εσχάρα γινόντουσαν οι ιδιωτικές θυσίες-σφαγές των ζώων και στην συνέχεια το ψήσιμό των.
– εψητήρ το δοχείο σκεύος για το βράσιμο, όπως και η χύτρα, λίγο πιο μικρή σε μέγεθος.
– ιπνός το βασικότερο είδος φούρνου της αρχαιότητας.
– κρατευταί η σούβλα(οβελός) για το ψήσιμο των κρεάτων, με δυνατότητα ανάπτυξης νέων εγκοπών για να στερεώνονται μικροί οβελοί με κρέας, τα σουβλάκια.
– κρίβανος χωμάτινο αγγείο πιο πλατύ στη βάση από όσο στην κορυφή, μέσα στο οποίο έψηναν ψωμί, χρησιμοποιώντας ζεστά κάρβουνα τριγύρω του.
– λέβης πρόκειται για ένα βαθύ συνήθως χάλκινο αγγείο, το οποίο χρησίμευε για μαγείρεμα, που στηριζόταν σε κάποιο τρίποδα, χωρίς πόδια και χειρολαβές. Το ίδιο σκεύος γεμάτο με καθαρό νερό χρησιμοποιόταν και για πλύσιμο των χεριών των καλεσμένων πριν από τα γεύματα.
– λοπάς ήταν ένα σχετικά χαμηλό πήλινο σκεύος, με καπάκι, χωρίς λαβές, κάτι αντίστοιχο με κατσαρόλα, το οποίο χρησίμευε για ψήσιμο.
– πλάθανον σκεύος που έμοιαζε σε σχήμα πάρα πολύ με τα σημερινά ασιατικά «wok», ιδανικό για το μαγείρεμα με απευθείας επαφή του σκεύους με την φωτιά. Σε αυτό συνήθως ψήνονταν διάφορα είδη γλυκισμάτων.
– τήγανον ή τάγηνον το σχήμα του και η χρήση του, ήταν κάτι παρόμοιο με το σημερινό τηγάνι, το οποίο ήταν κατασκευασμένο από πηλό, κάτι που δεν υπάρχει σήμερα. Η πιο ιδιαίτερη ανακάλυψη όμως που σχετίζεται με αυτά τα σκεύη, έγινε στις Μυκήνες, όπου βρέθηκε ένα στρογγυλό ταψί που μπορεί να ονομαστή και τηγάνι, το οποίο χρησιμοποιόταν και από τις δύο του πλευρές, η μία ήταν λεία και η άλλη ήταν γεμάτη με διάσπαρτα μικρά κυκλικά βαθουλώματα.
Αυτά ήταν τα σπουδαιότερα σκεύη στην αρχαία Ελλάδα.
Πηγές – Εγ. Μπριτάνικα – Συγ.Ανδρέου Χάρου
