Του ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗ*
Σε λίγες μέρες αναμένεται να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των εισακτέων στα Πανεπιστήμια της χώρας. Στο Ρέθυμνο φιλοξενούνται οκτώ Ακαδημαϊκά Τμήματα του Πανεπιστημίου Κρήτης και ένα Τμήμα του ΕΛΜΕΠΑ. Ο συνολικός αριθμός εισακτέων στις ακαδημαϊκές δομές της πόλης μας είναι για φέτος 1.841 φοιτητές, αριθμός ακριβώς ίδιος με πέρυσι.
Το 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, 391 θέσεις έμειναν κενές στο Ρέθυμνο, γιατί οι φοιτητές δεν πέρασαν την ελάχιστη βάση εισαγωγής. Στις κενές θέσεις πρέπει να προστεθούν και περίπου 100 φοιτητές που δεν γράφτηκαν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του Υπουργείου και τελικά δεν προσήλθαν για σπουδές.
Τα παραπάνω στοιχεία αποδεικνύουν ότι, από τις θέσεις των εν δυνάμει εισακτέων των Σχολών του Ρεθύμνου, υπάρχει μια μείωση πάνω από 25% αυτών που τελικά εισάγονται. Πρακτικά αυτό είναι αντίστοιχο, όσον αφορά τον αριθμό φοιτητών, σαν να έκλειναν δύο ακαδημαϊκά Τμήματα. Επιπρόσθετα της προαναφερόμενης μείωσης, ένα μέρος των φοιτητών που εγγράφονται για σπουδές στο Ρέθυμνο, εν τέλει, δεν διαμένει στη πόλη και προσπαθεί να ανταπεξέλθει με σποραδική παρακολούθηση μαθημάτων και συμμετοχή μόνο στις εξεταστικές περιόδους.
Το φαινόμενο των κενών θέσεων έχει πολλά και πεπλεγμένα αίτια αλλά, κατά την προσωπική μου άποψη, σίγουρα δεν οφείλεται στην ποιότητα των παρεχόμενων σπουδών από τα Πανεπιστημιακά Τμήματα της πόλης μας που έχουν λάβει πρόσφατα άριστες ή πολύ καλές πιστοποιήσεις από την Ανεξάρτητη Εθνική Αρχή για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Όπως ορθά εντοπίστηκε από τους Πρυτάνεις των νησιωτικών Πανεπιστημίων, στη πρόσφατη σύνοδο Πρυτάνεων στη Καστοριά, βασικός ρόλος της σχετικά χαμηλής ζήτησης των προσφερόμενων θέσεων σε νησιωτικά Πανεπιστήμια είναι τα πολύ ακριβά μισθώματα και το περιορισμένο πλήθος των διαθέσιμων χώρων προς ενοικίαση. Το πρόβλημα της εξεύρεσης κατοικίας είναι έντονο και για τους νέους εκπαιδευτικούς που έρχονται να διδάξουν για δέκα μήνες και αδυνατούν να βρουν χώρους διαμονής.
Για την ανάσχεση του παραπάνω σοβαρού προβλήματος απαιτείται ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας αλλά και δράσεις σε επίπεδο Πανεπιστημίων και τοπικής αυτοδιοίκησης σε συνδυασμό με κεντρικές νομοθετικές πρωτοβουλίες. Η τοπική κοινωνία είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι η μείωση του φοιτητικού πληθυσμού πέρα από τον άμεσο οικονομικό αντίκτυπο εγκυμονεί κινδύνους για την ίδια την βιωσιμότητα των ακαδημαϊκών δομών.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι το Πανεπιστήμιο Κρήτης με την στήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης και των βουλευτών μας έχει προσχωρήσει σημαντικά το μεγάλο έργο της ανέγερσης 1.800 δωματίων μιας νέας φοιτητικής εστίας στο Γάλλο. Τι θα γίνει όμως μέχρι τότε; Χρειάζονται άμεσες ενέργειες και νομοθετικές πρωτοβουλίες σε κεντρικό επίπεδο.
Τα πανεπιστήμια θα πρέπει να μπορούν σύννομα να προχωρούν σε ιδιωτικές μισθώσεις φοιτητικής στέγης για τους φοιτητές τους που αδυνατούν να βρουν στέγη ή να ανταπεξέλθουν οικονομικά. Η πρακτική αυτή είναι γνωστή στο δυτικό κόσμο. Η πολιτεία επίσης θα πρέπει α) να θεσπίσει κίνητρα για ιδιώτες που διαθέτουν υφιστάμενα ακίνητα ή ανεγείρουν νέα ακίνητα για τη διαμονή φοιτητών και νέων εκπαιδευτικών, β) να εντάξει σε πρόγραμμα ανακαίνισης ακίνητα τα οποία είναι ακατοίκητα για μεγάλο χρονικό διάστημα αρκεί να προσφερθούν για διαμονή φοιτητών και νέων εκπαιδευτικών με αντικειμενικό μίσθωμα που καθορίζεται ως ένα μικρό ποσοστό της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, και γ) να επεκτείνει τις αρχικές πιλοτικές δράσεις κοινωνικής κατοικίας για ευάλωτες ομάδες σε νησιωτικές περιοχές για φοιτητές και νέους εκπαιδευτικούς.
* Ο Νεκτάριος Παπαδογιάννης είναι καθηγητής του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, τ. αντιπρύτανης
