Στις εργασίες του συμποσίου, με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου Lanzhou της Κίνας, εξετάστηκαν οι ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα σε Ελλάδα και Κίνα, εστιάζοντας στην ιστορία, τη λογοτεχνία και τη στρατηγική
Ένα συμπόσιο συνεργασίας, επικοινωνίας και διάχυσης γνώσεων και πληροφοριών σχετικά με τον Ελληνικό και τον Κινέζικο πολιτισμό πραγματοποιήθηκε χθες στην αίθουσα της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο, ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και αντιπροσωπεία από το Πανεπιστήμιο Lanzhou της Κίνας. Το συμπόσιο με τίτλο «Κίνα και Ελλάδα από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή» – «China and Greece from Antiquity to Modern Times» επικεντρώθηκε στα σημεία σύγκλησης των δύο πολιτισμών, αλλά και στις ιστορικές διαφορές που καταγράφονται από το παρελθόν, σε επίπεδο λογοτεχνίας, διεθνών σχέσεων και παγκόσμιας ιστορίας, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι «ακόμα και στις διαφορές μας, υπάρχουν ομοιότητες». Η Κινεζική αντιπροσωπεία αποτελούμενη από δύο καθηγητές και 15 μεταπτυχιακούς φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες, που ειδικεύονται στη Νεότερη Ιστορία και τη Συγκριτική Πολιτική Επιστήμη, πήρε την πρωτοβουλία να επισκεφθεί τις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου στον Γάλλο και να παρουσιάσει συγκριτικές μελέτες για την Ελλάδα και την Κίνα, από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη εποχή.
Στην πρώτη μέρα του διήμερου συμποσίου συμμετείχαν μέλη Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού του Πανεπιστημίου Κρήτης από τα Τμήματα Πολιτικής Επιστήμης, του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης και του τμήματος Φιλοσοφίας και Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Παν/μίου Κρήτης. Οι εκπρόσωποι των δύο Πανεπιστημίων αντάλλαξαν επίσης δώρα, με το Παν/μιο Lanzhou να προσφέρει στη Μελίνα Ταμιωλάκη, αντιπρύτανη Ανάπτυξης Διεθνών Σχέσεων και Εξωστρέφειας, του Πανεπιστημίου Κρήτης, έναν ζωγραφισμένο πάπυρο, με μία Κινεζική θεότητα της μουσικής. Με τη σειρά της, η κ. Ταμιωλάκη προσέφερε στους Κινέζους συναδέλφους μία σειρά από βιβλία των εκδόσεων του Πανεπιστημίου Κρήτης και μερικά συμβολικά δώρα. Σήμερα, η αντιπροσωπεία από το Παν/μιο Lanzhou της Κίνας επισκέπτεται το Ηράκλειο στην Πανεπιστημιούπολη Βουτών, καθώς και το Μουσείο της Ιατρικής Σχολής. Στο τέλος του συμποσίου θα υπογραφεί ένα μνημόνιο συνεργασίας ανάμεσα στα δύο Πανεπιστήμια.
«Η Κίνα έχει ενδιαφέρον για την Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό»
Το συμπόσιο αποτελεί μία σημαντική δράση εξωστρέφειας για το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το οποίο δύναται να δημιουργήσει γέφυρες συνεγασίας με τα Κινεζικά Πανεπιστήμια και να υιοθετήσει αντίστοιχες μελετητικές προσεγγίσεις, σε θέματα που αφορούν τον πολιτισμό, όπως το Πανεπιστήμιο Lanzhou. Η κ. Ταμιωλάκη μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ανέφερε: «Η συγκεκριμένη αποστολή είναι μία ευχάριστη έκπληξη και αλλαγή, γιατί έχουμε και φοιτητές. Είδαμε, λοιπόν, τη δουλειά μελέτης που γίνεται στην Κίνα για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Στην Ελλάδα δεν έχουμε φτάσει ακόμα σε αυτό το επίπεδο, να μελετούμε συστηματικά τον Κινέζικο πολιτισμό και να τον συγκρίνουμε με τον δικό μας, είναι όμως ένα πεδίο που αξίζει να μελετηθεί και πιστεύω ότι μέσω όλων αυτών των ανταλλαγών και του διαλόγου με τα Κινέζικα Πανεπιστήμια και τους συναδέλφους θα μπορέσουμε να καλλιεργήσουμε και εμείς αυτό το συγκριτικό αντικείμενο σε μεγαλύτερο βάθος».
Σύμφωνα με τις θεματικές που προσεγγίστηκαν και τα συμπεράσματα που εξήχθησαν, σχετικά με τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στον ελληνικό και τον Κινέζικο πολιτισμό, η κ. Ταμιωλάκη ανέλυσε: «Αν το προσεγγίσουμε ιστορικά, υπήρχαν από τον 5ο αιώνα π.Χ. ανταλλαγές μέσω του εμπορίου. Μετά λόγω των κατακτήσεων του Μεγάλου Αλεξάνδρου προέκυψε ο δρόμος του μεταξιού. Υπάρχουν σίγουρα σημαντικές ομοιότητες και σημαντικές διαφορές. Και οι δύο πολιτισμοί δίνουν έμφαση στο θέμα της τάξης και της αρμονίας. Από την άλλη υπάρχουν και πολύ σημαντικές διαφοροποιήσεις. Όπως αναφέρθηκε, οι ήρωες της Κινέζικης μυθολογίας δεν έχουν γονείς, αντίθετα σε εμάς η συγγένεια παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο. Επίσης, οι Κινέζοι πιστεύουν στην απραξία, με την έννοια ότι αφήνεις τα πράγματα να κυλήσουν και να έρθουν και αυτό έχει περάσει και στο κομμάτι της στρατηγικής. Αυτό θα μπορούσε να πει κάποιος βέβαια ότι μοιάζει με αυτό που έλεγαν οι Σπαρτιάτες, ότι πάμε πιο αργά από τους Αθηναίους. Όπως επισημάνθηκε, η Κίνα έχει και πολιτικά ένα ενδιαφέρον για την Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό».
Όσον αφορά τους λόγους για τους οποίους οι Κινέζοι ενδιαφέρονται για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, η αντιπρύτανης πρόσθεσε: «Τους ενδιαφέρει από τρείς απόψεις: της λογοτεχνίας, των διεθνών σχέσεων και της παγκόσμιας ιστορίας. Αυτοί οι άξονες πρέπει να περάσουν και στη δική μας παιδεία, τόσο για το δικό μας πολιτισμό, αλλά και για τον Κινεζικό. Πιστεύω ότι και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης θα δοθεί η ευκαιρία για πιο καινοτόμα προγράμματα, μέσα από αυτές τις ανταλλαγές».
Τέλος, την ελπίδα της για τη δημιουργία μίας Ελληνο-Κινεζικής έδρας σπουδών εξέφρασε η κ. Ταμιωλάκη, σημειώνοντας πως παρότι τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν έχουν τις δυνατότητες των αντίστοιχων στην Κίνα, οι κοινές δράσεις εξωστρέφειας για θεματικές που αφορούν και τους δύο μπορούν να τους αποδώσουν αρκετά οφέλη σε επιστημονικό και ακαδημαϊκό επίπεδο: «Μακάρι να έχουμε και μία έδρα Ελληνο-Κινεζικών σπουδών, πιστεύω ότι ανοίγεται ένα πολύ σημαντικό πεδίο. Δεν συγκρίνονται τα μεγέθη ανάμεσα στα Πανεπιστήμια, δεν μπορούμε να τους συναγωνιστούμε σε οικονομικό επίπεδο, αξίζει όμως να αναπτύξουμε έναν διάλογο σε θεματικές κοινού ενδιαφέροντος».
«Η κινέζικη σκέψη περιμένει να ωριμάσουν οι συνθήκες»
Η Αγγέλα Καστρινάκη, κοσμήτορας της Φιλοσοφικής σχολής και καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης απηύθυνε χαιρετισμό στην αρχή του συμποσίου, εντοπίζοντας τις επιρροές του Κινεζικού πολιτισμού στην ελληνοευρωπαϊκή κουλτούρα, μέσα από μία λογοτεχνική και φιλοσοφική σκοπιά, αλλά και από τη δική της εμπειρία, μέσα από την άσκηση ή και την ανάγνωση. «Η σχέση που έχω εγώ με την Κινέζικη κουλτούρα συνίσταται στη σχέση που έχω με την άσκηση της γιόγκα, τάι τσι και τσι γκονγκ. Σε αυτή τη μορφή άσκησης, το παράγγελμα του δασκάλου είναι «μην προσπαθείτε, αφήστε τη βαρύτητα να δουλέψει για εσάς». Μου ήταν πάρα πολύ δύσκολο να ακολουθήσω αυτό το παράγγελμα, γιατί πάντα κατέβαλλα περισσότερη προσπάθεια, ώσπου διάβασα ένα βιβλίο για την Κινεζική σκέψη, που κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, ενός Γάλλου, ο οποίος απευθύνεται σε επιχειρηματίες και παρουσιάζει τις διαφορές της Ελληνικής, ευρωπαϊκής με την Κινέζικη σκέψη. Παρατήρησε, λοιπόν, ότι στην Κινέζικη σκέψη δεν υπάρχει αυτό που λέμε εμείς ότι φτιάχνουμε ένα πρότυπο και ακολουθούμε το πρότυπό μας. Στην ευρωπαϊκή στρατηγική θα φτιάξει το σχέδιο ο στρατάρχης και θα προσπαθήσεις να το ακολουθήσεις, ενώ στην Κινεζική σκέψη ο στρατηγός περιμένει να ωριμάσουν οι συνθήκες. Αυτό ήταν ένας έπαινος στην απραξία, με την έννοια ότι περιμένεις να ωριμάσουν οι συνθήκες για να δράσεις και να βάλεις μία τελευταία πινελιά». Επιπλέον, η κ. Καστρινάκη έκανε αναφορά σε δύο σπουδαία λογοτεχνικά συγγράμματα, το «Πόλεμος και Ειρήνη» του Τολστόι και τις «Ιστορίες του Κυρίου Κόϋνερ» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, μέσα από τα οποία εντοπίζει, επίσης, τις επιρροές του Κινεζικού τρόπου σκέψης στην ευρωπαϊκή κουλτούρα.
Η έννοια της απραξίας είναι μία ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στους δύο πολιτισμούς, με την κ. Καστρινάκη να αναφέρεται στα ερεθίσματα που έχουν παράξει οι Κινεζικές μέθοδοι στους δυτικοευρωπαϊκούς συγγραφείς, καλλιτέχνες, φιλοσόφους και όχι μόνο. «Διάφοροι στοχαστές έχουν σκεφτεί πάνω στις Κινέζικες μεθόδους, οι οποίες είναι διαφορετικές από τις ελληνικές, τις ελληνορωμαϊκές και τις ευρωπαϊκές. Έχουν ενσωματώσει στις σκέψεις τους κάποιες τακτικές που ανάγονται στην Κινέζικη κουλτούρα, ένα από αυτά είναι η απραξία, με την έννοια της αναμονής, ώσπου να ωριμάσουν οι συνθήκες».
