Η ραχοκοκαλιά της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης έχει σημείο αναφοράς την Κρήτη. Και λέγεται Μυλοπόταμος. Ο φάκελος για τον εντοπισμό των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, δημιουργεί προσδοκίες για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας, με το σύνθημα να το δίνει ο ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης Ευάγγελος Παρταλιάς. «Το κοίτασμα ΤΑΛΩΣ του Μυλοποτάμου θα διαλύσει τα μνημόνια», τονίζει χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του στην ομάδα μας, ο άνθρωπος που ηγήθηκε της προσπάθειας ανάδειξης του θέματος. Σε μία εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη, ο κ. Παρταλιάς απαντάει για τις εκτιμήσεις των επιστημόνων και τα αστρονομικά νούμερα, τα ύποπτα πολιτικά παιχνίδια και το… ποτάμι που δεν γυρίζει πίσω.
- Πώς σχολιάζετε την απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε αξιοποίηση του εγχώριου πλούτου υδρογονανθράκων;
Είναι κάτι εξαιρετικά θετικό έστω και αν ήρθε αργά. Αυτή τη στιγμή, λόγω της ακρίβειας που ζούμε όλοι με τις τιμές ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου, η κατεύθυνση που έχει αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο είναι να αποκτήσει η Ελλάδα αποθέματα φυσικού αερίου. Αυτό σημαίνει, ότι όταν έχουμε τόση ακρίβεια παντού λόγω της παρουσίας του Ρώσικου φυσικού αερίου που είναι πανάκριβο αλλά και των εισαγωγών από τις ΗΠΑ υγροποιημένου φυσικού αερίου, το οποίο επίσης είναι πανάκριβο, εάν διαπιστώσουμε παρουσία ελληνικών αποθεμάτων δίπλα μας θα δώσουν φυσικό αέριο φθηνότερο. Άρα η ενέργεια που θα παράξουμε εδώ θα είναι φθηνότερη από την εισαγόμενη ενέργεια και αυτό είναι κάτι πολύ θετικό για να προχωρήσουν οι έρευνες και να βρούμε αποθέματα.
- Πόσο ρεαλιστικά είναι τα νούμερα που περιλαμβάνονται στη μελέτη σας για το κοίτασμα ΤΑΛΩΣ φυσικού αερίου στην περιοχή του Μυλοποτάμου Κρήτης. Σας ρωτώ μεταφέροντας και την αγωνία του κόσμου που έχει εναποθέσει τις ελπίδες του στη συγκεκριμένη υπόθεση και αναρωτιέται «μα είναι αλήθεια. Και αν ο Παρταλιάς και οι άλλοι ερευνητές κάνουν λάθος, τι γίνεται»;
Τα στοιχεία για τα πιθανά αποθέματα υδρογονανθράκων της περιοχής Μυλοποτάμου Κρήτης τα πήρα από την παρουσίαση που έκανε η Νορβηγική εταιρεία PGS, δηλαδή η εταιρεία που ανάλαβε τις γεωφυσικές μελέτες, πέρυσι στις αρχές Ιουλίου. Αυτή εκτίμησε τα αποθέματα υδρογονανθράκων σε μία έκταση 20 χιλ. σε 35 Τρισ. Μ3 φυσικού αερίου και 1,7 δισ. Μ3. υγρούς υδρογονάνθρακες.
Αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι η εταιρεία PGS κάνει την έρευνα με δικά της έξοδα, περίπου 60-70$ εκατομ. ευελπιστώντας ότι τα στοιχεία των ερευνών της θα μοσχοπουληθούν στις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες σε δεκαπλάσια τιμή και ότι σε παρεμφερείς γεωλογικές συνθήκες όπως αυτής του Μυλοποτάμου πάντα υπάρχουν αποθέματα φυσικού αερίου, τότε οι εκτιμήσεις της εταιρείας PGS πρέπει να είναι σωστές.
Η έρευνα αυτή απαιτεί υψηλές επενδύσεις, σύγχρονη τεχνολογία, συστηματική δουλειά με προσήλωση στο στόχο, υπομονή και επιμονή. Για το σκοπό αυτό πρέπει να υπάρχει ενθάρρυνση από την κυβέρνηση στις εταιρείες ώστε να υποβάλουν ένα ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα με τους επιδιωκόμενους στόχους από τις μέλλουσες γεωτρήσεις. Παράλληλα πρέπει να αρθούν τα όποια γραφειοκρατικά εμπόδια που αποτελούν μια μάστιγα και τροχοπέδη για την επιτάχυνση της διαδικασίας.
- Αρχικά οι στόχοι και οι προτεραιότητες τι επιδιωκόμενο αποτέλεσμα θα μπορούσαν να έχουν;
Το πρώτο ζητούμενο των ερευνών είναι αν τα κοιτάσματα αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν οικονομικά και σε συνδυασμό με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις διασυνδέσεις να αποτελέσουν την ραχοκοκαλιά του εθνικού ενεργειακού μείγματος. Η συγκυρία είναι ευνοϊκή καθώς η Ευρώπη επιταχύνει την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο και φιλοδοξία της κυβέρνησης είναι να καταστεί η Ελλάδα ενεργειακός κόμβος για την Ευρωπαϊκή Ένωση και παραγωγός φυσικού αερίου.
- Οι εξελίξεις συνοψίζονται ως εξής: Μία εταιρία Κολοσσός από τη Νορβηγία ανέλαβε το έργο των σεισμικών ερευνών και όλος ο διεθνής τύπος όπως το Reuters και οι N.Y.Times με αναλυτικά δημοσιεύματα αναφέρονται όχι μόνο στα νούμερα που έχετε αποκαλύψει, μέσα από τις μελέτες σας, αλλά δίνει και πολιτικό στίγμα ως προς την επόμενη ημέρα. Με αυτά τα δεδομένα πόσο κοντά η πόσο μακριά είμαστε από το να ανακαλύψουμε και να εκμεταλλευτούμε τα ενεργειακά αποθέματα του Μυλοποτάμου;
Τα πάντα εξαρτώνται από την πολιτική βούληση. Η εκμετάλλευση μπορεί να αρχίσει σε λιγότερο από 5 χρόνια αλλά αν οι κυβερνήσεις κωλυσιεργήσουν, κατ’ εντολή των μονοπωλιακών επιχειρήσεων εισαγωγής υδρογονανθράκων, σε 10 χρόνια. Σημαντικό ρόλο για την πορεία της επιτάχυνσης της διαδικασίας αδειοδότησης παίζει και η οργάνωση της δομής του Δημοσίου, με την γραφειοκρατία που το διακρίνει σε πολλές περιπτώσεις να είναι ανασταλτικός παράγοντας.
Είναι τραγικό να χρειάζεται ακόμα και σήμερα ένα απλό έγγραφο από υπηρεσία ένα εξάμηνο για να προωθηθεί, μια απλή ένσταση ενός ιδιώτη για οποιαδήποτε λόγο να εκδικάζεται από την δικαιοσύνη μετά από δύο χρόνια, να περιμένεις έως και τρία χρόνια για μια περιβαλλοντική άδεια ή έως και πέντε χρόνια για την κύρωση μιας σύμβασης από την Βουλή των Ελλήνων, Αν δεν ξεπεραστούν άμεσα όλες αυτές οι αγκυλώσεις δεν θα έχουμε γρήγορα αίσια λύση στο θέμα.
- Εκτιμάτε ότι υπάρχουν… ύποπτα παιχνίδια που συνδέουν την κρίση και τον ορυκτό πλούτο της χώρας; Το μόνο βέβαιο είναι πως την ώρα των κρίσιμων αποφάσεων σε γεωπολιτικό επίπεδο, η Ελλάδα θα βρίσκεται σε τόσο δεινή θέση που οι αποφάσεις της θα υπαγορεύονται από την οικονομική της κατάσταση.
Η αξία του ορυκτού πλούτου φυσικού αερίου της περιοχής εκτιμάτε σε αρχικό στάδιο σε 1.700 δισ. $, μη συμπεριλαμβανομένης της αξίας των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, αλλά και μη περιλαμβανομένων των μελλοντικών ερευνητικών επεκτάσεων της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος.
Η ύπαρξη αποθεμάτων υδρογονανθράκων της περιοχής ήτανε γνωστή στις Ελληνικές κυβερνήσεις από το 2003. Μάλιστα εδώ και 20 ολόκληρα χρόνια. Το γιατί δεν αξιοποίησαν αυτόν τον πλούτο για να αποφύγουμε τα μνημόνια είναι ένα ερωτηματικό. Φοβάμαι πολύ ότι οι μονοπωλιακές εταιρείες εισαγωγής υδρογονανθράκων δεν ήθελαν να ανακαλυφθούν τα αποθέματα φυσικού αερίου διότι η ανακάλυψη θα ήταν σε βάρος τους. Η τιμή του φθηνού, άφθονου και καθαρού φυσικού αερίου που θα έβγαινε από τον Μυλοπόταμο θα στοίχιζε ελάχιστα σε αντίθεση με την τιμή του εισαγόμενου αργού πετρελαίου. Ουσιαστικά είναι ένας ενεργειακός πόλεμος μεταξύ εισαγόμενου πετρελαίου και ντόπιου φυσικού αερίου… Τελικά θα κερδίσει το ντόπιο φυσικό αέριο.
- Όπως μας λέτε, αυτό που συμβαίνει στην περιοχή του Μυλοποτάμου θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα του οικονομικού χρέους, μαζί με τα ενεργειακά αποθέματα για τη χώρα, αλλά και να αποτελέσει παράλληλα και μία από τις βασικές διόδους ενέργειας της Ευρώπης. Δηλαδή ο Μυλοπόταμος θα μπορούσε να παίξει τέτοιο ρόλο;
Ασφαλώς. Τα αποθέματα των υδρογονανθράκων που βρίσκονται εντός της ζώνης έρευνας, μπορούν άνετα να βγάλουν το χρέος της Ελλάδας και να διαλύσουν τα μνημόνια. Επιπροσθέτως, ο ενεργειακός πλούτος ΤΑΛΩΣ του Μυλοποτάμου είναι πολύ μεγάλος και οι ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης τεράστιες. Η περιοχή θα αποτελέσει την ραχοκοκαλιά της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης… Άλλωστε η έλευση της Μέρκελ στην Ελλάδα λίγο πριν παραδώσει την καγκελαρία έχει και αυτόν τον σκοπό.
Όταν επιτέλους η ελληνική κυβέρνηση δώσει το πράσινο φως για την έναρξη της διαδικασίας για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος, μπορούμε εκτιμώντας από το 2027 να μεταφέρουμε ετησίως από τον αγωγό EastMedμέσω της Δυτικής Πελοποννήσου, από 40-50 δις m3 για τα επόμενα πρώτα 25 χρόνια κατ’ ελάχιστον.
Αυτό αυξάνει εκθετικά την γεωπολιτική θέση της Ελλάδας, διότι αντικαθιστά εξολοκλήρου τις απώλειες του Ρωσικού φυσικού αερίου που θα διοχέτευε ο NordstreamII στην Ευρώπη.
Επιπρόσθετα η παράλληλη έρευνα που θα αναπτυχτεί και στις όμορες περιοχές του κοιτάσματος, θα μας επιτρέψει σε μικρό βάθος χρόνου να τροφοδοτήσουμε επιπρόσθετα την Ευρωπαϊκή αγορά με ποσότητες 60-80 δις m3 κατ’ έτος για τα επόμενα τουλάχιστον 40 χρόνια.
- Σε περίπτωση που η περιπέτεια των κοιτασμάτων έχει αίσιο τέλος, τα οφέλη ποια εκτιμάται ότι θα είναι;
Για μια διάρκεια εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων με τα τωρινά δεδομένα, για 25 χρόνια το οικονομικό όφελος για την Ελλάδα θα είναι:
Ι. Από την φορολογία 20% της ακαθάριστης αξίας των αποθεμάτων $ 340 Δισ.
ΙΙ. 5% της ακαθάριστης αξίας των αποθεμάτων πηγαίνουν στην περιφέρεια Κρήτης $ 85 Δισ., με το μισό του ποσού αυτού στη περιφέρεια του Μυλοποτάμου.
ΙΙΙ. Από την φορολόγηση των επιπλέον απασχολουμένων, στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα των υδρογονανθράκων 40-60 Δισ. $
ΙV. Από την αντικατάσταση κατά 50% του εισαγόμενου ακριβού αργού πετρελαίου με το ενεργειακό ισοδύναμο φυσικό αέριο $ 80 Δισ. ΣΥΝΟΛΟ $ 545-565 Δισ.
Κι αυτό χωρίς να λάβουμε υπόψη τα πρόσθετα οικονομικά οφέλη που θα προκύψουν από τις παράλληλες έρευνες σε όμορες περιοχές, το συνολικό οικονομικό αποτύπωμα μετά από 10 χρόνια θα είναι τουλάχιστον το διπλάσιο του πρώτου εκτιμώμενου και θα αγγίξει τουλάχιστον το 1.2 τρισ. $.
Και το σημαντικότερο, όλες οι παραπάνω εκτιμήσεις έχουν υπολογιστεί σε τιμές προ της κρίσης της άνοιξης του 2022 που βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Δεν μπορώ ούτε εγώ ούτε κανείς να εκτιμήσει με ακρίβεια τα επιπρόσθετα έσοδα που θα αναδυθούν από τις ολοένα αυξανόμενες τιμές, οπότε καταλαβαίνετε για τι τάξης οικονομικού μεγέθους μιλάμε.
- Κύριε καθηγητά πέρα από τους αριθμούς τι συνέπειες θα έχει για την απασχόληση η νέα αυτή επένδυση;
Αυτό είναι κάτι που αυτή την στιγμή δεν μπορεί να το συλλάβει κανείς. Η αύξηση του εργατικού δυναμικού ειδικευμένων ειδικοτήτων σε τόσους πολλούς τομείς θα είναι τεράστια και θα προκαλέσει την αναδιάταξη όχι μόνο του ανάλογου προσωπικού της Κρήτης αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας.
Σε πρώτη φάση των ερευνών και έως την εξόρυξη υπολογίζουμε περί τα 15.000 άτομα, ενώ όταν είναι σε λειτουργία και καθολική ισχύ το κοίτασμα μπορεί να υπερβαίνουν και τις 40.000. Ουσιαστικά μιλάμε για την δημιουργία μιας νέας πόλης στην περιοχή που θα υποστηρίξει το έργο αυτό. Προτεραιότητα στις νέες θέσεις εργασίας έχουν οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής αλλά και της Κρήτης γενικότερα.
- Από τη στιγμή που μία εταιρία Κολοσσός, έμπειρη και με τεχνογνωσία, έχει αναλάβει το έργο των σεισμικών ερευνών, υπάρχει οτιδήποτε, έστω και με υπόγειες διαδρομές, να μπορεί να βάλει ξανά την υπόθεση στο «ψυγείο»;
Ναι, υπάρχει ο φόβος να μην προχωρήσουμε στην εκμετάλλευση. Άλλο πράγμα ο εντοπισμός των κοιτασμάτων και άλλο πράγμα η εκμετάλλευση…… Εδώ ακριβώς θα φανεί η πολιτική βούληση και η επίδραση των εισαγωγέων υδρογονανθράκων στις κυβερνητικές αποφάσεις. Και φυσικά κομβικό ρόλο θα έχει η πίεση που θα ασκήσουν στην κεντρική κυβέρνηση οι τοπικές αρχές για να διεκδικήσουν τα καλύτερα αντισταθμιστικά οφέλη για την περιοχή τους. Παρακολουθώντας πάντως το ρυθμό των εξελίξεων η υπόθεση έχει πάρει το δρόμο της και θα έλεγα με βεβαιότητα, ότι το ποτάμι πια δεν γυρίζει πίσω. Η ανάπτυξη και το μέλλον της περιοχής είναι στα χέρια σας.
- Κύριε καθηγητά σας ευχαριστούμε από καρδιάς για την πολύπλευρη ενημέρωση που μας δώσατε και για τον αγώνα που κάνετε για τον τόπο μας.
Και μένα ήταν χαρά και τιμή μου.