Ως ένα χρήσιμο εργαλείο ανάπτυξης και αναζωογόνησης της υπαίθρου χαρακτηρίζεται το τοπικό πρόγραμμα Leader Ρεθύμνου 2023-2027, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο της διαβούλευσης. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που αφορά τοπικές δράσεις και παρεμβάσεις και για πρώτη φορά απευθύνεται σε όλη την περιφερειακή ενότητα Ρεθύμνου – και στους πέντε δήμους του νομού – με εξαίρεση την πόλη του Ρεθύμνου. Με ένα προϋπολογισμό 6 εκ. ευρώ δήμοι, φορείς και ιδιώτες καλούνται να καταθέσουν τις ιδέες – προτάσεις τους, προκειμένου αυτές να καταγραφούν και να αξιολογηθούν από τον ΑΚΟΜΜ Ψηλορείτη, που διαχειρίζεται το πρόγραμμα, ώστε στη συνέχεια όταν αυτό προκηρυχτεί να κατατεθούν οι σχετικές προτάσεις.
Η στρατηγική και οι στόχοι του τοπικού προγράμματος θα διαμορφωθούν και θα οριστικοποιηθούν μετά το πέρας της διαβούλευσης με τους κατοίκους και τους φορείς του συνόλου της Π.Ε Ρεθύμνου.
Επίσης οι δράσεις που θα προκύψουν από τη διαβούλευση θα ενταχθούν στις κατηγορίες και τους όρους/προϋποθέσεις/καθεστώτα ενίσχυσης των υπο-παρεμβάσεων που αναφέρονται στην πρόσκληση.
Χθες στο Ρέθυμνο, στο Σπίτι του Πολιτισμού, πραγματοποιήθηκε σχετική ημερίδα ενημέρωσης για το πρόγραμμα και τους στόχους και πως αυτό μπορεί να χρησμοδοτήσει υποδομές και δράσεις για την ενδοχώρα με στόχο αυτή να αναβαθμιστεί, θέτοντας στο επίκεντρο το περιβάλλον, τις νέες τεχνολογίες, τα τοπικά προϊόντα και την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κάθε περιοχής.
Το τοπικό πρόγραμμα που αφορά στον νομό Ρεθύμνου σύμφωνα με τον διευθυντή του ΑΚΟΜΜ, δίδει ιδιαίτερη έμφαση στην πράσινη ανάπτυξη και οικονομία καθώς και την κοινωνική συνοχή.
Ειδικότερα, ο διευθυντής του ΑΚΟΜΜ Ψηλορείτης Δημήτρης Παττακός, μιλώντας στους δημοσιογράφους, ανέφερε: «Ο ΑΚΟΜΜ Ψηλορείτης είναι η ομάδα τοπικής δράσης για το πρόγραμμα Leader από το 1991, όπου τότε σημείο παρέμβασης ήταν μόνο οι περιοχές γύρω από τον Ψηλορείτη. Φέτος, είναι η πρώτη φορά που όλος ο νομός Ρεθύμνου εντάσσεται στην περιοχή παρέμβασης του προγράμματος για την οποία θα καταθέσουμε την τελική πρόταση στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στις 31 Μαΐου. Σύμφωνα με τη πρόσκληση πρέπει να καταθέσουμε πρόταση με συγκεκριμένο προϋπολογισμό, που με βάση τα κριτήρια που έχουν τεθεί ανέρχεται στον νομό σε 6.024.000 ευρώ. Εμείς θεωρούμε ότι επειδή το Ρέθυμνο έχει μια δυναμική που ο προϋπολογισμός αυτός μπορεί να αυξηθεί, όπως άλλωστε συνέβη και με το τρέχον πρόγραμμα το οποίο διπλασιάσαμε».
Όπως εξήγησε ο κ. Παττακός, οι άξονες του προγράμματος αφορούν σε βιοτικές επενδύσεις από μεταποίηση προϊόντων, τουρισμό, βιοτεχνίες μέχρι και δράσεις βιοοικονομίας και κυκλικής οικονομίας για εξοικονόμηση ενέργειας και υδατικών πόρων. Παράλληλα, όπως πρόσθεσε υπάρχουν δράσεις εκπαίδευσης καθώς και δράσεις δημοσίων επενδύσεων που περιλαμβάνουν έργα που αντιμετωπίζουν φυσικές καταστροφές (φωτιές, πλημμύρες), έργα που έχουν να κάνουν με τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, την ενδυνάμωση του κοινωνικού ιστού και δράσεις κοινωνικής ένταξης όπως επίσης και δράσεις συνεργασίας – δικτύωσης «δηλαδή μπορούν να συνεργαστούν δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, ΜΚΟ για παράδειγμα και να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα. Για παράδειγμα υπάρχει μια ιδέα συνεργασίας ξενοδόχων, ώστε τα υπολείμματα τροφών των ξενοδοχείων να μετατραπούν σε ζωοτροφές για τους κτηνοτρόφους. Παράλληλα έχουμε τα «έξυπνα χωριά», με ομάδα οικισμών που με έξυπνες ιδέες θα μπορούμε να δώσουμε λύση σε διάφορα προβλήματά τους όπως για παράδειγμα μια ενεργειακή κοινότητα, ή μια εφαρμογή στα κινητά για υπηρεσίες για τους ηλικιωμένους. Δεν είναι απλό πρόγραμμα που δίνει χρήματα. Είναι ένα πρόγραμμα που δρα σε τοπικό επίπεδο με κύρια χαρακτηριστικά την ομάδα τοπικής δράσης και βασίζεται στις συνεργασίες» πρόσθεσε ο κ. Παττακός.
Η διαβούλευση ολοκληρώνεται τις επόμενες ημέρες ώστε η πρόταση να καταρτιστεί τον επόμενο μήνα από τον ΑΚΟΜΜ Ψηλορείτη.
Οι δράσεις του προγράμματος
Τοπική οικονομία
- Ενίσχυση μεταποιητικών μονάδων με έμφαση στην παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων.
- Ενίσχυση μεταποιητικών μονάδων για την παραγωγή άλλων γεωργικών (μέλι, κρασί, χαρούπι κ.ά.) και μη γεωργικών προϊόντων (αρωματικά φυτά, αιθέρια έλαια, κ.ά.).
- Ενίσχυση επιχειρήσεων στους τομείς της βιοτεχνίας, χειροτεχνίας και παραγωγής ειδών μετά την 1η μεταποίηση (υφαντά, μουσικά όργανα, αρτοσκευάσματα, τοπικά εδέσματα, κ.ά.).
- Βιοοικονομία – κυκλική οικονομία στον αγροτικό τομέα (π.χ. αξιοποίηση ζωικών υπολειμμάτων και παραπροϊόντων, γεωργικών αποβλήτων κ.ά.) – δραστηριότητες κυκλικής επιχειρηματικότητας.
- Αύξηση της συμμετοχής των γυναικών και των νέων στην αγορά εργασίας.
- Συγκράτηση και προσέλκυση μόνιμου πληθυσμού.
Τουρισμός
- Δραστηριότητες ορεινού τουρισμού και τουρισμού υπαίθρου (π.χ. ορειβασία, αναρρίχηση, πίστες mountain bike, αιωροπτερισμός- Αλεξίπτωτο πλαγιάς, ορειβασία, αθλητικές δραστηριότητες, κ.ά.).
- Κέντρα ενημέρωσης επισκεπτών.
- Ορειβατικά καταφύγια, παρατηρητήρια.
- Θεματικά πάρκα.
- Επισκέψιμα αγροκτήματα – διδακτικές φάρμες.
- Χώροι, διαμονής, εστίασης και αναψυχής (μόνο όπου υπάρχει επισκεψιμότητα, και ταυτόχρονα ανεπάρκεια σχετικών υποδομών).
- Πιστοποίηση προϊόντων και υπηρεσιών/ συμμετοχή σε δίκτυα συνεργασίας .
Πολιτισμός
- Διασύνδεση του πολιτισμού με τουρισμό και τοπική επιχειρηματικότητα.
- Πολιτιστικές δραστηριότητες – εκδηλώσεις – πολιτιστικοί θεσμοί.
- Δημιουργία / ενίσχυση διακριτής πολιτιστικής ταυτότητας (βουνό – ορεινότητα).
- Αποκατάσταση, αναβάθμιση, ανάδειξη πολιτιστικών τοπικών στοιχείων που μπορούν να προσελκύσουν επισκέπτες.
- Δραστηριότητες που αφορούν την οικονομία του πολιτισμού.
Περιβάλλον
- Αναβάθμιση και ανάδειξη φυσικών τοπίων.
- Περιβαλλοντική προστασία και αναβάθμιση της περιοχής.
- Πράσινες υποδομές για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κινδύνων από φυσικές καταστροφές.
Ψηφιακό Περιβάλλον
- Δράσεις ευρυζωνικότητας.
- Ψηφιοποίηση πόρων περιοχής και ψηφιακή προβολή.
Κατάρτιση
- Δραστηριότητες και επαγγέλματα βουνού (π.χ. οδηγοί – ξεναγοί βουνού).
- Επιμόρφωση κτηνοτρόφων.
- Ανάπτυξη δεξιοτήτων που αφορούν την οικονομία πολιτισμού και του περιβάλλοντος.
- Πράσινη – κυκλική οικονομία.
- Βασικές ψηφιακές δεξιότητες – καταπολέμηση ψηφιακού αναλφαβητισμού.
Υποδομές
- Βασικές υποδομές και υπηρεσίες για την εξυπηρέτηση του τοπικού πληθυσμού.
- Ενδυνάμωση κοινωνικού ιστού, Κοινωνική ένταξη ευπαθών ομάδων.
- Βελτίωση της ποιότητας ζωής του τοπικού πληθυσμού.
- Πρόληψη και προστασία από φυσικές καταστροφές.