Φιλόδοξος είναι ο σχεδιασμός του δήμου Ρεθύμνου για έργα και δράσεις που επικεντρώνονται στις γειτονιές του αστικού ιστού, θέτοντας στο επίκεντρο τον άνθρωπο. Ειδικότερα, μέσα από το πρόγραμμα Κρήτη 2021 -2027, η περιφέρεια Κρήτης διαθέτει ποσό ύψους 73 εκ. ευρώ στους μητροπολιτικούς δήμους Ρεθύμνου, Ηρακλείου, Χανίων και Αγίου Νικολάου στο πλαίσιο της δράσης με τίτλος «Στρατηγικές Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης». Στον μητροπολιτικό δήμο Ρεθύμνου αντιστοιχεί το ποσό των 18,5 εκ. ευρώ έχοντας ταυτόχρονα το πλεονέκτημα να αξιοποιήσει τα χρήματα που θα προκύψουν από τις εκπτώσεις των έργων για να υλοποιήσει επιπλέον παρεμβάσεις.
Ο δήμος Ρεθύμνου έχει ήδη ετοιμάσει το πλάνο του, το οποίο επικεντρώνεται στις γειτονιές και πιο συγκεκριμένα σε Κουμπέ, Μασταμπά, Καλλιθέα, Περβόλια με έργα αναπλαστικού χαρακτήρα, έμφαση στο πράσινο και στη διάθεση κοινόχρηστων χώρων καθώς και δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το πρόγραμμα το 30% των πόρων των ΣΒΑΑ, θα πρέπει να κατευθυνθεί σε δράσεις που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και ειδικότερα σε:
– Ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων δημόσιου τομέα.
– Αντιμετώπιση πλημμυρικών φαινομένων στο αστικό περιβάλλον.
– Αντιμετώπιση της διάβρωσης ακτών.
– Ενίσχυση επιχειρήσεων περιοχών ΣΒΑΑ για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης.
– Ανάπτυξη ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή κοινοχρήστων χώρων περιοχών ΣΒΑΑ (πράσινες υποδομές).
– Ηλεκτροκίνηση των αστικών συγκοινωνιών.
– Διεύρυνση του δικτύου ποδηλατοδρόμων και προμήθεια ποδηλάτων.
Το σχέδιο ΒΑΑ του δήμου Ρεθύμνου, επιδιώκει να περιλάβει ενέργειες, δράσεις και έργα, που έχουν ως στόχο να θεραπεύσουν ή να βελτιώσουν περιβαλλοντικές, κλιματικές, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτιστικές και δημογραφικές συνθήκες και να δώσουν νέα προοπτική στη πόλη με επίκεντρο τις γειτονιές της. Η αναζωογόνηση των γειτονιών της πόλης, η αναβάθμιση της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος και του δημόσιου χώρου, η κοινωνική διάσταση της γειτονιάς, με τη συμμετοχή των πολιτών και την ενεργοποίηση των κατοίκων, η διατήρηση & ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος και των πόρων και η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Η στρατηγική του δήμου Ρεθύμνης έχει δύο προτεραιότητες:
– Την πόλη συνολικά, προκειμένου να διαμορφώσει ένα γενικό πλάνο με σημείο αναφοράς τις γειτονιές.
– Την τοπική κοινωνία μέσω της συμμετοχής και εμπλοκή της, είτε συλλογικά είτε ατομικά.
Χθες στο δημαρχείο Ρεθύμνου έγινε μια παρουσίαση της μελέτης που έχει γίνει από τους μελετητές Νίκο Δρακωνάκη και Χρύσα Πάγκαλου, όπου οι φορείς είχαν την ευκαιρία να κάνουν παρατηρήσεις και να προτείνουν σημειακές βελτιώσεις. Στη συνέχεια και αφού εγκριθεί η πρόταση θα κατατεθεί στη Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας προκειμένου να δοθούν οι σχετικές εγκρίσεις και μόλις ανοίξουν οι άξονες του προγράμματος να μπορέσει ο δήμος να ξεκινήσει τις δημοπρατήσεις έργων, ανάλογα με την προτεραιοποίηση έργων και δράσεων που θα έχει κάνει και κυρίως ανάλογα με την ωριμότητα της εκάστοτε μελέτης.
Έμφαση στις γειτονιές με επίκεντρο τον άνθρωπο μέσα από το σχέδιο βιώσιμης αστικής ανάπτυξης
Έμφαση στις γειτονιές σε περιοχές όπως τα Μισσίρια, η Καλλιθέα, ο Μασταμπάς και ο Κουμπές με επίκεντρο τον άνθρωπο μέσα από έργα βιοκλιματικών αναπλάσεων και δράσεων που συνάδουν με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή περιλαμβάνονται στο σχέδιο βιώσιμης αστικής ανάπτυξης του δήμου Ρεθύμνου (ΣΒΑΑ). Ένα σχέδιο το οποίο έχει εξασφαλίσει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από το πρόγραμμα της Περιφέρειας Κρήτης – ΕΣΠΑ 2021-2027, συνολικού ύψους 18,5 εκ. ευρώ με τη δυνατότητα ο δήμος να αξιοποιήσει το ποσό που θα προκύψει από τις εκπτώσεις για την υλοποίηση επιπλέον έργων.
Χθες στο δημαρχείο Ρεθύμνου παρουσία των δυο μελετητών Νίκου Δρακωνάκη και Χρύσας Παγκάλου έγινε η παρουσίαση του σχεδίου που έχει εκπονηθεί, όπου φορείς και πολίτες που είχαν προσκληθεί είχαν την ευκαιρία να καταθέσουν προτάσεις-ενστάσεις, έτσι ώστε να γίνει μια προτεραιοποίηση των δράσεων του σχεδίου. Μόλις ενσωματωθούν οι παρατηρήσεις το σχέδιο θα λάβει την τελική του μορφή προκειμένου να κατατεθεί προς έγκριση στη Διαχειριστική Αρχή, η οποία τους επόμενους μήνες αναμένεται να «ανοίξει» τους σχετικούς άξονες (προσκλήσεις) για να ξεκινήσει η διαδικασία των δημοπρατήσεων. Η έγκριση της χρηματοδότησης θα είναι ενιαία και στη συνέχεια ο δήμος θα προχωρά σε προκηρύξεις διαγωνισμών ανά έργο και δράση με βάση την ωριμότητα των μελετών κάθε παρέμβασης που έχει σχεδιαστεί.
Οι πόροι του προγράμματος «Κρήτη» 2021-27, οι οποίοι διατίθενται για τη χρηματοδότηση των στρατηγικών ΒΑΑ, ανέρχονται σε 73.023.428 ευρώ (Δημόσια Δαπάνη) και συγχρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ. Οι Αστικές Αρχές Ηρακλείου, Χανίων, Ρεθύμνου και Αγ. Νικολάου δύναται να υποβάλουν στρατηγικές βιώσιμης αστικής ανάπτυξης συνολικού προϋπολογισμού 94 εκ. ευρώ, με κατανομή πόρων, ως ακολούθως:
– Δ. Ηρακλείου 37 εκ. ευρώ.
– Δ. Χανίων 26 εκ. ευρώ.
– Δ. Ρεθύμνου 18 εκ. ευρώ.
– Δ. Αγ. Νικολάου 13 εκ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το πρόγραμμα, το 30% των πόρων των ΣΒΑΑ θα πρέπει να κατευθυνθεί δράσεις που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και ειδικότερα σε:
– Ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων δημόσιου τομέα.
– Αντιμετώπιση πλημμυρικών φαινομένων στο αστικό περιβάλλον.
– Αντιμετώπιση της διάβρωσης ακτών.
– Ενίσχυση επιχειρήσεων περιοχών ΣΒΑΑ για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης.
– Ανάπτυξη ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή κοινοχρήστων χώρων περιοχών ΣΒΑΑ (πράσινες υποδομές).
– Ηλεκτροκίνηση των αστικών συγκοινωνιών.
– Διεύρυνση του δικτύου ποδηλατοδρόμων και προμήθεια ποδηλάτων.
Το σχέδιο ΒΑΑ του δήμου Ρεθύμνου, επιδιώκει να περιλάβει ενέργειες, δράσεις και έργα, που έχουν ως στόχο να θεραπεύσουν / βελτιώσουν περιβαλλοντικές, κλιματικές, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτιστικές και δημογραφικές συνθήκες και να δώσουν νέα προοπτική στη πόλη με επίκεντρο τις γειτονιές της.
Σε σχετικές δηλώσεις του ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργης Μαρινάκης, ανέφερε: «Εμείς χαιρόμαστε που αποκαθίσταται μια αδικία έναντι του Ρεθύμνου και σε αυτή την προγραμματική περίοδο υπάρχει το Ρέθυμνο μαζί με τις πρωτεύουσες των άλλων τριών νομών σε αυτό το πρόγραμμα που μας δίνει χρήματα χωρίς συνέταιρο, άρα μπορούμε μόνοι μας να σχεδιάσουμε και να προτείνουμε μέτρα στα πλαίσια φυσικά της φιλοσοφίας του προγράμματος. Νομίζω έχει γίνει εξαιρετική προεργασία και από τον αντιδήμαρχο και από την τεχνική υπηρεσία και από τους συμβούλους-μελετητές, γιατί προσπαθούμε το πρόγραμμα αυτό να έχει πολλαπλασιαστική ωφέλεια. Δεν είναι λίγο να παίρνεις ένα πρόγραμμα ονομαστικό 18 εκ. ευρώ αρχικά και μάλιστα όλες οι εκπτώσεις να ανήκουν σε εμάς. Σε άλλες εποχές θα έλεγα ότι θα κάνουμε έργο επιπλέον 40%, τώρα λόγω των συνθηκών που ελπίζω να εξομαλυνθούν, θα γίνει κατ’ άτι λιγότερο η αύξηση του προγράμματος. Αυτό το πρόγραμμα έχει την έννοια της εμπλοκής και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων, δηλαδή μπορούμε με αυτό το πρόγραμμα να διεκδικήσουμε και άλλους πόρους και να εμπλέξουμε και την τοπική κοινωνία, γιατί μας ενδιαφέρει πάρα πολύ η εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας, όπως μας ενδιαφέρει πάρα πολύ επιτέλους να γίνει μια ολοκληρωμένη παρέμβαση στις γειτονιές. Προφανώς ζητά η κοινωνία να ακούσει έργα συγκεκριμένα. Υπάρχει ονομαστικός κατάλογος όμως δεν είναι οριστικός γιατί μεσ’ από τη διαβούλευση θα ακούσουμε την κοινωνία και να ακούσουμε και τους φορείς για την προτεραιοποίηση αναφορικά με την απορρόφηση των κονδυλίων. Υπάρχει περιορισμός ότι το 30% πρέπει να πάει σε δράσεις κλιματικής αλλαγής. Αυτά τα έργα δεν είναι μονοσήμαντα. Μπορεί να είναι από αντιπλημμυρικό μέχρι βιοκλιματικό γιατί όλα αυτά τα έργα έχουν να κάνουνε με την κλιματική αλλαγή. Το υπόλοιπο 70% είναι έργα που θέλουμε να είναι έργα ουσίας και όχι βιτρίνας. Θεωρούμε έργα ουσίας ως προς τη φιλοσοφία τους το να ξεξυπνήσει η παλιά ρεθεμνιώτικη γειτονιά. Να αποκτήσει μια λειτουργική αυτάρκεια, να επικοινωνήσουν άνθρωποι μεταξύ τους, να τους δοθεί η ευκαιρία να συναντιόνται στη γειτονιά και να υπάρχει και ζωή και εμπορική κίνηση, και σημεία θέασης και σημεία ανάπαυσης, κάτι που ήδη έχουμε ξεκινήσει στην οδό Κολοκοτρώνη».
Όπως είπε από την πλευρά του ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων Άγγελος Μαλάς, στόχος του προγράμματος για τον δήμο Ρεθύμνου είναι η αναζωογόνηση των γειτονιών της πόλης, η αναβάθμιση της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος και του δημόσιου χώρου, η κοινωνική διάσταση της γειτονιάς, με τη συμμετοχή των πολιτών και την ενεργοποίηση των κατοίκων, η διατήρηση και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος και των πόρων και η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού.
Η στρατηγική έχει δύο προτεραιότητες:
Την πόλη συνολικά, προκειμένου να διαμορφώσει ένα γενικό πλάνο με σημείο αναφοράς τις γειτονιές.
Τη τοπική κοινωνία μέσω της συμμετοχής και εμπλοκή της, είτε συλλογικά είτε ατομικά.
Ειδικότερα, ο κ. Μαλάς είπε: «Στο πλαίσιο αυτό, εμείς κάνουμε έναν προγραμματισμό έργων κυρίως, δράσεων και συνεργιών με θεσμικούς φορείς, την κοινωνία, συλλογικούς φορείς, προκειμένου να υπάρχει ένα ολοκληρωμένο αποτέλεσμα, το οποίο θα προσδώσει υπεραξία στην τοπική κοινωνία. Η δράση αυτή χωρίζεται σε διάφορες ενότητες, έχει περάσει την πρώτη φάση διαβούλευσης στη διαχειριστική αρχή, η οποία αξιολογήθηκε θετικά και ονομάζεται παρεμβάσεις με στόχευση την γειτονία. Αυτό έχει να κάνει με την ποιότητα ζωής, την βιώσιμη κινητικότητα, με αναπλαστικού χαρακτήρα δράσεις και έργα που ξεκινούν και καταλήγουν στη γειτονιά. Το πρόγραμμα είναι «κομμένο και ραμμένο» στην πόλη μας. Υπάρχει ένας ολιστικός σχεδιασμός. Μπορεί να είναι δράσεις ή έργα ή μικρότερες παρεμβάσεις, μπορεί να είναι εξοικονομήσεις σε κτήρια ή η προώθηση της ηλεκτροκίνησης, η προστασία του περιβάλλοντος και γενικότερα ένα πλαίσιο, που γίνεται μία αξιολόγηση και προωθείται ανάλογα την ωριμότητα και την σπουδαιότητά του, ώστε να μπορούμε να μιλήσουμε για έναν προγραμματισμό ολιστικό. Υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις για την περιοχή του Κουμπέ, της Σαρακήνας, του Μασταμπά, της Καλλιθέας, των Περιβολίων και των Μισσιρίων και του Πλατανιά, ώστε να φέρουμε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα».
Σύμφωνα με τον Νίκο Δρακωνάκη, μελετητή του έργου αστική καινοτομία στην Κρήτη είναι ότι ο δήμος Ρεθύμνου εστιάζει καινοτόμα στις γειτονιές, «Κάτι που δεν υπάρχει πουθενά αλλού στην Ελλάδα. Δηλαδή, παρεμβαίνει και πάει να αναβιώσει τις γειτονιές σε μια φιλοσοφία θυλάκων, όπου η γειτονιά αναβιώνει με επίκεντρο τον άνθρωπο, δηλαδή οι υποδομές θα υπηρετούν τον άνθρωπο. Θα είναι πολλά έργα, υποδομές και άυλες δράσεις».
Η Χρύσα Παγκάλου, επίσης μελετήτρια του έργου ανέφερε: «Με πυρήνα τα ΣΒΑΑ θα μπορούν να βρεθούν πόροι και από άλλα προγράμματα και άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία, οπότε όλο αυτό θα δημιουργήσει μία συσσωρευμένη και εμπλουτισμένη διαδικασία».
Από την πλευρά της η διευθύντρια της Τεχνικής Υπηρεσίας του δήμου Ρεθύμνου Πόπη Τζανακάκη σημείωσε ότι το στρατηγικό σχέδιο για το Ρέθυμνο περιλαμβάνει τρία βασικά στοιχεία για την επαναεργοποιήση της γειτονιάς: Τον άξονα της βιώσιμης μετακίνησης (ποδήλατο – περίπατος), τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων και τους πράσινους διαδρόμους (πάρκα γειτονιάς) «Θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος σε έργα για την κλιματική αλλαγή, την εξοικονόμηση ενέργειας και πράσινες κατασκευές. Θα δώσουμε μεγάλη σημασία σε μικρά πάρκα ανά γειτονιά, αυτά που λένε πάρκα τσέπης, θα προσπαθήσουμε να εντάξουμε σε ενεργειακές αναβαθμίσεις όσο το δυνατόν περισσότερα σχολεία και δημόσια κτήρια γίνεται. Οι δρόμοι, που θα αναπλαστούν, θα έχουν μία φιλοσοφία ώστε να μπορούν να μεταφέρουν το μικροκλίμα από τα νότια προς τα βόρεια και αντίστροφα. Δηλαδή όλοι οι δρόμοι που θα ενταχθούν σε αυτό το πρόγραμμα, δεν θα αναπλαστούν μόνο, αλλά θα έχουν να πουν κάτι παραπάνω, συμβάλλοντας αυτό το μικροκλίμα στη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Επίσης, στοχεύουμε με τα έργα αυτά να ανακουφίσουμε τους κεντρικούς οδικούς άξονες, όπως η λεωφόρος Κουντουριώτη και πιθανόν ο παραλιακός, δίνοντας κυκλοφορία ανάμεσα στις γειτονιές από άλλες αρτηρίες, όπως για παράδειγμα η Καποδιστρίου ή κάποιοι δρόμοι στην περιοχή του Κουμπέ. Θα προσπαθήσουμε να εντάξουμε την ηλεκτροκίνηση, περιορίζοντας τη χρήση των ιδιωτικών οχημάτων».
