«Το Ρέθυμνο είναι μίας μοναδικής ομορφιάς πόλη, που έχει χάσει λίγο το κύρος του ως πόλη γραμμάτων και τεχνών, γιατί οι άνθρωποι έχουν άλλες ασχολίες και ενδιαφέροντα. Αλλά θα το (ξανα)βρούμε στο μέλλον». Αυτό κρατώ από τη ραδιοφωνική συνέντευξη της κ. Μαρίας Μαραγκού διευθύντρια του μουσείου Λευτέρης Κανακάκης, ενόψει του ιωβηλαίου των 30 ετών από ιδρύσεως του.
Ως γνωστόν ένας μεγάλος πυλώνας του πολιτισμού μιας πόλης αποτελεί και ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης κυρίως από την συμμετοχή ντόπιων καλλιτεχνών καθορίζοντας το επίπεδο και την ουσιαστική πραγματικότητα ύπαρξης της διαχρονικότητα του εκάστοτε τόπου.
Το Ρέθυμνο ευτύχησε να έχει ένα τέτοιο μουσείο κόσμημα, με μία αξιοζήλευτη μαγιά του Ρεθυμνίου ζωγράφου Λευτέρη Κανακάκη, όπου χάρη στην ιδιωτική πρωτοβουλία της Μαρίας Μαραγκού και του επιχειρηματία Χαράλαμπου Μαραγκού συζύγου της, αφού δόθηκαν ψυχή τε και σώματι στην ύπαρξη και διατήρηση του, κατόρθωσαν να μαρτυρούν και θα μαρτυρούν το υψηλό επίπεδο πολιτισμού αυτής της πόλης του Ρεθύμνου.
Ο ιστορικός σύλλογος των αποδήμων Ρεθυμνίων της Αττικής «Το Αρκάδι» καυχάται και καμαρώνει για την ύπαρξη του μουσείου σύγχρονης τέχνης στο Ρέθυμνο αλλά περισσότερο υπερηφανεύεται για την αξιαγάπητη επίτιμη φίλη του την κυρία Μαρία Μαραγκού, αυτήν τη δυναμική γυναίκα που με επιμονή, υπομονή και αγάπη κατάφερε να ιδρύσει και να διατηρήσει αυτό το μουσείο κυρίως με προσωπική τόσο υλική όσο και ατομική κοπιώδη εργασία.
Την 18η Αυγούστου του 2008 ο ιστορικός σύλλογος των Ρεθυμνίων της Αττικής «Το Αρκάδι» διοργάνωσε μια εκδήλωση εντός του μουσείου Λ. Κανακάκις τιμώντας την προσφορά της Μαρίας Μαραγκού και του συζύγου της με τον συμβολικό τίτλο «Άγγιγμα τέχνης».
Ήταν μια δύσκολη περίοδος για την πινακοθήκη Ρεθύμνου γιατί οι Ρεθεμνιώτες δεν γνώριζαν την ύπαρξη της και αυτή η εμπνευσμένη πρωτοβουλία του συλλόγου μας τόνωσε και τόνισε τη σημασία του προσκαλώντας τους να την αγαπήσουν. Ενθυμούμαι ότι η Μαρία Μαραγκού, παρά του ότι βίωνε μία σημαντική δυσκολία ύπαρξης και διατήρησης της πινακοθήκης με μεγάλη απογοήτευση, ήρθε ο σύλλογος μας και της έδωσε πνοή εξ ου και η περίφημη φράση της: «Είσαστε το γούρι μου».
Η Μαρία Μαραγκού δεν είναι μια απλή δημοσιογράφος ή κριτικός τέχνης, είναι η εμπνεύστρια και δημιουργός αυτής της πινακοθήκης, η οποία υποστήριξε την πρωτοβουλία της, διαθέτοντας τον θησαυρό έργων που κληρονόμησε από τον αείμνηστο Λευτέρη Κανακάκι με τον οποίο τη συνέδεαν συγγενικοί δεσμοί, στην πόλη του Ρεθύμνου, αλλά και η ψυχή σημαντικών εκθέσεων μεγάλου καλλιτεχνικού βεληνεκούς.
Η Μαρία Μαραγκού έχει διορατικότητα στην τέχνη με μία μοναδική δημιουργική φλόγα, διακριτική παρουσία, με ευγένεια και απλότητα. Δεν είναι εύκολος άνθρωπος , αλλά έχει ένα στυλ μοναδικό εντελώς προσωπικό που την καθιστά αυθεντική. Παραμένει αδιαμφισβήτητα η πρωτοπόρος εμβληματική κυρία του εικαστικού πολιτισμού του Ρεθύμνου κι όχι μόνον.
Στην τότε εκδήλωση μας ο δήμαρχος κύριος Γ. Μαρινάκης είχε αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το βέβαιον είναι ότι δεν θα επιτρέψουμε να ατονήσει ένας σοβαρός θεσμός που τυγχάνει της καθολικής αποδοχής από τη ρεθεμνιώτικη κοινωνία. Μια κοινωνία που ευτυχεί να έχει καλούς πρεσβευτές όπως διαχρονικός πρεσβευτής είναι εξάλλου, ο σύλλογος Ρεθυμνίων Αττικής «το Αρκάδι». Χαιρόμαστε που συνδιοργανώνουμε την αποψινή εκδήλωση με τα άξια μέλη του και τον νεοεκλεγή πρόεδρό του κ. Βλατάκη που ανταποκρίνεται επιτυχώς στις ποικίλες δραστηριότητες του συλλόγου που προβάλλουν την πόλη μας και συσπειρώνουν τους απόδημους ρεθεμνιώτες».
Ο σύλλογός μας πραγματοποίησε το έτος 2009 ακόμη μια αξιόλογη εκδήλωση στο μουσείο, αφιερωμένη «στο κρητικό κόσμημα από τη Μινωική Εποχή μέχρι σήμερα» με διάλεξη της κυρίας Ελένη Τζιφάκη – Μισιρλή χαράκτρια / καθηγήτρια κοσμήματος.
Σε αυτήν την εκδήλωση, η οποία μεταφέρθηκε από το μουσείο Λαλαούνη όπου είχε παρουσιαστεί στην Αθήνα, ο σύλλογός μας δώρισε ένα σύνολο κοσμημάτων περίπου 15 καλλιτεχνήματα, τα οποία περιελάμβαναν χειροποίητα κοσμήματα εμπνευσμένα από τον μινωικό πολιτισμό, όπως τα ταυροκαθάψια, Μηνωίτισσες κόρες, άνθη κ.λπ. είτε σε περιδέραια, είτε σε καρφίτσες, είτε σε βραχιόλια.
Η εν δωρεά αυτή των κοσμημάτων αρχικά προοριζόταν για το λαογραφικό μουσείο Ρεθύμνου αλλά λόγω αρνήσεως της κυρίας Φαλής Βογιατζάκη για προσωπικούς της λόγους, προσφέρθηκαν στο μουσείο σύγχρονης τέχνης όπου εκτέθηκαν για αρκετό χρονικό διάστημα σε προθήκες και έκτοτε παραμένουν σε αυτό.
Επίσης ο σύλλογός μας συνδιοργάνωσε μια μοναδική εικαστική έκθεση την 17η Αυγούστου 2011 αφιερωμένη εξαιρετικά στην μνήμη της καταξιωμένης Ρεθεμνιώτισας ζωγράφου Ευαγγελίας Στεφανάκη, με τίτλο «H Λιλή και το Ρέθυμνο». Η έκθεση περιελάμβανε περίπου 70 έργα (λάδια, ακουαρέλες και σχέδια) από τα πολύ νεανικά έως την πιο πρόσφατη δουλειά της, όλα με θέμα και αναφορά στη γενέτειρα πόλη, όπου συγκέντρωσε πλήθος κόσμου.
Ο ιστορικός σύλλογος των αποδήμων Ρεθυμνίων Αττικής «Το Αρκάδι» δεν παύει αδιαλείπτως να συμβάλλει και να ενισχύει παντοιοτρόπως για τον πολιτισμό και την παράδοση του τόπου του.
Ακόμη ένα δώρο προς το μουσείο για τα 30χρονα γενέθλια του, το οποίο ανακοινώνεται και δημοσίως, ότι σύντομα ο σύλλογός μας θα γίνει αρωγός προς το μουσείο σύγχρονης τέχνης για δωρεά πινάκων αξιόλογων ζωγράφων από απόδημο επιφανή Ρεθεμνιώτη, όπου θα φέρουμε σε επαφή για την πραγματοποίησή του.
Όλα τα ανωτέρω μας κάνουν ως πολιτιστικό σωματείο να αισθανόμαστε χρήσιμοι και δημιουργικοί αφού συμβάλουμε με τις πενιχρές μας δυνάμεις στην ανάπτυξη του πολιτισμού κρατώντας κι εμείς άσβεστη την φλόγα του, ευχόμενοι τέτοιες ιδιωτικές πρωτοβουλίες να ανθίζουν και να καρπίζουν στο Ρέθυμνο λαμβάνοντας ως παράδειγμα την προσφορά της κυρίας Μαρίας Μαραγκού.
Η πινακοθήκη δίνει κίνητρα έμπνευσης και σκοπεύει στην αξιοποίηση του παρελθόντος ως εφαλτηρίου μιας εξελικτικής διαδικασίας που μπορεί να βοηθήσει στο να κατανοήσουμε το παρών και να προχωρήσουμε στο μέλλον.
Η πινακοθήκη στο Ρέθυμνο προσφέρει ένα πολύπλευρο πνευματικό και πολιτιστικό έργο που δεν σταματά στα γνωστά στερεότυπα αλλά από το 1997 έχουν διοργανωθεί εικαστικά δρώμενα,πολλά σεμινάρια για την αισθητική αγωγή, την τέχνη και την εκπαίδευση, καθώς και προγράμματα φιλοξενίας παιδιών από διάφορες χώρες, που έρχονται σε επαφή με την τέχνη. Η ύπαρξη της πινακοθήκης στο Ρέθυμνο, μπορεί να ανιχνεύσει τάσεις και προβληματισμούς, να προκαλέσει διάλογο με την κοινωνία, που αλλάζει, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο.
Συνδέοντας την ατάκα της κυρίας Μαραγκού όπως χαρακτηριστικά αναφέρω στην αρχή των αναγραφομένων μου, αναρωτιέμαι πού είναι όμως οι πνευματικοί άνθρωποι που θα ασκήσουν κριτική σε όλα αυτά τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα καθημερινά γύρω μας: Ασκώ κριτική σημαίνει διακρίνω και όχι εντάσσομαι. Κάθε αντίδραση πρέπει να επιφέρει την ανατροπή. Ίσως αυτή είναι η τελευταία μας ελπίδα.
Να ευχηθώ να συνεχίσει για έτη πολλά το δύσκολο αλλά υψηλόν της έργο και ποτέ να μην αισθάνεται μειονεκτικά που βρίσκεται στη περιφέρεια, διότι η ουσία της τέχνης, της παιδείας και της προόδου μπορεί να σταθεί παντού πολύ δε περισσότερο στο πνευματικό Ρέθυμνο.
* Ο Γεώργιος Βλατάκης είναι πρόεδρος του ιστορικού συλλόγου Ρεθυμνίων Αττικής «Το Αρκάδι»
