Πολλοί άνθρωποι, μεταθανάτια, αφήνουν ανεξίτηλα τα ίχνη τους στο οικογενειακό και στο φιλικό τους περιβάλλον. Λιγοστοί, όμως, είναι εκείνοι οι οποίοι αφήνουν βαθιά χαραγμένα, με το πέρασμα του χρόνου, τα σημάδια τους στις ανθρωπωκοινωνίες.
Στους δεύτερους συγκαταλέγονται, κατά τη γνώμη μου, και οι Τρεις Ιεράρχες, ο Βασίλειος ο Μέγας, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Στη διάρκεια της επίγειας ζωής τους, διακρίθηκαν για την πνευματική τους καλλιέργεια και ξεχώρισαν για το ήθος τους.
Ο 4ος αιώνας μ.Χ. στον οποίο ζουν και δρουν είναι ο πιο δύσκολος για την ύστερη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και για το νεοπαγές Βυζάντιο. Η πάλαι ποτέ κραταιά Ρώμη με ό,τι αυτή αντιπροσωπεύει πολιτικά και θρησκευτικά διάγει ημέρες κοινωνικοπολιτικής παρακμής και συνάμα ο Χριστιανισμός αγωνίζεται να κυριαρχήσει και να δώσει νέα πνοή στις ανατολικές επαρχίες που θα είναι η βάση της έκτοτε Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Δεν είναι, λοιπόν, μόνον η συμβολή των Τριών Ιεραρχών στον αγώνα των Χριστιανών κατά των εθνικών και των αιρετικών, αλλά και ο διαρκής προσωπικός τους αγώνας, με αξιοπρέπεια και σεβασμό προς το συνάνθρωπο και παρά τα διάφορα εμπόδια, να στηρίζουν τις ασθενέστερες κοινωνικά τάξεις ό,τι τους χάρισε την αναγνώριση στην εποχή τους και την κατοπινή υστεροφημία.
Περπατούσαν εν ενθέρμω αγάπη. Προσεύχονταν και αγωνίζονταν κάθε στιγμή για το καλό όλων των ανθρώπων. Διαπρύσιοι κήρυκες στάθηκαν της χριστιανικής διδασκαλίας. Δεν ήσαν φίλαυτοι, δόλιοι και πλεονέκτες ή κόλακες της εξουσίας. Φίλοι, στον αντίποδα, φάνηκαν άγρυπνοι, ανιδιοτελείς και αγόγγυστοι της τιμιότητας, της δικαιοσύνης και της αλήθειας. Διακρίθηκαν ως άμαχοι και πράοι διδάσκαλοι έργω τε και λόγω ήθους και γνώσεων. Σώφρονες και σεμνοί, ταπεινοί και καθαροί έζησαν στο νου και στην ψυχή. Είχαν ακριβώς όλα όσα γνωρίσματα δίδαξαν στην ανθρωπότητα ο Ιησούς Χριστός και οι Απόστολοι.
Παραδείγματα, λοιπόν, φωτεινά προς μίμηση οι Τρεις Ιεράρχες γίνονται καθώς διάνοιξαν με τη ζωή και το έργο τους δρόμους να διαβαίνουν οι άνθρωποι. Στο χέρι μας είναι να ακολουθήσουμε τα μονοπάτια τους, εάν θέλουμε πραγματικά τη σωτηρία της ζωής μας από τα επίγεια δεινά και τη λύτρωση της ψυχής μας από κάθε λογής πλανεύτρες σειρήνες….
*Στη μνήμη του πατέρα μου, Ηρακλή
* O Γεώργιος Η. Ορφανός είναι φιλόλογος, Msc Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Διαχείρισης Πληροφοριακών συστημάτων
