Οι προϋποθέσεις της κοινωνικής συνοχής

Απ’ το 2008, με το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, το «βουνό» του ιδιωτικού χρέους άρχισε να μεγαλώνει, σκεπάζοντας κάθε απόπειρα ανασύνταξης της ελληνικής κοινωνίας. Οι πολίτες, έκτοτε, ανεβαίνουν έναν ατέλειωτο Γολγοθά, που έγινε ακόμη πιο δύσκολος λόγω της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία. Εξαιτίας αυτών των γεγονότων, οι παγκόσμιες ενεργειακές αναταραχές δημιούργησαν πληθωριστικές πιέσεις κι επέβαλαν ένα ασταμάτητο ράλι ακρίβειας. Το κόστος ζωής εκτοξεύθηκε σε δυσθεώρητα και μη διαχειρίσιμα ύψη. Η κατάσταση επιδεινώθηκε, λαμβάνοντας ανεξέλεγκτες διαστάσεις, με ευθύνη των κυβερνήσεων που πέρασαν τα τελευταία χρόνια: η μη δημιουργία αναχωμάτων από τον ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ άφησε εκτεθειμένα στις ορέξεις των funds πάρα πολλά νοικοκυριά κι επιχειρήσεις, ιδίως μικρομεσαίες, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας μας. Αξίζει να θυμίσουμε ότι επί διακυβέρνησης Τσίπρα ενώ ο ίδιος υποσχόταν σεισάχθεια, άνοιξε η πόρτα στα funds με τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και επί διακυβέρνησης Μητσοτάκη, μετά και την απόφαση του Αρείου Πάγου, εξέλειψε κάθε προστασία της πρώτης κατοικίας.

Σύμφωνα με στοιχεία, περίπου 4,5 εκατομμύρια Έλληνες έχουν εκκρεμότητες με τράπεζες και με εταιρείες διαχείρισης τραπεζικών απαιτήσεων. Άνθρωποι οι οποίοι μέχρι να ξεσπάσει η οικονομική κρίση στην Ελλάδα πλήρωναν κανονικά τις υποχρεώσεις τους, έπειτα κι απ’ τη δυσμενή εξέλιξη της απόφασης της ολομέλειας του Αρείου Πάγου κινδυνεύουν να χάσουν τις περιουσίες τους και να βρεθούν στον δρόμο! Διότι, έχει δημιουργηθεί η εξής συνθήκη: λόγω της πολύ μεγάλης αύξησης των επιτοκίων, δανειολήπτες – μέχρι πρότινος συνεπέστατοι – αδυνατούν να εξοφλήσουν τις μηνιαίες δόσεις τους.

Την ίδια στιγμή, τα χρέη πολιτών και επιχειρήσεων υπερβαίνουν τα 270 δισεκατομμύρια ευρώ και μόνο για το 2023 προγραμματίζονται 55.000 πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας. Τα funds αγοράζουν τα δάνεια από τις Τράπεζες στο 15-20 % της αξίας τους και απαιτούν εκβιαστικά από τους πολίτες το 80-90% του δανείου. Οι Τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων αλλά κρατούν καθηλωμένα τα επιτόκια καταθέσεων, αποκομίζοντας υπερκέρδη δισεκατομμυρίων! Έτσι, με μαθηματική ακρίβεια θα δούμε μία νέα γενιά κόκκινων δανείων.

Στο πρόσφατο Περιφερειακό Συμβούλιο, με ψήφισμα το οποίο εκδώσαμε, ζητήσαμε μεταξύ άλλων να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση, έτσι ώστε να γνωστοποιείται στον δανειολήπτη-οφειλέτη το ύψος της αξίας της μεταβίβασης του δανείου του, είτε πρωτογενώς είτε στη δευτερογενή αγορά. Να του παρέχεται, επίσης, το δικαίωμα αγοράς του δανείου του στην τιμή που το πουλάει η τράπεζα στη δευτερογενή αγορά δανείων (funds & servicers). Επί της ουσίας, με το συγκεκριμένο ψήφισμα, ζητήθηκε η παύση των πλειστηριασμών και η θέσπιση ουσιαστικών μέτρων προστασίας της κατοικίας, με νέα επικαιροποιημένα κριτήρια για τις πραγματικά ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες. Φυσικά, ανάλογο δίκτυ προστασίας απαιτείται και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: πάνω από 4 εκατομμύρια ΑΦΜ χρωστούν στην εφορία. Περισσότερα από 1 εκατομμύριο (σε απόλυτο αριθμό) είναι τα «κόκκινα δάνεια». Απροσδιόριστος είναι ο αριθμός οφειλετών σε εταιρείες ενέργειας, οι οποίοι «ρυθμίζουν» το χρέος ώστε να μην κοπεί το ρεύμα, αλλά χρωστούν όλο το υπόλοιπο μαζί με τα τρέχοντα.

Ο προγραμματικός μας στόχος ως ΠΑΣΟΚ είναι να βοηθηθούν αυτοί που πραγματικά έχουν ανάγκη, να προστατευθούν περιουσιακά στοιχεία των συνεπών οφειλετών και ιδιαίτερα η πρώτη κατοικία αλλά και να δοθεί ο αναγκαίος χρόνος και χώρος στις επιχειρήσεις για να ανταπεξέλθουν. Οφείλουμε να δώσουμε μια δεύτερη ευκαιρία αξιοπρέπειας με διαφανή και αντικειμενικά κριτήρια σε αυτούς που προσπάθησαν αλλά δεν άντεξαν, και όχι στους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Επιμένουμε για προστασία της κύριας κατοικίας με επικαιροποίηση του Νόμου του ΠΑΣΟΚ του 2010, προστασία της αγροτικής γης και ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους με βιώσιμη λύση για τους δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο αλλά και 120 δόσεις για χρέη σε εφορία και ΕΦΚΑ, με «κούρεμα» οφειλής εφόσον τηρείται η ρύθμιση.

Με δεδομένη και την αποτυχία του εξωδικαστικού μηχανισμού του Πτωχευτικού Κώδικα που ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ και την απειλή για δεκάδες χιλιάδες πλειστηριασμούς από τα funds, ως ΠΑΣΟΚ, με κοινοβουλευτικές μας παρεμβάσεις, κάνουμε μια σειρά από προτάσεις οι οποίες είναι οι ακόλουθες:

• η πλήρης προστασία της Α’ κατοικίας των δανειοληπτών που αποδεδειγμένα αδυνατούν να πληρώσουν τις οφειλές τους
• Να καθορίζεται η δυνατότητα με δικαστική απόφαση χαμηλότερων δόσεων για την εξόφληση δανείων, και να ορίζεται σταθερό και χαμηλό επιτόκιο για τις ρυθμίσεις
• Για τους συνεπείς αλλά στην τρέχουσα συγκυρία οικονομικά αδύναμους δανειολήπτες, να προβλέπεται η επιδότηση από το δημόσιο των δόσεων της αποπληρωμής για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, λόγω της αύξησης των επιτοκίων
• Να κατοχυρώνεται ακόμα η προστασία της αγροτικής ακίνητης περιουσίας

Η προστασία της πρώτης κατοικίας και η κοινωνική στέγη είναι δύο από τις βασικές προϋποθέσεις διασφάλισης της κοινωνικής συνοχής, αλλά και της αντιμετώπισης του τεράστιου δημογραφικού ζητήματος. Στις κύριες προτεραιότητες και δεσμεύσεις του ΠΑΣΟΚ είναι η κατασκευή νέων κατοικιών και η παροχή κινήτρων ανακατασκευής σε ιδιώτες, προκειμένου να εντάξουν τα ακίνητά τους σε μεγάλες δεξαμενές κοινωνικών κατοικιών. Ο πρόεδρός μας Νίκος Ανδρουλάκης, σε πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη, δεσμεύτηκε για 150.000 κοινωνικές κατοικίες στα μεγάλα αστικά κέντρα με χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης. Έτσι, θα μειωθεί το κόστος στέγασης για πολύτεκνους, τρίτεκνους, νέα ζευγάρια και φοιτητές. Ειδικά στο Ρέθυμνο απαιτείται μία αποφασιστική απάντηση στο μείζον πρόβλημα που έχει ανακύψει στην αγορά ακινήτων: τα διαθέσιμα σπίτια είναι ελάχιστα, τα ενοίκια έχουν πάρει μία ανεξέλεγκτα ανοδική τροχιά, με αποτέλεσμα κάθε χρόνο φοιτητές, νέες και νέοι, εργαζόμενοι και αναπληρωτές εκπαιδευτικοί να μην βρίσκουν στέγη! Για να συνεχίσει να είναι ένας ελκυστικός προορισμός το Ρέθυμνο, χρειάζεται να προχωρήσουν άμεσα πρωτοβουλίες, όπως η επέκταση του σχεδίου πόλης, σε συνδυασμό με τη δημιουργία της νέας Πανεπιστημιούπολης στην περιοχή του Γάλλου. Το ΠΑΣΟΚ της νέας εποχής, σεβόμενο την ιστορία του, αφουγκράζεται τις ανάγκες και τις αγωνίες όλων των ανθρώπων και παλεύει για την κοινωνική συνοχή.

* Ο Μανώλης Χνάρης είναι περιφερειακός σύμβουλος, υποψήφιος βουλευτής ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ