Της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗ*
Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, δεν περιορίζεται στην επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας και σε ένα νέο πιο πράσινο οικονομικό μοντέλο. Προϋποθέτει υγιή οικοσυστήματα (δασικά, υγροτοπικά, θαλάσσια, παράκτια κ.λπ.) για την ίδια την υποστήριξη της ζωής, την αναζήτηση λύσεων βασισμένων στη φύση – με απλούστερη αυτήν της δυνατότητας δέσμευσης μεγαλύτερων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα – για τη δημιουργία τελικά ενός αξιοβίωτου φυσικού και αστικού περιβάλλοντος, που να παρέχει ποιότητα ζωής για όλους. Υπό αυτή την έννοια, στη χώρα μας, ο αγώνας ενάντια στην κλιματική αλλαγή αποτελεί και αγώνα για τη δίκαιη μετάβαση σε ένα διαφορετικό μοντέλο κατανάλωσης και παραγωγής και εν τέλει σε έναν νέο τρόπο ζωής.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, το περιβάλλον βρίσκεται στον πυρήνα της δημοκρατικής διεκδίκησης για καλύτερη ποιότητα ζωής, με όρους χωρικής και περιβαλλοντικής δικαιοσύνης, ως κοινός τόπος έκφρασης της κοινωνικής, ατομικής και συλλογικής ζωής και δράσης. Για το ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ προτεραιότητες στη μετάβαση έχουν:
- Η κοινωνική διάσταση της πολιτικής και η επιστροφή της δικαιοσύνης, με άμβλυνση ανισοτήτων και μείωση ανασφάλειας ώστε να εξασφαλίζει την πρόσβαση όλων στα αγαθά της ζωής και της προόδου.
- Η ασφάλεια δικαίου για τους πολίτες και για τους επενδυτές, με διαφανείς και ισότιμους όρους για όλους, καθώς και συγκεκριμένους, ξεκάθαρους κανόνες για το τι μπορεί να γίνει και πού.
- Η δημοκρατική διάσταση της πολιτικής, με δημοκρατικό προγραμματισμό που να σέβεται την αυτοδιοίκηση και την τοπικότητα και να τις αξιοποιεί, να μην φοβάται τη διαφάνεια αλλά να την κάνει καταλύτη κινητοποίησης των οικονομικών παραγωγών και των ενεργών πολιτών.
- Η ευθύνη και ο ρόλος των δημόσιων πολιτικών, γιατί η πολιτεία οφείλει να αναλάβει την ευθύνη της μετάβασης και όχι να την αφήνει στις στρεβλώσεις και αδικίες των αγορών, να τη σχεδιάζει, να την ελέγχει και να εξασφαλίζει τη συμμετοχή/ισονομία όλων και ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων, αλλά και τα συμφέροντα της χώρας και να συνεργάζεται με όλα τα επίπεδα αυτοδιοίκησης για την πραγμάτωση των στόχων.
- Η ανθεκτικότητα κοινωνικών λειτουργιών, η ανθεκτικότητα υποδομών (αντιπλημμυρικά και λιμενικά έργα) και παραγωγής (πχ. τουρισμός και γεωργία), συνδεδεμένα με την ασφάλεια και πρόοδο της κοινωνίας (πολιτικές προσαρμογής και πολιτικής προστασίας, πρόληψη καταστροφών και πυρκαγιών).
- Η διεύρυνση της ελληνικής παραγωγικής βάσης και της εγχώριας παραγόμενης αξίας, η αξιοποίηση της ελληνικής έρευνας και της καινοτομίας στην οικονομία, η αξιοποίηση του ελληνικού ενδογενούς δυναμικού και η τροφοδότηση και ενίσχυση spinoff και startup επιχειρηματικών πρωτοβουλιών με αποκεντρωμένα χαρακτηριστικά.
Εντέλει για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μία σύγχρονη οργανωμένη κοινωνία οφείλει να παρέχει εγγύηση για την ποιότητα του περιβάλλοντος, του εδάφους, του αέρα, του νερού, των οικοσυστημάτων και της τροφής.
Η αδιαμφισβήτητη ανάγκη για την παραγωγική ανασυγκρότηση δεν μπορεί να βασίζεται σε δραστηριότητες που επιβαρύνουν ασύμμετρα και ενδεχομένως με μη αναστρέψιμο τρόπο το περιβάλλον, όπως για παράδειγμα οι επεμβάσεις στις περιοχές Natura 2000 ή οι εξορύξεις χρυσού, που υποστηρίζει η κυβέρνηση της ΝΔ. Δραστηριότητες που απαιτούν καταστροφή φυσικών πόρων, δασικού πλούτου, υπόγειων υδροφορέων και ποταμών/υδατορεμάτων και βιοποικιλότητας και δημιουργούν μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στο περιβάλλον δεν αποτελούν στοιχεία ανάπτυξης γιατί μειώνουν το «κεφάλαιο» της χώρας και το κοινό μας μέλλον.
Στην Ελλάδα ελάχιστη μέριμνα έχει δοθεί στα θεσμικά εργαλεία προστασίας του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας. Οι δημόσιες υπηρεσίες περιβάλλοντος, οι επιθεωρητές περιβάλλοντος και οι διαδικασίες αδειοδότησης και ελέγχου συνεχώς υποβαθμίζονται και υποτιμώνται. Η μετάβαση απαιτεί στελεχωμένες, εξοπλισμένες και εξειδικευμένες υπηρεσίες σε κεντρικό και σε περιφερειακό επίπεδο, ανεξάρτητες από πολιτικές και επιχειρηματικές μεθοδεύσεις και πιέσεις, που θα εξασφαλίζουν και τη μετάβαση και τον υγιή ανταγωνισμό και την ανθεκτικότητα και ακεραιότητα οικοσυστημάτων και οικισμών/πόλεων.
Ο μόνος θεσμός περιβαλλοντικής προστασίας με διάρκεια και παρουσία στη χώρα μας, ο οποίος βασιζόταν επίσης σε δημοκρατικές και συμμετοχικές διαδικασίες, δηλαδή οι φορείς προστατευόμενων περιοχών, καταργήθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ όπως και μια σειρά μεταρρυθμίσεις και έργα προστασίας και διαχείρισης της μοναδικής ελληνικής βιοποικιλότητας.
Ταυτόχρονα, η χώρα σταθερά παραβιάζει το ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό δίκαιο, σε μείζονα θέματα που αφορούν άμεσα την προστασία της υγείας και των οικοσυστημάτων. Η χώρα μας από το 2014 καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το 2014 για τις παράνομες χωματερές, και το 2020 για το ελλιπές, εδώ και 30 χρόνια, πλαίσιο διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών.
Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ την περίοδο 2015-2019 ξεκίνησε συντεταγμένη προσπάθεια για την επίλυση όλων των χρόνιων περιβαλλοντικών ζητημάτων, με μεταρρυθμίσεις που τώρα αποφέρουν καρπούς (π.χ. χρηματοδοτήσεις και έργα για το κλείσιμο των παράνομων χωματερών, ίδρυση φορέων και δρομολόγηση περιβαλλοντικών μελετών και σχεδίων διαχείρισης για τις περιοχές Natura 2000, δασικοί χάρτες, πλαίσιο ανακύκλωσης και κυκλικής οικονομίας, κ.λπ.).
Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, επιδιώκει τη διασφάλιση της αειφορικής διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών μέσω της θεσμικής τους κατοχύρωσης αλλά και μέσω των συμμετοχικών σχημάτων διακυβέρνησής τους, την προστασία της βιοποικιλότητας και την αποκατάσταση οικοσυστημάτων όπου απαιτείται.
Επιπλέον ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ δίνει προτεραιότητα σε έργα περιβαλλοντικής αποκατάστασης περιοχών με έντονη περιβαλλοντική επιβάρυνση, αρχής γενομένης από την αποκατάσταση όλων των πρώην εξορυκτικών και μεταλλευτικών περιοχών και των περιοχών που βρίσκονται σε διαδικασία απολιγνιτοποίησης μέσα από πόρους του ταμείου Ανάκαμψης και του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης.
Και, τέλος, σχεδιάζει την ενίσχυση της ελληνικής παραγωγικής βάσης, τη δημιουργία ελληνικής βιομηχανίας ανακύκλωσης, αντιρρύπανσης και διαχείρισης αποβλήτων που θα βελτιώσει και το ισοζύγιο συναλλαγών της χώρας αλλά και το περιβάλλον και θα αναστείλει σε ένα βαθμό και το braindrain.
Εν κατακλείδι, ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ επιδιώκει τον ταυτόχρονο βηματισμό της Ελλάδας στην επίτευξη των στόχων της νέας δεκαετίας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο ως προς τη βιοποικιλότητα, αλλά και, ως προς τους όρους της πρωτογενούς παραγωγής με όρους δικαιοσύνης , ισονομίας, δημοκρατίας.
* Η Χρυσούλα Μανουσάκη είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ. και υποψήφια βουλευτής Ρεθύμνου στις εκλογές 21/05/23
