Η ασφαλής και ταυτόχρονα δημιουργική χρήση του διαδικτύου και της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη σε όλους τους τομείς της ζωής. Το κλειδί ωστόσο για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι και οι παγίδες που εγκυμονούνται τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες είναι η σωστή εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση μικρών και μεγάλων πάνω στη χρήση των νέων τεχνολογιών.
Τα παραπάνω ζητήματα διαπραγματεύεται μεταξύ άλλων το 4ο διεθνές συνέδριο, που υλοποιεί το Εργαστήριο Δια Βίου και εξ αποστάσεως Εκπαίδευσης (Ε.ΔΙ.Β.Ε.Α), του Παιδαγωγικού Τμήματος Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης στο πλαίσιο του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών: «Επιστήμες της Αγωγής – Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση με την χρήση των ΤΠΕ». Ένα συνέδριο που θέτει την τεχνητή νοημοσύνη μέσα από την ανθρωποκεντρική και κοινωνική της διάσταση, αλλά και τις εφαρμογές που μπορεί να έχει αυτή στην παιδαγωγική εκπαίδευση.
Το θέμα του συνέδριου είναι: “Artificial Intelligence -eLearning – eCreativity 2023” (Τεχνητή Νοημοσύνη – Ασφαλής και δημιουργική πλοήγηση στο διαδίκτυο).
«Η τεχνητή νοημοσύνη είναι επικίνδυνη όπως οτιδήποτε υπάρχει. Το διαδίκτυο όταν ξεκίνησε πριν 20 χρόνια είχε πολύ σημαντική επίπτωση θετική, αλλά και αρνητική, όπως ο εθισμός, cyber bulling κ.λπ. Όλα τα αρνητικά έγιναν cyber. Άρα το ζήτημα είναι πώς θα διαπαιδαγωγηθούμε εμείς οι μεγαλύτεροι και πώς θα διαπαιδαγωγήσουμε και τα παιδιά μας, προκειμένου με κριτικό τρόπο να μπουν σε μια λογική συνδιαμόρφωση στον νέο κόσμο. Αυτό είναι και εμείς αυτό υπηρετούμε. Θέλουμε την ασφάλεια και τη δημιουργικότητα. Χρειαζόμαστε και το δημιουργικό κομμάτι, έτσι ώστε να παίρνουμε τα θετικά από την τεχνητή νοημοσύνη. Ασφαλής και δημιουργική χρήση, αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης» τόνισε ο καθηγητής Δια Βίου και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης με την χρήση των ΤΠΕ στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης, (ιδρυτής και διευθυντής του Εργαστηρίου Προηγμένων Μαθησιακών Τεχνολογιών στην Δια Βίου και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση), καθηγητής, Παναγιώτης Αναστασιάδης.
Το συνέδριο ξεκίνησε την Τετάρτη 3 Μαΐου στην Πανεπιστημιούπολη Γάλλου και θα ολοκληρωθεί την Κυριακή 7 Μαΐου με τη συμμετοχή 1.000 περίπου συνέδρων (34 σχολεία, 44 τμήματα, 330 μαθητές και 68 εκπαιδευτικοί).
Αναλυτικότερα, στο συνέδριο θα συμμετέχουν 350 περίπου μαθητές από 20 Δημοτικά Σχολεία από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Γερμανία, την Βουλγαρία, την Λετονία και την Λιθουανία (ειδικό σχολείο).
Οι μαθητές θα παρουσιάσουν τις ψηφιακές τους ιστορίες ως αποτέλεσμα της συνεργασία τους στο πλαίσιο του προγράμματος «Οδυσσέας 2023: Ασφαλής και Δημιουργική Πλοήγηση στο Διαδίκτυο».
Διακεκριμένοι ακαδημαϊκοί από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, εκπρόσωποι του Ιδρύματος Κρατικών υποτροφιών και της Microsoft, θα αναπτύξουν θέματα σχετικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη, την Εικονική Πραγματικότητα, τις ΤΠΕ στην Εκπαίδευση και τις Ευρωπαϊκές Προτεραιότητες για τα επόμενα χρόνια.
Έμφαση στην κοινωνική και παιδαγωγική διάσταση της τεχνητής νοημοσύνης
Σύμφωνα με τον κ. Αναστασιάδη ο σκοπός του συνεδρίου είναι διττός. Από τη μία έχει να κάνει με την ανθρωποκεντρική τεχνητή νοημοσύνη και την παιδαγωγική της διάσταση, δηλαδή την εφαρμογή της στην εκπαίδευση. «Οπότε, δίνουμε έμφαση στην κοινωνική και παιδαγωγική διάσταση της τεχνητής νοημοσύνης, όχι θεωρητικά, αλλά μέσα από εφαρμογές σε εργαστήρια. Άρα, τα παιδιά, όπως και οι μεγαλύτεροι, εκπαιδευτικοί και φοιτητές, θα αλληλοεπιδράσουν σε βιωματικά εργαστήρια με εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης που έχουμε σχεδιάσει για αυτόν τον λόγο. Σκοπός δεν είναι να εφαρμοστούν, αλλά να δούμε με κριτικό τρόπο να τις συνδιαμορφώσουμε, αυτό είναι το σημαντικό. Ο δεύτερος πυλώνας του συνεδρίου έχει να κάνει με την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο. Εμείς δεν δίνουμε οδηγίες προς ναυτιλλομένους. Τα ίδια τα παιδιά ανακαλύπτουν το πρόβλημα, το οριοθετούν και μας προτείνουν λύσεις για την αντιμετώπισή τους. Αυτή είναι η προσέγγισή μας. Οι λύσεις που μας δίνουν είναι μέσα από ψηφιακές αφηγήσεις και έρχονται τώρα στο συνέδριο να τις παρουσιάσουν. Ο τρίτος πυλώνας του εργαστηρίου είναι τα βιωματικά εργαστήρια με την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα, με επαυξημένη πραγματικότητα κ.λπ. Όλα τα παιδιά, οι μαθητές, εθελοντές, εκπαιδευτικοί, γονείς για πρώτη φορά συναντώνται στο πλαίσιο ενός συνεδρίου» ανέφερε.
Παιδαγωγική πρόκληση η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης
Η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης αποτελεί παιδαγωγική πρόκληση, τόνισε μεταξύ άλλων στη διάρκεια της συνέντευξης τύπου ο Γιάννης Σπαντιδάκης, κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Αγωγής: εκφράζοντας την χαρά του για τη διεξαγωγή αυτού του συνεδρίου:
«Για τη σχολή Αγωγής το τετραήμερο αυτό είναι ημέρες χαράς, γιορτής, λογισμού και ονείρου. Είναι μέρες χαράς γιατί η έρευνα και η εκπαιδευτική πράξη βρίσκει την καλή και τη γλυκιά της ώρα, εάν ο ερευνητής εργάζεται για να παράγει νέα γνώση και αυτή μετασχηματίζεται σε θετικά βιώματα. Η τεχνητή νοημοσύνη, η οποία ως τεχνούργημα δημιουργεί πολλά ερωτήματα, κάποιους μας προβληματίζει θεωρητικά, ερευνητικά, παιδαγωγικά το πώς θα αξιοποιηθεί. Είναι μια παιδαγωγική πρόσκληση του πως η έρευνα θα απαντήσει για μια ανθρωποκεντρική τεχνητή νοημοσύνη. Το συνέδριο έρχεται να λύσει κάποια ερωτήματα, αλλά και να θέσει νέα τόσο στην έρευνα, όσο και στο πώς θα μετασχηματιστεί αυτή προς το όφελος της ανθρωπότητας. Οι μηχανές λοιπόν μαθαίνουν, μηχανική μάθηση. Μαθαίνουμε όμως και εμείς το πως θα μπορέσουμε να τις αξιοποιήσουμε, -είναι ένα ζητούμενο-, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Σκοπός του συνεδρίου είναι, όχι μόνο να συνδέσει τα νέα αυτά ερωτήματα, αλλά και πως θα μπορέσει η έρευνα και η πράξη να έρθουν πιο κοντά. Ζητούμενο σε κάθε εκπαιδευτικό και ερευνητικό σύστημα είναι το πόσο κοντά θα συνδεθούν τα ερευνητικά δεδομένα με την εκπαιδευτική πράξη».
Στο πλαίσιο της χθεσινής συνέντευξης τύπου η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου, Μαρία Λιονή, (το συνέδριο τελεί υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κρήτης), σημείωσε ότι η περιφέρεια είναι αρωγός σε κάθε δράση του Πανεπιστημίου Κρήτης τονίζοντας μεταξύ άλλων πως:
«Θεωρούμε μια σπουδαία δράση εξωστρέφειας αυτήν του Πανεπιστήμιου, γιατί πρώτα-πρώτα απευθύνεται σε παιδιά. Γι’ αυτό και εμείς ερχόμαστε αρωγοί με τις δυνάμεις που έχει η περιφέρεια να βοηθήσει ηθικά και οικονομικά για την πραγματοποίηση αυτού του συνεδρίου. Φέτος μας ευχαριστεί, γιατί συμμετέχουν πολλά παιδιά, εκ των οποίων ένας πολύ μεγάλος αριθμός που από αρκετές χώρες από Ελλάδα, από Κύπρο, από Γερμανία, από Βουλγαρία, από Λετονία και το ειδικό σχολείο που συμμετέχει από Λιθουανία. Είναι λοιπόν μεγάλη μας χαρά που φιλοξενούμε είτε δια ζώσης, είτε διαδικτυακά όλα αυτά τα παιδιά από αυτές τις χώρες, καθώς και όλες τις άλλες σπουδαίες δράσεις του 4ου Διεθνούς Συνεδρίου, που όπως βλέπουμε έχει γίνει πια θεσμός. Ως περιφέρεια τέτοιου είδους δράσεις εξωστρέφειας του Πανεπιστημίου, όταν ειδικότερα απευθύνονται σε παιδιά, θα μας βρίσκει πάντα αρωγούς».
Το Χαμόγελο του Παιδιού είναι φορέας συνδιοργάνωσης του διεθνούς συνεδρίου και συμμετέχει με το κινητό εργαστήριο. Ο πρόεδρος του Χαμόγελου του Παιδιού, Κώστας Γιαννόπουλος, χθες στη διάρκεια συνέντευξης τύπου μεταξύ άλλων εξέφρασε τη χαρά και την ικανοποίησή του για τις κοινές δράσεις με το Πανεπιστήμιο Κρήτης, ενώ ευχαρίστησε και την αντιπεριφερειάρχη και τον διευθυντή πρωτοβάθμιας, τονίζοντας πως μόνο μέσα από συνεργασία δυνάμεων μπορούν να γίνονται όμορφα πράγματα. Ο ίδιος αναφέρθηκε στο πρόγραμμα «Οδυσσέας» του Πανεπιστημίου Κρήτης αλλά και την κινητή μονάδα «Οδυσσέας» του Χαμόγελου του Παιδιού που συμμετέχουν από κοινού στις δράσεις.
«Ο ένας (Οδυσσέας) είναι το όχημα για να έρθουμε κοντά στα παιδιά, όπως το λέμε αλληγορικά. Το άλλο ήταν το πραγματικό όχημα, μια νταλίκα, την οποία είχαμε ονομάσει παρεμπιπτόντως «Οδυσσέα». Έτσι λοιπόν οι δύο «Οδυσσέες» ενώθηκαν και έγιναν ένα, γιατί δεν μπορούμε παρά να ακούμε την ακαδημαϊκή κοινότητα της γνώσης, την επιστημονικότητα και να μην κάνουμε σπασμωδικές κινήσεις», ενώ αναφερόμενος στη θεματική του συνεδρίου σημείωσε τα ζητήματα ασφάλειας στη χρήση του διαδικτύου και της τεχνητής νοημοσύνης για την προστασία των παιδιών. «Γίνεται μια επανάσταση γιατί η τεχνολογία φέρνει κοντά τα παιδιά μεν, αλλά τα οδηγεί και σε άλλους δρόμους από τους οποίους πρέπει να τα προστατεύουμε».
Εκ μέρους της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου ο προϊστάμενος, Λάμπρος Καρβούνης, ανάφερε πως από το 2004 τα παιδιά των σχολείων του Ρεθύμνου συμμετέχουν στις δράσεις του «Οδυσσέα,» τις οποίες θεωρούν ιδιαίτερα χρήσιμες. Μεταξύ άλλων ανέφερε:
«Η διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης νιώθει ιδιαίτερη χαρά και τιμή που βρίσκεται όλο αυτό το έμψυχο, ζωντανό «ζυμάρι» από παιδιά αυτήν τη στιγμή εδώ πέρα. Πραγματικά, τα σχολεία του Ρεθύμνου, της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, από το 2004 συμμετέχουν στις δράσεις του «Οδυσσέα» και σήμερα βλέπουμε τις δημιουργίες όλων αυτών των παιδιών, οι οποίες είναι δημιουργίες παιδιών και των εκπαιδευτικών τους. Πιστεύουμε ότι με όλη αυτήν τη δουλειά που γίνεται, τα παιδιά θα πάρουν από αυτό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου «όπλα», θα πάρουν δυνάμεις, γνώσεις, θα πάρουν ανοιχτά μυαλά για να μπορέσουν να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους στην κοινωνία του αύριο».
Εκ μέρους του Λυκείου Ελληνίδων, που σήμερα το βράδυ θα διοργανώσει μουσική βραδιά για τους συνέδρους, η κυρία Φέφη Βαλαρή στη διάρκεια της χθεσινής συνέντευξης τύπου ανέφερε: «Το Λύκειο των Ελληνίδων έχει μια ξεχωριστή άποψη όσον αφορά την αντιμετώπιση της ζωής, αλλά και της τεχνολογίας. Αγαπάμε και βασιζόμαστε πάντα στην παράδοση, την ελληνική παράδοση. Βλέπω πάρα πολλούς νέους ανθρώπους και μελλοντικούς Έλληνες που θα δουλέψουν για αυτόν τον τόπο. Θέλουμε τα παιδιά μας να έχουν μια βάση στην ελληνική παράδοση σε ό,τι τη συνιστά, δηλαδή τη γλώσσα, την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα, την ανθρωπιά, το φιλότιμο και οπωσδήποτε την περιέργεια και την τάση για εξέλιξη. Πάντα, όμως, προστατευμένα και ελεγχόμενα. Είναι υπέροχο αυτό που μας δίδεται, η τεχνολογία. Από την άλλη μεριά, όμως, πρέπει να κρατάμε και εμείς την ταυτότητά μας, την ιστορία μας, τις ρίζες μας, ώστε να μπορούμε να τη διαχειριζόμαστε σωστά και να είμαστε πάντα άνθρωποι».
Τα εργαστήρια και οι δράσεις
Στο συνέδριο συμμετέχει ως συνδιοργανωτής και το Χαμόγελο του Παιδιού με το Κινητό Εργαστήριο «Οδυσσέας». Ειδικότερα, το Χαμόγελο του Παιδιού ως φορέας συνδιοργάνωσης του συνεδρίου θα διαθέσει το 1ο Κινητό Εργαστήριο Ενημέρωσης, Εκπαίδευσης και Τεχνολογίας στην Ελλάδα «Οδυσσέας». Στο πλαίσιο αυτό θα διοργανωθούν βιωματικά εργαστήρια για μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς σε θέματα σχετικά με την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο, το cyber bullying, κλπ.
Τα προσφερόμενα προγράμματα τελούν υπό την παιδαγωγική αιγίδα του Πανεπιστημίου Κρήτης | Ε.ΔΙ.Β.Ε.Α. και διοργανώνονται σε συνεργασία με την Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου και έχουν ως εξής:
- Βιωματικά Εργαστήρια για μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικούς και φοιτητές.
Επιστημονικοί συνεργάτες του Ε.ΔΙ.Β.ΕΑ και μεταπτυχιακοί φοιτητές του Παιδαγωγικού Τμήματος Δ.Ε., θα προσφέρουν βιωματικά εργαστήρια στους συμμετέχοντες του συνεδρίου στις εξής ενότητες:
– Εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνη στην εκπαίδευση (Chat GPT)
– Εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνη και δημιουργικότητα (Painting & Digital Storytelling)
– Επαυξημένη πραγματικότητα και πολιτιστική κληρονομιά (Διαδραστική περιήγηση στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου)
– Επαυξημένη πραγματικότητα και παιγνιώδης μάθηση (OSMO, Makey Makey, LUMO)
– Projection Mapping (ενετικό λιμάνι Ρέθυμνο)
– Εργαστήρια εικονικής πραγματικότητας
– Σύγχρονα Εικαστικά Εργαστήρια με ανακυκλώσιμα υλικά
Συνεργασία Πανεπιστημίου – Χαμόγελου του Παιδιού με δράσεις σε όλη τη χώρα
Στο πλαίσιο της συνεργασίας του Πανεπιστημίου Κρήτης με το Χαμόγελο του Παιδιού, το Πανεπιστήμιο Κρήτης θα ταξιδέψει τους επόμενους μήνες σ’ όλη την Ελλάδα. Το Πανεπιστήμιο έχει τον παιδαγωγικό σχεδιασμό των δράσεων του εργαστηρίου Προηγμένων Μαθησιακών Τεχνολογιών στη δια βίου και εξ αποστάσεως εκπαίδευση, όπως ανέφερε ο κ. Αναστασιάδης με όχημα την κινητή μονάδα του Χαμόγελου.
Από την πλευρά του ο κ. Γιαννόπουλος σημείωσε:
«Το Χαμόγελο του Παιδιού θέτει στη διάθεση του Πανεπιστημίου, του οδοιπορικού και του «Οδυσσέα» όλες τις μονάδες του. Θα κάνουμε ένα οδοιπορικό που θα ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο. Από όλη την Κρήτη, από όλους τους δήμους ήδη γίνεται και θα γίνει πιο οργανωμένο, μαζί με τις κινητές μονάδες, τα πολυιατρεία, τα οποία θα εξετάζουν τα παιδιά σε όλα τα μέρη της Κρήτης και όχι μόνο. Έχουμε συνεννοηθεί με τον Έβρο, με την Ορεστιάδα, με τους περιφερειακούς δήμους, Κέρκυρα και σε όλη την Ελλάδα προκειμένου αυτό το οδοιπορικό με τον «Οδυσσέα» που έχει γίνει ένας και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για τα παιδιά, όπως και με την Κύπρο που συνεργαζόμαστε σαν Χαμόγελο του Παιδιού και το Πανεπιστήμιο, να τα ενώσουμε και να τα κάνουμε ένα. Να τα ενώσουμε και να τους δώσουμε μεγαλύτερη δύναμη. Τα παιδιά ξέρουν ότι εάν έχει ένα κλαρί είναι αδύναμο, όταν είναι περισσότερα δεν μπορείς να τα σπάσεις».
