Η βιασύνη των ηγετών της ΕΕ να μετατρέψουν την Ευρώπη σε στρατιωτική υπερδύναμη – φάνηκε ξεκάθαρα στις Βρυξέλλες στη Σύνοδο κορυφής 20 και 21 Μαρτίου 2025, σχετικά με τις προθέσεις των Ευρωπαίων να αναπτύξουν μια σοβαρή αμυντική πολιτική, βλέποντας τις ΗΠΑ να απομακρύνονται από τις ειλημμένες αποφάσεις τους και θεωρώντας του Ρώσους επικίνδυνο αντίπαλο. Το θέμα παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και ιδιαίτερα για τη χώρα μας, όπως θα δούμε στις εκτιμήσεις που αναπτύσσουμε στη συνέχεια. Δεδομένου ότι, όπως σημειώσαμε σε δυο προηγούμενα σημειώματά μας, πρόκειται για θηριώδεις επενδύσεις στον τομέα της άμυνας, με το πρόσχημα πιθανής ρωσικής εισβολής, θα επικεντρωθούμε σε ορισμένα σημεία που δίνουν μια εικόνα ενδιαφέρουσα και για τη χώρα μας.
Στο έγγραφο της Κομισιόν που παρουσίασε την 4η Μαρτίου 2025 το σχέδιο «ReArm Europe», με στόχο την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βασίσθηκε η Σύνοδος κορυφής. Οι συζητήσεις που έλαβαν χώρα οδηγούν στην επόμενη Σύνοδο κορυφής του Ιουνίου, όπου αναμένεται να ληφθούν αποφάσεις.
Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, εν όψει και της ενδεχόμενης επίτευξης ειρήνης μεταξύ των εμπολέμων στην Ουκρανία, δεδομένου ότι το όλο πλέγμα αφορά την ΕΕ. Τονίζουμε τα τελευταία σημειώματά μας για την πλήρη κατανόηση του θέματος που αφορούν πιστώσεις 800 δισ. ευρώ για τον επανεξοπλισμό της ΕΕ, παράλληλα τρέχοντας και με τα περίπου 200 δισ. ευρώ που «τρέχει» ο προϋπολογισμός της ΕΕ.
Σημειώνουμε ορισμένα σημεία που παρουσιάζουν ειδικό ενδιαφέρον για τη χώρα μας, στα μέχρι τώρα δεδομένα, χωρίς να τα ιεραρχήσουμε.
Διεύρυνση της έννοιας του «αμυντικού προϊόντος»
Τόσο από το κείμενο των συμπερασμάτων όσο και στην πρόταση της Κομισιόν εξάγεται ένα πρώτο ενδιαφέρον σημείο, που αφορά την αμυντική πολιτική για ένα σύνολο, ας το ονομάσουμε «προϊόντων», στα οποία εντάσσονται το σύνολο των πολιτικών της ΕΕ. Υπό μια έννοια, και τα αγροτικά προϊόντα είναι μέρος της αυτάρκειας και τη αυτοδυναμίας στον αμυντικό τομέα. Οι υποδομές για τη μετακίνηση στρατιωτικού υλικού (δρόμοι, λιμάνια …) εντάσσονται στα ίδια πλαίσια. Οι ειδικοί αναλυτές θα αναπτύξουν τα δεδομένα που αφορούν την κάθε κατηγορία και ευελπιστούμε να κατανοήσουμε πλήρως περί τίνος πρόκειται. Παρατηρείται σύνδεση του ετήσιου προϋπολογισμού των περίπου 200 δισ. ευρώ με την πρόταση της Κομισιόν περί στρατιωτικοποιήσεως της ΕΕ. Αυτό μεταφράζεται σε τεράστια ευελιξία χρήσης των πόρων της ΕΕ και ουσιαστικά σημαντικής υποβοήθησης των χωρών που μπορούν να υιοθετήσουν μεθόδους ανάπτυξης αμυντικής βιομηχανίας. Εκ των πραγμάτων η χώρα μας θα μπορούσε να θεωρηθεί ευνοημένη, δεδομένου ότι διαθέτει ένα αναπτυγμένο πρωτογενή τομέα, αλλά θα πρέπει να το θέσει διεκδικητικά.
Αυξημένη κινητικότητα αμυντικών δυνάμεων
Όπως αναφέρει το έγγραφο βάσης της Κομισιόν «Ενισχύεται η ικανότητα των ενόπλων δυνάμεων των κρατών μελών και των συμμάχων να μετακινούν γρήγορα στρατεύματα και εξοπλισμό σε ολόκληρη την ΕΕ σε περίπτωση σύγκρουσης ή εντατικοποιημένου υβριδικού πολέμου. Η ενίσχυση της υλικοτεχνικής υποστήριξης των ενόπλων δυνάμεων ταιριάζει επίσης με την ανάγκη να γίνει η οικονομία μας πιο συνδεδεμένη και ανταγωνιστική – μια τέλεια εφαρμογή όσον αφορά τη διπλή χρήση». Υπενθυμίζουμε εδώ ότι ο Έλληνας επίτροπος κ. Τζιτζικώστας αναμένεται να διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο στο μέλλον ως αρμόδιος για την υποδομή των μετακινήσεων (δρόμοι, λιμάνια, σιδηρόδρομοι).
Πρόκειται για τη δημιουργία διαδρόμων που χρειάζονται ουσιαστικές και επείγουσες επενδύσεις για τη διευκόλυνση της μετακίνησης στρατευμάτων και στρατιωτικού εξοπλισμού. Μάλιστα η Κομισιόν τονίζει ότι για τη στρατιωτική κινητικότητα μπορεί να ενισχυθεί περαιτέρω η αυξημένη διαθεσιμότητα εξειδικευμένων μέσων μεταφοράς και διπλής χρήσης σε όλους τους τρόπους μεταφοράς. Αυτή η διαδικασία εντάσσει και τη βελτίωση των ίδιων υποδομών για την ευρεία χρήση τους για μη στρατιωτικούς σκοπούς.
Προστασία των συνόρων
Στο κείμενο βάσης σημειώνεται για το θέμα αυτό ότι «Η άμυνα όλων των χερσαίων, εναέριων και θαλάσσιων συνόρων της ΕΕ είναι σημαντική, ιδίως όσον αφορά τα ανατολικά σύνορα της ΕΕ. Το έργο για την ασπίδα των ανατολικών συνόρων είναι μια αξιοσημείωτη άσκηση από ορισμένα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων προκλήσεων». Το σημείο αυτό θα περιληφθεί και στις προτάσεις που θα ετοιμαστούν για τη Σύνοδο κορυφής του Ιουνίου. Έτσι , θεωρούμε ως αυτονόητο ότι η κυβέρνηση θα εντάξει και το θέμα αυτό για να υπενθυμίσει στους εταίρους της ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα θαλάσσια σύνορα προς ανατολάς για ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ, σημειώνοντας το γεγονός ότι για τη χώρα μας είναι εν ισχύ «casus belli» από την Τουρκία ενώ σε ένα άλλο κράτος μέλος (Κύπρος) υπάρχει σημαντικό μέρος υπό κατοχή από την ίδια χώρα. Θεωρείται αυτονόητο ότι δ οι ταγοί της Ευρώπης αντιμετωπίζουν με ενιαίο τρόπο τα σύνορα της ΕΕ.
Φορολογική ευχέρεια
Προτείνεται η αναστολή των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ, επιτρέποντας στα κράτη-μέλη να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες χωρίς να παραβιάζουν τα όρια ελλείμματος. Αυτό θα βοηθήσει στη συγκέντρωση των απαραίτητων κονδυλίων. Το σημείο αυτό υποστηρίχθηκε και από τον Έλληνα πρωθυπουργό ο οποίος είναι αλήθεια ότι είχε να αντιμετωπίσει το θέμα αυτό από την αρχή της θητείας του, λόγω μνημονίων που δεν επέτρεπαν να έχουμε την ευχέρεια αυξημένων δαπανών στρατιωτικού χαρακτήρα, λόγω της «φιλίας» μας με το γείτονα.
Απασχόληση και ανεργία
Στην πρόταση της Κομισιόν μπορούμε να διαβάζουμε ότι: «Η Ένωση Δεξιοτήτων προβλέπει μια Εγγύηση Δεξιοτήτων για τους εργαζόμενους σε τομείς που υπόκεινται σε αναδιάρθρωση ή σε κίνδυνο ανεργίας, ώστε να έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν τη σταδιοδρομία τους σε άλλους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της άμυνας. Οι προηγμένες δεξιότητες STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική και Μαθηματικά) είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη ικανοτήτων επόμενης γενιάς, όπως υπογραμμίζεται επίσης στο Union of Skills, συμπεριλαμβανομένου ιδίως του τομέα της ασφάλειας και της άμυνας».
Ο Γάλλος πρόεδρος συγκαλεί σύνοδο κορυφής για την Ουκρανία την επόμενη εβδομάδα 27 Μαρτίου στο Παρίσι με τους πρόθυμους και είναι καλό να διερευνήσουμε τα ανωτέρω σημεία, που θα πρέπει να διαδραματίζουν ρόλο προστασίας της ειρήνης, αν κληθεί να συμμετάσχει και η χώρα μας.
