Άγνοια, αδιαφορία και τάσεις βίας οι αιτίες πίσω από την κακοποίηση των ζώων
Περισσότερα περιστατικά το καλοκαίρι – Οι ξένοι επισκέπτες και η πολυκοσμία οδηγούν συχνότερα σε καταγγελίες
Παρότι οι ποινές για την κακοποίηση ενός ζώου έχουν αυστηροποιηθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια, ειδικά σε περιπτώσεις που οι ενέργειες του κακοποιητή οδηγούν σε θάνατο του ζώου, το φαινόμενο δεν παύει να υφίσταται και μάλιστα επανέρχεται στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου. Η μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των ξένων επισκεπτών απέναντι στο ζήτημα και η ευκολότερη δημοσιοποίηση ενός περιστατικού, αποκαλύπτουν περιπτώσεις κακοποιήσεων που ενδεχομένως να μην γίνονταν ποτέ γνωστές στη δημόσια σφαίρα. Είτε πρόκειται για ζώα συντροφιάς, είτε πρόκειται για παραγωγικό ζωικό κεφάλαιο, η άγνοια εκ μέρους των θυτών και η έλλειψη εκπαίδευσης για θέματα διαχείρισης και συμπεριφοράς απέναντι στα ζώα είναι οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν σε τέτοιου είδους ενέργειες. Το 2023, οι καταγγελίες για κακοποίηση ζώων τριπλασιάστηκαν σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ενώ καταγράφηκαν περισσότερες από 370 συλλήψεις και σχεδόν 2.000 πρόστιμα για βασανισμό, κακοποίηση και θανάτωση ζώων σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. «Εμείς βλέπουμε αρκετά περισσότερα περιστατικά το καλοκαίρι, γιατί είναι ευαισθητοποιημένοι οι τουρίστες και τα καταγγέλλουν, αλλά βλέπουμε σίγουρα και τον υπόλοιπο χρόνο περιστατικά. Η κακοποίηση συναντάται σε σκύλους κυρίως και σε δεύτερο χρόνο σε γάτες», ανέφερε μεταξύ άλλων μιλώντας στα «Ρ.Ν.», ο Αλέξης Βλατάκης, κτηνίατρος ζώων συντροφιάς και συνεργάτης του δήμου Ρεθύμνου για την παροχή κτηνιατρικών υπηρεσιών σε αδέσποτα ζώα.
Όπως τόνισε ο κ. Βλατάκης το τελευταίο χρονικό διάστημα στο Ρέθυμνο έχουν καταγραφεί τρία περιστατικά κακοποίησης, τα δύο εκ των οποίων αφορούσαν σκύλους και το τρίτο πρόκειται για ένα δελφίνι που ξεβράστηκε ακρωτηριασμένο στην παραλία του Ρεθύμνου την προηγούμενη εβδομάδα. Το πρώτο σκυλί εντοπίστηκε με προχωρημένη σηψαιμία και παρά τις προσπάθειες των κτηνιάτρων δεν κατάφερε να κρατηθεί στη ζωή, ενώ το δεύτερο σκυλί τραυματίστηκε, αφότου προσδέθηκε με σύρμα από τον λαιμό, το οποίο προκάλεσε και τον τραυματισμό του, με τους γιατρούς να καταφέρνουν τελικά να το διατηρήσουν στη ζωή. Αναφορικά με το δελφίνι, ο κ. Βλατάκης ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται για δικαιοδοσία του, καθότι δεν υπάρχουν κτηνίατροι στην Κρήτη που να ειδικεύονται σε δελφίνια, ενώ ακόμα δεν έχει διαπιστωθεί αν πρόκειται για περιστατικό κακοποίησης ή αν ήταν ατύχημα. «Για όλα τα περιστατικά γίνεται αναφορά στην αστυνομία και καταγράφονται. Οι ποινές έχουν αυστηροποιηθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια, το θέμα όμως είναι να βρίσκεται και ο υπεύθυνος, γιατί για παράδειγμα, για το σκυλάκι που κατέληξε, δεν βρέθηκε ούτε τσιπάκι, ούτε κάποιος άλλος τρόπος εντοπισμού, οπότε δεν μπόρεσαν οι αρχές ποτέ να βρουν τον ιδιοκτήτη», σημείωσε, με την ελληνική νομοθεσία να προβλέπει πράγματι από το 2020 ποινή φυλάκισης έως 10 έτη και πρόστιμα από 5.000 έως 15.000 ευρώ για σοβαρές περιπτώσεις κακοποίησης ζώων, όπως δηλητηριάσεις, κρεμάσματα, καψίματα και ακρωτηριασμούς.
Είναι πράγματι άξιο προβληματισμού αν η αύξηση των καταγγελιών αντανακλά την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης για τα ζώα, ή την επιδείνωση του προβλήματος, ενώ έντονη είναι η ανησυχία ότι η κακοποίηση ενός ζώου συνδέεται με τη βιαιότητα του ίδιου του ατόμου. «Οι άνθρωποι δεν είναι ευαισθητοποιημένοι, ειδικά σε χωριά που τα ζώα προορίζονταν κυρίως για δουλειά και όχι τόσο για συντροφιά. Όταν σταματούσε το ζώο να εξυπηρετεί τον σκοπό για το οποίο το είχαν πάρει, τότε το παρατούσαν. Μπορεί η κακοποίηση να προκύπτει και από λάθος ενέργειες, για παράδειγμα μπορεί αυτός ο οποίος έδεσε το σκυλάκι με το σύρμα να μην φανταζόταν ότι μπορεί να τραυματιστεί. Οι άνθρωποι οι οποίοι κακοποιούν ζώα, συχνά συνδέονται με εγκληματικές ενέργειες, όπως μας έχουν δείξει οι έρευνες και οι ψυχολογικές αναλύσεις, είναι κάτι το οποίο συνδέεται και αποτελεί έναν κακό δείκτη. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε εμείς είναι να απευθυνθούμε στο υγιές κομμάτι της κοινωνίας, να ενημερώνουμε στα σχολεία, να ευαισθητοποιούνται τα παιδιά από μικρές ηλικίες», συμπλήρωσε μεταξύ άλλων ο κ. Βλατάκης.
Παράλληλα, όπως τόνισε, δεν είναι λίγοι αυτοί που δεν αναγνωρίζουν την ευθύνη του να υιοθετήσει κανείς ένα ζώο και να το εντάξει στο περιβάλλον του, μία ευθύνη η οποία είναι πολλή μεγάλη, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις τα περιστατικά εγκατάλειψης να είναι αυξημένα. «Τα περιστατικά που είναι ακραία δεν είναι πάρα πολλά. Τα περισσότερα είναι ήπια ή μιλάμε για εγκαταλείψεις. Πρέπει όμως να εστιάσουμε στο νομικό πλαίσιο και στις ποινές. Αυτοί που δεν έχουν ζώα, στην καλύτερη περίπτωση δεν θέλουν απλά να πάρουν ή στη χειρότερη τα μισούν. Υπάρχει γενικότερα μία φοβική κουλτούρα. Είναι σεβαστό να μην θέλεις, αλλά είναι επίσης ακραίο να μην αφήνεις έναν άνθρωπο να μείνει για παράδειγμα, σε ένα σπίτι επειδή έχει ένα ζώο», ανέφερε, σχετικά με την τάση πολλών ιδιοκτητών να μην επιτρέπουν σε ενοικιαστές ή υποψήφιους αγοραστές να μισθώσουν ή να αγοράσουν μία κατοικία, επειδή συνοδεύονται από κάποιο ζώο συντροφιάς. «Πρέπει να καταλάβει ο κόσμος ότι πρώτον δεν γίνεται να έχει επιθετική συμπεριφορά η οποία εκδηλώνεται στα ζώα και δεύτερον να μην παίρνει κάποιο ζωάκι συντροφιάς, αν δεν μπορεί να το αναλάβει. Το ζώο είναι κάτι που θα έχεις για πολλά χρόνια και έχει σοβαρές ευθύνες, οπότε πρέπει να είσαι έτοιμος για αυτό, δεν είναι ένα παιχνίδι με ημερομηνία λήξης», συμπλήρωσε ο κ. Βλατάκης και επίσης σημείωσε ότι αν εντοπιστεί ένα περιστατικό κακοποίησης, οφείλουμε να καλέσουμε απευθείας την αστυνομία.
Πέρα από την ηθική, υπάρχει πλέον και μία νομική απόδοση ευθυνών σύμφωνα όσα ανέφερε στα «Ρ.Ν.» ο Αλέξανδρος Στεφανάκης, κτηνίατρος στο Ρέθυμνο και κτηνοτρόφος, με τη νομοθεσία να είναι πολύ αυστηρή για την προστασία των ζώων. «Η νομοθεσία πλέον είναι τρομακτικά αυστηρή, ξεκινώντας από τα ζώα συντροφιάς, μέχρι τα παραγωγικά ζώα, όχι μόνο για την κακοποίηση, αλλά για την εξασφάλιση της ευζωίας τους και συνθηκών καλής διαβίωσης», σημείωσε ο κ. Στεφανάκης, επιχειρώντας να αναλύσει τις αιτίες πίσω από το γιατί οι άνθρωποι οδηγούνται σε κακοποιητικές συμπεριφορές απέναντι στα ζώα. «Οι άνθρωποι ορισμένες φορές με βάση τα ζωϊκά τους ένστικτα βγάζουν αντιδράσεις μη φυσιολογικές, που οδηγούν σε κακοποίηση, εξαιτίας της έλλειψης ενημέρωσης ακόμα και στα ζώα. Ασφαλώς κάτι πάει λάθος. Πρώτα από όλα υπάρχει άγνοια, πολύς κόσμος έχει μείνει σε παλιά δεδομένα, σε παλιές συνήθειες και νοοτροπίες, τις οποίες πρέπει να εξαλείψουμε και να ξεχάσουμε, γιατί το ζώο είναι μέσα στις ζωές μας πλέον σε πολλά επίπεδα», ανέφερε. Όπως τόνισε, πρέπει να υπάρξει εκπαίδευση από το σχολείο ακόμα, προκειμένου οι άνθρωποι να μάθουν να διαχειρίζονται τη συνύπαρξή τους με τα ζώα και να μην εκτονώνουν τα αρνητικά τους συναισθήματα σε αυτά. «Πρέπει να υπάρχει εκπαίδευση. Η κακοποίηση ενός ζώου συνδέεται άμεσα με τη βιαιότητα ενός ατόμου. Τα περιστατικά κακοποίησης ζώων θα πρέπει πραγματικά να μας προβληματίσουν, γιατί είναι σημάδια που δείχνουν ότι η κοινωνία μας έχει θέματα», ανέφερε.
Παράλληλα, μεγάλες είναι οι ευθύνες που βαρύνουν τον ιδιοκτήτη που εγκαταλείπει ένα ζώο και το καθιστά αδέσποτο, σύμφωνα με τον κ.Στεφανάκη, ο οποίος διακρίνει τη συγκεκριμένη ενέργεια, ως μία εκ των βάσεων του προβλήματος. «Η ευθύνη αυτού που εγκαταλείπει ένα ζώο και το κάνει αδέσποτο είναι τεράστια, γιατί ένα αδέσποτο ζώο είναι πιο εύκολο να υποστεί κακοποίηση από κάποιον, από τη στιγμή που δεν υπάρχει προστασία», ανέφερε, τονίζοντας επίσης ότι πλέον με βάση τη νομοθεσία καθίσταται υποχρεωτική η σήμανση των ζώων με τσιπάκι και η κατάθεση δείγματος dna σε κτηνιατρική τράπεζα. Ωστόσο, ένα ζήτημα που προκύπτει επίσης από τα αδέσποτα ζώα είναι αυτό της διασποράς νοσημάτων, με τον κ. Στεφανάκη να σημειώνει ότι η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά σε εχινόκοκκο, εξαιτίας των αδέσποτων σκύλων και των ελλιπών εμβολιασμών. «Είναι η εποχή για να αλλάξουμε τα θέματα της ίδια της ζωής μας και τα θέματα της διαχείρισης των ζώων και των σχέσεών μας με αυτά. Όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε, τόσο καλύτερα θα προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα», κατέληξε.
