«Το πρόγραμμα αυτό έχει ως βασικό στόχο τον εγγραματισμό, να εκπαιδεύσουμε ανθρώπους, προκειμένου να γίνεται η έγκυρη ανίχνευση προβλημάτων και να υπάρχει κάποια καθοδήγηση από ανθρώπους που έρχονται σε επαφή με παιδιά» ανέφερε η Μαρία Μπάστα, καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης
Πριν από τρία χρόνια ξεκίνησε το πενταετές πρόγραμμα «Πρωτοβουλία για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων», στο πλαίσιο του οποίου δημιουργήθηκαν πέντε Κέντρα Αναφοράς σε όλη τη χώρα με στόχο την πρόληψη, την ανίχνευση και την έγκαιρη παρέμβαση σε ζητήματα ψυχικής υγείας, καθώς επίσης τα κέντρα συνεργάζονται με πανεπιστήμια και κλινικές του ΕΣΥ.
Το πρόγραμμα, που χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, υλοποιείται σε συνεργασία με το Child and Mind της Νέας Υόρκης και με την υποστήριξη του ελληνικού δημοσίου. Μετά το πέρας της πενταετίας, η διαχείριση του προγράμματος θα αναληφθεί από το υπουργείο Υγείας, σύμφωνα με σχετικό μνημόνιο συνεργασίας.
Στην Κρήτη, το πρόγραμμα υλοποιείται από τον Παιδοψυχιατρικό Τομέα του ΠΑΓΝΗ, υπό την καθοδήγηση της Μαρίας Μπάστα, καθηγήτριας Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και διευθύντριας της Ψυχιατρικής και Παιδοψυχιατρικής Κλινικής του νοσοκομείου. Αποστολή του Κέντρου είναι η βελτίωση της παροχής φροντίδας ψυχικής υγείας στα παιδιά και τους εφήβους, και η ενίσχυση των υποδομών για την πρόληψη, την αξιολόγηση και τη θεραπεία των δυσκολιών ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι έφηβοι σε όλη την Ελλάδα.
«Στόχος είναι η βελτίωση της πρόσβασης και είναι πολύ σημαντικό να γίνεται η σωστή ανίχνευση των προβλημάτων, διότι τα θέματα ψυχικής υγείας – ειδικά στις μικρότερες ηλικίες – μπορεί να μην γίνουν αντιληπτά από το περιβάλλον του παιδιού ή του έφηβου», επεσήμανε η κ. Μπάστα στο Ραδιόφωνο ΣΚΑΪ Κρήτης 92,1 μιλώντας στη Σώτια Πεντεδήμου, ενώ συμπλήρωσε: «Ένα κομμάτι το οποίο πρέπει να γίνεται είναι η σωστή ανίχνευση και στη συνέχεια η σωστή καθοδήγηση. Πολλά ερωτήματα τίθενται, οι γονείς αγχώνονται. Οπότε όλα αυτά είναι μέσα στο σκεπτικό του προγράμματος αυτού και φυσικά όλα αυτά θα έχουν ως συνέπεια και τη μείωση του στίγματος για τα θέματα ψυχικής υγείας που δυστυχώς εξακολουθούν να υπάρχουν».
Διαδικτυακή πλατφόρμα πληροφόρησης
Μια ηλεκτρονική πλατφόρμα έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος «Πρωτοβουλία για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων», στο οποίο διατίθεται δωρεάν υλικό και οδηγοί σχεδιασμένοι, από εξειδικευμένους παιδοψυχιάτρους, που απευθύνονται σε γονείς, εφήβους, εκπαιδευτικούς και επαγγελματίες υγείας.
«Υπάρχει υλικό online στο https://camhi.gr/ που μπορεί να μπει κάποιος που έχει απορίες με κάποια συγκεκριμένα συμπτώματα και να πάρει από εκεί πληροφορίες. Έχουν δημιουργηθεί οδηγοί που έχουν επιμεληθεί παιδοψυχίατροι από την ομάδα μας, σε συνεργασία όλων των φορέων που στήσαμε αυτό το πρόγραμμα. Οι πληροφορίες είναι βασισμένες σε νεότερα επιστημονικά δεδομένα, οπότε μπορεί οποιοδήποτε να μπει, ένας γονέας, ένας έφηβος, ένας εκπαιδευτικός ή ένας επαγγελματίας υγείας και να πάρει κάποιες πληροφορίες για κάποια συμπτώματα τι θα μπορούσαν να σημαίνουν, τι θα μπορούσε να γίνει κ.λπ. Είναι μια αξιόπιστη πηγή, διότι πολλές φορές στο διαδίκτυο υπάρχουν πηγές που δεν είναι καθόλου αξιόπιστες και μπορούν να παραπλανήσουν, να μπερδέψουν ειδικά τα νεότερα άτομα ή κάποιον που δεν ξέρει, να αγχώσουν και να οδηγήσουν σε λανθασμένα μονοπάτια», περιγράφει η κ. Μπάστα.
Σημαντικός πυλώνας η εκπαίδευση
Παράλληλα, το πρόγραμμα δίνει έμφαση στην εκπαίδευση και τον «εγγραμματισμό» σε θέματα ψυχικής υγείας, τόσο για τους επαγγελματίες υγείας όσο και για εκπαιδευτικούς και άλλους επαγγελματίες που έρχονται σε επαφή με παιδιά και εφήβους με έμφαση στη ψυχοθεραπεία.
Όπως τονίζει η κ. Μπάστα: «Το πρόγραμμα αυτό έχει ως βασικό στόχο τον εγγραματισμό, να εκπαιδεύσουμε ανθρώπους, προκειμένου να γίνεται η έγκυρη ανίχνευση προβλημάτων και να υπάρχει κάποια καθοδήγηση από ανθρώπους που έρχονται σε επαφή με παιδιά. Ένας βασικός πυλώνας του προγράμματος είναι αυτό που λέγεται «βασική εκπαίδευση». Αυτή η εκπαίδευση είναι ένα πρόγραμμα που έχει στηθεί από τις ομάδες μας και έχει ως στόχο την εκπαίδευση εκπαιδευτικών. Αυτήν τη στιγμή έχει φτιαχτεί αυτό το υλικό που μπορεί να παρακολουθήσει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ένας εκπαιδευτικός, να λάβουν κάποιες γνώσεις πάνω στα θέματα της ψυχικής υγείας και να λύσουν απορίες τους».
Μέχρι στιγμής, πάνω από 250 εκπαιδευτικοί έχουν συμμετάσχει το πρόγραμμα, γεγονός που καταδεικνύει τη μεγάλη ανάγκη της κοινωνίας για ενημέρωση και στήριξη σε αυτόν τον τομέα.
Το πρόγραμμα επεκτείνεται και στην εξειδικευμένη εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας, οι οποίοι καλούνται να εφαρμόσουν ψυχοεκπαιδευτικές μεθόδους στην καθημερινή τους πρακτική.
«Ένα μεγάλο κομμάτι επίσης που τώρα αρχίζει να υλοποιείται είναι η εξειδικευμένη εκπαίδευση. Εδώ υπάρχουν κάποιοι πολύ έμπειροι άνθρωποι σε ψυχοεκπαιδευτικές μεθόδους, οι οποίοι εκπαιδεύουν επαγγελματίες ψυχικής υγείας για να μπορέσουν να εφαρμόσουν κάποια πρωτόκολλα που περιλαμβάνουν ψυχοεκπαιδευτικές παρεμβάσεις. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να εκπαιδεύσουμε τους επαγγελματίες υγείας που δουλεύουν στον δημόσιο τομέα με κάποιες τεχνικές και παρεμβάσεις, έτσι ώστε να μπορούν να τις εξασκούν στην καθημερινή τους πράξη και να μπορέσουν να προσφέρουν ποιοτικές και εξειδικευμένες θεραπείες στα παιδιά και στους έφηβους», περιέγραψε η κ. Μπάστα.
Επίσης, «target group», όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά η κ. Μπάστα, είναι και οι παιδίατροι, δεδομένης της έλλειψης παιδοψυχιάτρων στο νησί που είναι μόλις τρεις. Όπως ανέφερε: «Θα πρέπει να εκπαιδεύσουμε και κάποιους γιατρούς ώστε να μπορέσουν κι αυτοί να παίξουν κάποιον ρόλο, όσο μπορούν, στην ανίχνευση και καθοδήγηση. Στην Κρήτη η έλλειψη παιδοψυχιάτρων είναι πάρα πολύ μεγάλη. Στον δημόσιο τομέα αυτήν τη στιγμή σε όλο το νησί υπηρετούν τρεις μόλις παιδοψυχίατροι. Οπότε κάτι πρέπει να κάνουμε, να αυξηθούν τα «χέρια» που μπορούν να προσφέρουν μια βοήθεια ή να συμβάλουν στην ανίχνευση των προβλημάτων. Οπότε το target group είναι οι παιδίατροι. Ξεκίνησε λοιπόν μια προσπάθεια να στηθεί ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδίατρους, σύντομο – όχι κάτι περίπλοκο – και πολύ πρακτικό».
Επιμέλεια: Μαγδαληνή Κουντουνιώτη
